Stalinowska wizja kultury: projekt i realizacja – mecenat w warunkach upolitycznienia

• Authors: Karolina Blecharczyk

Title variants

EN

Stalin’s Vision of the Culture: Project and Realization. Patronage in the Circumstances ff Politicization

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Mecenat Stalina nad radziecką literaturą i sztuką został w pełni sformalizowany na początku lat trzydziestych XX w. Polityczne podporządkowanie wszystkich dziedzin kultury oraz próba jej dostosowania do ściśle określonych ideologicznych i partyjnych norm znalazły odzwierciedlenie we wprowadzonej w 1934 r. doktrynie realizmu socjalistycznego. Celem kultury stalinowskiej była sakralizacja władzy oraz pełna unifikacja i podporządkowanie życia obywateli Związku Radzieckiego socjalistycznej wizji. Osoba wodza reprezentuje tu ideę państwa, przez co zyskuje szczególny, transcendentny wymiar, przekładający się także na relację z kulturą. Stalin będąc architektem najdoskonalszego, totalnego dzieła sztuki, jakim miał być socjalizm, zyskał status nie tylko opiekuna życia kulturalnego oraz mecenasa literatury i sztuki, ale najwybitniejszego, wszechmocnego stwórcy. Stalinowska rewolucja kulturalna miała na celu wypełnienie totalnego planu wodza, jakim było stworzenie radzieckiego człowieka i nowego świata.

EN

Stalin’s patronage over soviet art and literature was completely formalized at the beginning of the 1930’s. Political subordination of all domains of culture and its ideological and party standardization were expressed by implementation of socialist realism doctrine in 1934. The very purposes of Stalinist culture were power sacralisation, fully unification and subjugation of the Soviet Union citizens life to the socialist vision. Figure of the leader represents the idea of state that yielded him as a new transcendent dimension. Stalin as an architect of excellent and total piece of art—the socialism, obtained a new special status—became not only a sponsor of entire cultural life, but also the notable, almighty creator. The main goal of Stalinist cultural revolution was to realize the total plan of its leader: creation of the Soviet Man and the new world.

Keywords

PL

kultura radziecka; marksizm; mecenat; realizm socjalistyczny; socjalizm; socrealizm; Stalin; Związek Radziecki

EN

Marxism; patronage; socialist realism; socialism; Soviet culture; Soviet Union; Stalin

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2015
• Volume: 6
• Issue: 2
• Pages: 93-109

Contributors

author

Karolina Blecharczyk

• doktorantka w Zakładzie Nowożytnej Kultury Rosyjskiej Instytutu Rosji i Europy Wschodniej WSMiP na Uniwersytecie Jagiellońskim

References

• BABEROWSKI J.: Stalin. Terror absolutny. Tł. U. Poprawska. Warszawa: Prószyński i S-ka 2014.
• BAUER Z.: Czy w literaturze socrealistycznej możliwe było niedopowiedzenie? W: Red. K. STĘPNIK, M. PIECHOTA (red.). Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2006 s. 81-92.
• DUDA K.: Kultura radziecka i postradziecka. W: L. SUCHANEK (red.). Rosjoznawstwo. Wprowadzenie do studiów nad Rosją. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2004.
• DZIAK W.J.: Stalin, stalinizm, stalinowcy. Warszawa: Alma-Press 1990.
• FAST P.: Realizm socjalistyczny. W: A. DRAWICZ (red.). Historia literatury rosyjskiej XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007 s. 329-371.
• FAST P.: Realizm socjalistyczny w literaturze rosyjskiej: doktryna, poetyka, konteksty. Kraków: Universitas 2003.
• GROYS B.: Stalin jako totalne dzieło sztuki. Tł. P. Kozak. Warszawa: Sic! 2010.
• HELLER M., NIEKRICZ A.: Utopia u władzy. Historia Związku Sowieckiego. Tł. A. Mietkowski. T. 1. Londyn: Polonia 1985.
• История советской политической цензуры. Документы и комментарии. Москва: РОССПЭН 1997.
• KOPALIŃSKI W.: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna 1986.
• KUCZYŃSKI J.: Homo creator. Wstęp do dialektyki człowieka. Warszawa: Książka i Wiedza 1976.
• МАКСИМЕНКОВ Л.: Сyмбур вместо музыки. Сталинская культурная революция 1936-1938. Москва: Юридическая Книга 1999.
• MICHALIK M.: Kultura. W: B. JANIEC (red.). Słownik filozofii marksistowskiej. Warszawa: Wiedza Powszechna 1982 s. 154-158.
• MONTEFIORE S.S.: Stalin. Dwór czerwonego cara. Tł. M. Antosiewicz. Warszawa: Magnum 2011.
• PLAMPER J.: Kult Stalina. Studium alchemii władzy. Tł. P. Chojnacki. Warszawa: Świat Książki 2014.
• SADOWSKI J.: Literacka i kinematograficzna Opowieść o prawdziwym człowieku: esencja bolszewickiej antropologii? W: K. STĘPNIK, M. PIECHOTA (red.). Socrealizm. Fabuły – komunikaty – ikony. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2006 s. 289-296.
• SADOWSKI J.: Między Pałacem Rad a Pałacem Kultury. Studium kultury totalitarnej. Kraków: Libron 2009.
• SZENTALIŃSKI W.: Wskrzeszone słowo. Z „archiwów literackich” KGB. Tł. H. Chłystowski. Warszawa: Czytelnik 1996 s. 374-375.
• SZKOŁUT T.: Ponadestetyczny sens sztuki. Stanowiska i spory teoretyczne w estetyce rosyjskiej lat 1917-1934. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1997.
• Толковый словарь Ушакова. http://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/1091806 [dostęp: 22.01. 2015].
• TOMASIK W.: Inżynieria dusz: literatura realizmu socrealistycznego w planie „propagandy monumentalnej. Wrocław: Leopoldinum 1999.
• WOŁKOGANOW D.: Stalin. Wirtuoz kłamstwa, dyktator myśli. Tł. M. Antosiewicz. Warszawa: Amber 2006.
• WOŁKOW S.: Szostakowicz i Stalin. Tł. M. Putrament. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl 2006.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2015.6.2-5