Granice strefy Schengen a granice Unii Europejskiej – uwarunkowania normatywne

• Authors: Szachoń-Pszenny Anna

Title variants

EN

The borders of the Schengen area and the borders of the European Union - legal conditions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiot artykułu stanowią uwarunkowania prawne definicji granic wewnętrznych i zewnętrznych w Unii Europejskiej i strefie Schengen oraz przełożenie ich na poszczególne rodzaje granic, z uwzględnieniem tych, na których sytuacja ulega zmianom w wyniku specyficznych uwarunkowań prawnych państwa oraz kryzysu migracyjnego. Artykuł wyjaśnia podstawy prawne granic wewnętrznych i zewnętrznych strefy Schengen i UE, rozpoczynając od ich kształtowania się aż do aktualnego statusu w krótkim odniesieniu do ich etymologii prawnej. Celem artykułu jest również określenie granic „obszaru bez granic”, zwłaszcza w kontekście zróżnicowanej sytuacji na granicach wewnętrznych i zewnętrznych. Artykuł obejmuje wyłącznie uwarunkowania normatywne, bez szerszych odniesień do aspektu terytorialnego, ze względu na rozległość tematu oraz ograniczenia tekstowe. Należy postawić tezę, że w wymiarze normatywnym granice UE i strefy Schengen ulegają ujednoliceniu, pomimo różnic w wymiarze terytorialnym. Przepisy unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice podkreślają, że wspólne środki w zakresie przekraczania przez osoby granic wewnętrznych oraz kontroli na granicach zewnętrznych powinny odzwierciedlać acquis Schengen włączony w ramy prawne i instytucjonalne UE.

EN

Legal conditions for the definition of internal and external borders in the European Union and Schengen area are regulated by the provisions of the Schengen Border Code, which is a specific constitution of the Schengen area, being also an integral part of the European Union law. The explanation of the legal basis of the internal and external borders of the Schengen and EU zones requires reaching to their legal etymology, starting from their formation up to their current status in a short reference to the migration crisis. The aim of the article is also to define the boundaries of the „area without borders”, especially in the context of the diverse situation at internal and external borders. The spread of the European Union and the Schengen zone will be determined by means of legal indicators, the most important of which is the free movement of persons and the Area of freedom, security and justice. Full explanation of legal conditions of the borders involves referring to their crossing rules. To this end, it is necessary to distinguish the subjective and objective aspect of crossing internal and external borders based on EU law acts, in particular the amended in 2016 and 2017 provisions of the Schengen Border Code, which is a specific constitution of the Schengen area, which is also an integral part of European Union law. It should be argued that, in the legal dimension, the borders of the EU and the Schengen area are being unified, despite differences in the territorial dimension. Confirmation, already at the beginning, can be found in the revised SBC regulations, according to which a common policy of crossing external borders is a means of creating an area where people can move freely on the basis of treaty provisions. The provisions of the EU Code on the rules governing the movement of persons across borders emphasize that joint measures on crossing internal borders by persons and controls at external borders should reflect the Schengen acquis incorporated into the legal and institutional framework of the EU.

Keywords

PL

strefa Schengen; Unia Europejska; granice wewnętrzne; granice zewnętrzne; acquis Schengen; obszar bez granic

EN

Schengen area; European Union; internal borders; external borders; Schengen acquis; legal conditions; area without borders

• Publisher: Uniwersytet Opolski, Instytut Politologii
• Journal: Border and Regional Studies
• Year: 2018
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 51-75

