Obliczanie czasu w prawie kanonicznym. Wybrane zagadnienia

• Authors: Krzysztof Mikołajczuk

Title variants

EN

Determination of time in canon law. Selected issues

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Czas jest miarą bytu zjawisk i zdarzeń, jest on podstawą porządku oraz organizacji i planowania działań w życiu społecznym i religijnym. Czas ma niebagatelne znaczenie w sferze prawnej. Wpływa on na powstanie, trwanie, zmianę czy też wygaśnięcie praw i obowiązków. Przepisy prawa kanonicznego często wymieniają czas, np. żądają określonego wieku do zawarcia sakramentalnego małżeństwa, święceń, do przyjęcia urzędu kościelnego. Ustanawiają terminy sądowe, określają czas na podjęcie określonych czynności prawnych, korzystanie z uprawnień, spełnianie obowiązków. Dlatego wśród norm ogólnych prawa kanonicznego znalazły się normy obliczania czasu. Pierwotnie czas ustalano w sposób prosty: według wschodu i zachodu słońca, południa i zapadania zmroku. W późniejszym okresie zaistniała potrzeba i konieczność dokładniejszego pomiaru czasu. Stało się to możliwe dzięki wynalezieniu zegara i ułożenie kalendarza. Świadectwa pierwotnego Kościoła dowodzą, że pierwsi chrześcijanie oddawali cześć Bogu na modlitwie w określonej porze dnia odmierzając swój religijny czas dniem Pańskim. Obecnie obowiązującym w Kościele katolickim i w większości krajów świata jest kalendarz zwany gregoriańskim, który wprowadził papież Grzegorz XIII w 1582 r. Ponadto Kościół katolicki korzysta z kalendarza liturgicznego. Zasadą obowiązującego prawa kanonicznego jest, że ilekroć zachodzi potrzeba ustalenia lub obliczenia czasu, należy kierować się przepisami zawartymi w obu kodyfikacjach Jana Pawła II (łacińskiej i wschodniej).

EN

Time is a dimension of phenomena and events. It is fundamental for order, organisation, and planning of activities in social and religious life. Time is of considerable importance in the area of law. It determined the creation, duration, alteration, or expiration of rights and duties. The precepts of canon law often make use of time, for example, they stipulate a given age for a person to lawfully enter into marriage, become ordained, or accept an ecclesiastical office. They establish time periods for the performance of certain legal acts, exercise of rights, or performance of obligations. Perhaps this is why among the general norms of canon law one finds norms for calculation of time. Originally, time was determined naturally, using the sunrise and sunset, noon, or nightfall. Later, a more precise measurement of time was needed. This became possible thanks to the invention of the clock and calendar. The evidence present in the Early Church proves that the first Christians worshipped God with prayer said at a particular time of the day, measuring their religious time using the Lord’s Day. Nowadays, the Catholic Church and majority of countries use the so-called Gregorian calendar, named after its originator Pope Gregory XIII in 1582. Additionally, the Catholic Church uses a liturgical calendar. Canon law prescribes to be guided by provisions contained in both codifications of John Paul II (Latin and Eastern).

Keywords

PL

czas w prawie kanonicznym; czas ciągły; czas użyteczny; terminy w prawie; skuteczność czynności prawnych

EN

time in canon law; continuous time; useful time; periods in law; effectiveness of legal acts

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2014
• Volume: 24
• Issue: 2
• Pages: 113-136

Contributors

author

Krzysztof Mikołajczuk

• Katedr Prawa Katolickich Kościołów Wschodnich, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

References

• Bączkowicz F.: Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. I, Kraków 1932.
• Chiappetta L.: Il Codice di Diritto Canonico. Commento giuridico-pastorale, t. I, Roma 1996.
• Hill R.A.: Computation of time, [w:] The Code of Canon Law. A Text and Commentary, red. J. Coriden, T.J. Green, D.E. Heintschel, New York 1985, s. 112-114.
• Dudziak J.,: Prawo kanoniczne. I Normy ogólne, Tarnów 2002.
• Glinkowski B.: Ocena przepisów prawnych i współpracy duchownych z kierowni-kami USC po 11 latach od wejścia w życie konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, „Seminare” 28 (2010), s. 41-53.
• Goody J.: Kradzież historii, Warszawa 2009.
• Góralski W.: Konkordat Polski 1993 od podpisania do ratyfikacji, Warszawa 1998.
• Góralski W.: Małżeństwo kanoniczne, Warszawa 2011.
• Góralski W., Pieńdyk A.: Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w Kon-kordacie polskim z 1993 roku, Warszawa 2000.
• Gromek K.: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2009.
• Jędrejek G.: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Małżeństwo. Komentarz do art. 1-61, Warszawa 2013.
• Jougan A.: Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa 1992.
• Klose J., Simon J., Schwienhorst-Schönberger L. [i in.]: Zeit. Zeitlichkeit, „Lexikon für Theologie und Kirche”, Bd. X, kol. 1404-1413.
• Kolańczyk K.: Prawo rzymskie, Warszawa 1986.
• Konkordat Polski w 10 lat po ratyfikacji. Materiały z konferencji, red. J. Wroceński, H. Pietrzak, Warszawa 2008.
• Kosikowski C.: Czas w prawie. Wprowadzenie, „Białostockie Studia Prawnicze” 7 (2010), s. 9-10.
• Krukowski J.: Konkordaty współczesne. Doktryna, teksty (1964-1994), Warszawa 1995.
• Krukowski J.: Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe, Lublin 2013.
• Molano E.: Tytuł XI. Obliczanie czasu, [w:] Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego, red. P. Majer, Kraków 2011, s. 197-198.
• Matuszewski J.: Wpływ prawa na czas i czasu na prawo, „Białostockie Studia Praw-nicze” 7 (2010), s. 13-23.
• Mezglewski A., Tunia A.: Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa 2007.
• Nowak J.: Prawo w służbie wydarzeń zbawczych. Zarys prawodawstwa liturgicznego, Poznań 2004.
• Pawluk T.: Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II, t. I: Zagadnienia wstępne i normy ogólne, Olsztyn 1985.
• Piasecki K.: Prawo małżeńskie, Warszawa 2011.
• Pieńkoś J.: Słownik łacińsko-polski, Warszawa 1993.
• Pospishil V.J.: Eastern Catholic Church Law. According to the Code of Canons of the Eastern Churches, New York 1993.
• Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
• Richards E.G.: Kalendarz i jego historia. Odmierzanie czasu, Warszawa 1999.
• Rippel G., Himjoben H.: Piękności Kościoła katolickiego. Przedstawione w zew-nętrznych uroczystościach, obrzędach i zwyczajach, t. I, Warszawa 1889.
• Sitarz M.: Czas ciągły; czas użyteczny, [w:] M. Sitarz, Słownik prawa kanonicznego, Warszawa 2004, kol. 35.
• Skórzyński Z.: Czas wolny, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. III, Lublin 1979, kol. 777-780.
• Sobański R.: Tytuł XI. Obliczanie czasu, [w:] Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Księga I. Normy ogólne, red. J. Krukowski, t. 1, Poznań 2003, s. 291-296.
• Sójka-Zielińska K.: Historia prawa, Warszawa 1993.
• Sztafrowski E.: Podręcznik prawa kanonicznego, t. I, Warszawa 1985.
• Tarkowska E.: Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987.
• Włodarski B.: Chronologia Polska, Warszawa 2013.
• Zięba S., Mazierski S., Prężyna W.: Czas, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. III, Lublin 1979, kol. 770-776.