Nauka a nuda – spojrzenie z perspektywy filozoficznej

• Authors: Mączka Dorian

Title variants

EN

Science and Boredom – the Philosophical Perspective

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule tym staram się przeanalizować obecność fenomenów nudy i znudzenia w nauce i odpowiedzieć tym samym na pytanie, czy nauka musi (bądź czy powinna) być nudna. Przedstawione zostają przykłady z socjologii, antropologii i historii nauki, wskazujące na to, że nuda w istocie niejednokrotnie towarzyszyła zakończonym sukcesem badaniom naukowym. Koncepcja nauki normalnej zaproponowana przez Thomasa Kuhna zostaje użyta do wytłumaczenia obecności nudy w nauce i do argumentacji na rzecz tezy o nierozłączności nudy i zaawansowanych badań. Przepro-wadzone rozważania pozwalają sformułować wnioski dotyczące zarówno nudy, jak i nauki. Wbrew temu, co mogłaby sugerować filozofia nauki, istotnym elementem poznawania świata okazują się monotonne, nieinteresujące, przyczynkarskie i nudne badania. Nuda ujawnia tymczasem swoją moc katalizowania zmiany i intelektualnego ruchu. Zauważona zostaje również różnica pomiędzy poczuciem znudzenia i wartości wykonywanego nudnego działania.

EN

In this paper the author tries to analyze the presence of boredom in science and, at the same time, to answer the question of whether science has to be boring (or if it should be boring). Examples from sociology, anthropology, and the history of science are presented. These examples suggest that boredom has repeatedly accompanied successful scientific endeavors. The idea of normal science, as proposed by Thomas Kuhn, is used to explain the presence of boredom in science and to argue that boredom and advanced scientific research are in fact inseparable. The analysis makes it possible to draw conclusions about science as well as about boredom. Contrary to what might be suggested by the philosophy of science, monotonous, uninteresting, or fragmentary research turns out to play an impor-tant role in science. At the same time, boredom can be seen as a catalyst of change and intellectual advancement. The difference between the feeling of boredom and the value of boring activity is also observed.

Keywords

PL

nauka; filozofia nauki; nuda; Kuhn

EN

science; philosophy of science; boredom; Kuhn

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2016
• Issue: 2(11)
• Pages: 149-165

Contributors

author

Mączka Dorian

References

• Bachelard G. 2002. Kształtowanie się umysłu naukowego: prz ycz ynek do psychoanaliz y wiedzy obiektywnej, tłum. D. Leszczyński, Słowo/Obraz Terytoria.
• Brissett D., Snow R. 1993. Boredom. Where the Future Isn’t, „Symbolic Interaction”, nr 16(3), s. 237–256.
• Donnelly K. 2014. On the Boredom of Science: Positional Astronomy in the Nineteenth Century, „The British Journal for the History of Science”, nr 47(3), s. 479–503.
• Drabik L. i in., red. 2008. Słownik jęz yka polskiego PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Feyerabend P. 1979. Ku pocieszeniu specjalisty, [w:] tegoż, Jak być dobrym empirystą?, tłum. K. Zamiara, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 200– 250.
• Feyerabend P. 1985. Science in a Free Society, Verso.
• Heidegger M.1992. Die Grundbegriffe der Metaphysik: Welt – Endlichkeit – Einsamkeit, Vittorio Klostermann.
• Kierkegaard S. 1982. Albo – albo, t. 1, tłum. J. Iwaszkiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kuhn T. 2009. Struktura rewolucji naukowych, tłum. J. Nowotniak, Wydawnictwo Aletheia.
• Latour B., Woolgar S. 1986. Laboratory Life. The Construction of Scientific Facts, Princeton University Press.
• Latour B. 2003. Science in Action. How to Follow Scientists and Engineers through Society, Harvard University Press.
• Laudan L. 1977. Progress and its Problems. Towards a Theory of Scientific Growth, University of California Press.
• Laudan L. 1981. A Problem-solving Approach to Scientific Progress, [w:] Scientific Revolutions, red. I. Hacking, Oxford University Press, s. 144–155.
• Popper K. 1970. Normal Science and its Dangers, [w:] Criticism and the Growth of Knowledge, red. I. Lakatos, A. Musgrave, Cambridge University Press, s. 51–58.
• Popper K. 2002. Logika odkrycia naukowego, tłum. U. Niklas, Fundacja Aletheia.
• Schopenhauer A. 1994. Świat jako wola i przedstawienie, t. 1, tłum. Jan Garewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Svendsen L. 2005. A Philosophy of Boredom, tłum. J. Irons, Reaktion Books.
• Toohey P. 2012. Historia nudy, tłum. K. Ciarcińska, Bellona.
• Traweek S. 1992. Beamtimes and Lifetimes. The World of High Energ y Physicists, Harvard University Press.