Dates

published

2018

Contributors

author

Szachoń-Pszenny Anna

References

• Balawajder, G. (2010). Zanik czy nowe funkcje granicy w Unii Europejskiej. W: S.M. Grochalski ( red.), Ewolucja instytucji granicy we współczesnej Europie. Opole.
• Barbag, J (1987). Geografia polityczna ogólna. Warszawa.
• Czapliński, W. (2005). Obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Warszawa.
• Decyzja wykonawcza Rady (UE) 2017/818 z dnia 11 maja 2017 r. przedstawiająca zalecenie w sprawie przedłużenia tymczasowych kontroli na granicach wewnętrznych w wyjątkowych okolicznościach zagrażających ogólnemu funkcjonowaniu strefy Schengen,( Dz. U. L 122 z 13. 12. 2017).
• Dośpiał-Borysiak, K. (2007). Państwa Nordyckie a Unia Europejska. Warszawa.
• Dudzic, A. (2008). Polska w strefie Schengen.
• Ehrlich, L. (1958). Prawo międzynarodowe. Warszawa.
• Grochalski, S.M. (2010). Granice. Prawno-międzynarodowe regulacje. W: S.M. Grochalski ( red.), Ewolucja instytucji granicy we współczesnej Europie. Opole.
• Groenendijk, K. (1995). Reinstatement of controls at the Internal Borders of Europe. Common Market Law Review, tom 32.
• Gruszczak, A. (2005). Historia współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych: od Trevi do Tampere. W: F. Jasiński, K. Smoter (red.), Obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej. Geneza, stan i perspektywy rozwoju. Warszawa.
• Grzelak, A. (2008). Trzeci filar Unii Europejskiej. Warszawa.
• Klafkowski, A. (1966) Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa.
• Komunikat prasowy Komisji Europejskiej „Inteligentne granice”: zwiększanie mobilności i bezpieczeństwa, Bruksela, 28 lutego 2013 r., http://europa.eu/rapid/ press-release_IP-13-162_pl.htm (12.12.2017).
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady: Przywrócenie strefy Schengen - Plan działania, Bruksela, 4 marca 2016 r. COM(2016) 120 final.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady: Sprawniejsze i bardziej inteligentne systemy informacyjne do celów zarządzania granicami i zapewnienia bezpieczeństwa, Bruksela, dnia 6 kwietnia 2016 r. COM/2016/205 final.
• Konwencja Wykonawcza do Układu z Schengen z 19 czerwca 1990 r. z dołączonym aktem Końcowym i wspólnymi deklaracjami, (Dz. U WE L 239 z 22.09.2000 r.).
• Kruijbosch, E. (1993). Benelux Experiences In the Abolition of Border Controls. W: H. G. Schermers, C. Flinterman, A. E. Kellermann, Free Movement of Persons in Europe. Legal Problems and Experiences. Dortrecht.
• Maksimczuk, A., Sidorowicz, L. (2007). Ochrona granic i obsługa ruchu granicznego. Warszawa.
• Moraczewska, A. (2006). Kontrola i zarządzanie granicą zewnętrzną Unii Europejskiej. W:E. Olszewski, M. Kuczerpa (red.). Wspólny obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej a problem migracji. Chełm.
• Pounds, N.J.G. (1936). Political Geography. New York.
• Protokół do Traktatu Amsterdamskiego włączający acquis Schengen w ramy Unii Europejskiej, (Dz. U. WE C. 340/1997).
• Rokicka, K. (2000). Włączenie acquis Schengen w ramy prawne Unii Europejskiej. Studia Europejskie, nr 2.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), (Dz. U. L 77, 23.3.2016).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1624 z dnia 14 września 2016 r. w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 i uchylające rozporządzenie (WE) nr 863/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady, rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 i decyzję Rady 2005/267/WE, (Dz. U. L. 251, 16.9.2016).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/458 z dnia 15 marca 2017 r. zmieniające rozporządzenie (UE) 2016/399 w odniesieniu do zintensyfikowania odpraw na granicach zewnętrznych z wykorzystaniem odpowiednich baz danych, ( Dz. U. L 74, 18.3.2017).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2225 z dnia 30 listopada 2017 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/399 w zakresie korzystania z systemu wjazdu/wyjazdu (EES), ( Dz. U. L 327 z 9.12.2017).
• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2226 z dnia 30 listopada 2017 r. ustanawiające system wjazdu/wyjazdu (EES) w celu rejestrowania danych dotyczących wjazdu i wyjazdu obywateli państw trzecich przekraczających granice zewnętrzne państw członkowskich i danych dotyczących odmowy wjazdu w odniesieniu do takich obywateli oraz określające warunki dostępu do EES na potrzeby ochrony porządku publicznego i zmieniające konwencję wykonawczą do układu z Schengen i rozporządzenia (WE) nr 767/2008 i (UE) nr 1077/2011, (Dz.U. L 327 z 9.12.2017).
• Rybicki, R. (2005). Ochrona granic zewnętrznych w kontekście współpracy Schengen. W: F. Jasiński, K. Smoter (red.), Obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej. Geneza, stan i perspektywy rozwoju. Warszawa.
• Siedlecki, T. (2000). Układ z Schengen – urzeczywistnienie idei Europy bez granic. W: J. Białocerkiewicz (red.), Integracja Polski z UE. Zadania Straży Granicznej. Kętrzyn.
• Siehr, A. (2012). „Odkrycie” wymiaru przestrzennego w polityce europejskiej. Nowa Europa. Przegląd Natoliński, nr 2.
• Szachoń-Pszenny, A. (2011). Acquis Schengen a granice wewnętrzne i zewnętrzne w Unii Europejskiej. Poznań.
• Trojanowska-Strzęboszewska, M. (2011). Trzy oblicza unijnych granic. Polityka granic zewnętrznych Unii Europejskiej. Warszawa.
• Trzcielińska-Polus, A. (2017). Granice i pogranicza Unii Europejskiej w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym w kontekście kryzysu migracyjnego. W: M. Trojanowska-Strzęboszewska (red.), Unia Europejska w poszukiwaniu swoich granic. Warszawa.
• Trzcielińska-Polus, A. (2010). Zmiany funkcji oraz zasięgu granic ugrupowań integracyjnych w Europie (ze szczególnym uwzględnieniem granic Unii Europejskiej). W: S.M. Grochalski (red.), Ewolucja instytucji granicy we współczesnej Europie. Opole.
• Układ między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach sporządzony w Schengen dnia 14 czerwca 1985r., (Dz. U. L. 239 z 22. 09. 2000).
• Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej, (Dz. U. z 2017 r. poz. 660).
• Żukrowski vel Grajewski, P. (2017). Granice zewnętrzne Unii Europejskiej - stan prawny, stan rzeczywisty, stan wyobrażony. Natura i status granic zewnętrznych UE w wymiarze metapolitycznycm i ich ewolucja. W: M. Trojanowska-Strzęboszewska (red.), Unia Europejska w poszukiwaniu swoich granic. Warszawa.

Identifiers

ISSN

2545-160X

EISSN

2353-3781