Tłumaczenia tytułów dzieł literatury chińskiej na język polski

• Authors: Katarzyna Sarek

Title variants

EN

Translations of the Titles of Works of Chinese Literature into Polish

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tytuł dzieła literackiego spełnia wiele funkcji i odgrywa ważną rolę — służy jako wizytówka dzieła i pojawia się jako najczęściej cytowany i powtarzany fragment. W tym artykule, w wybranych przykładach tłumaczeń utworów literackich z języka chińskiego na język polski, zostały wyodrębnione cztery metody przekładu tytułów: tłumaczenia dosłowne, tłumaczenia semantyczne, adaptacje kulturowe i kopiowanie tytułów z tłumaczeń pośrednich bądź z ekranizacji filmowych. Przytoczone tytuły wyraźnie pokazują, że podejście językoznawcze zostało zastąpione przez analizę kontekstu społeczno-kulturowego kraju kultury docelowej. Dlatego tłumacz, choć czasem podejmuje zaskakujące decyzje, odchodzi drastycznie od tytułu dzieła oryginalnego, uwypukla elementy, które autor pozostawił w cieniu bądź pomija te, które twórca starał się wyeksponować, robi to świadomie, ponieważ jego celem jest uzyskanie najwyższego stopnia ekwiwalencji.

EN

The title of literary work fulfills many functions and plays an important role — serves as a showcase of the work and appears as its most frequently quoted and repeated passage. In this paper, in selected examples of titles’ translations of literary works from Chinese into Polish, four methods have been distinguished: literal translations, semantic translations, cultural adaptations and copying of titles from indirect translations, or from film adaptations. The quoted titles clearly show that the linguistic approach is superseded by the analysis of the socio-cultural context of the country of the target culture. Therefore, although the translator sometimes makes surprising decisions, he goes away drastically from the title of the original work, emphasizes elements that the author left behind in the shadow, or omits those that the author tried to display, he does it consciously, because his goal is to obtain the highest degree of equivalence.

Keywords

PL

tłumaczenie tytułu; tłumaczenia chińsko-polskie; ekwiwalencja; adaptacja kulturowa

EN

translation of the title; Chinese-Polish translations; equivalence; cultural adaptation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2019
• Volume: 67
• Issue: 9: Sinologia
• Pages: 139-149

Contributors

author

Katarzyna Sarek

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Baker, Mona. Translation and Conflict: A Narrative Account. New York: Routledge, 2006.
• Danek, Danuta. Dzieło literackie jako książka. Warszawa: PWN, 1980.
• Doroszewski, Witold (red.). Słownik języka polskiego. PWN. Dostęp 25.10.2018. https://sjp.pwn.pl/ doroszewski.
• Genette, Gérard. „Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia”. Przełożył Aleksander Milecki. W: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4 cz. 2, red. Henryk Markiewicz, 320–353. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Illg, Jerzy. Mój znak. O noblistach, kabaretach, przyjaźniach, książkach, kobietach. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2009.
• Jarniewicz, Jerzy. „Przekład tytułu: między egzotyką a adaptacją”. Przekładając nieprzekładalne, red. Wojcech Kubiński, Ola Kubińska i Tadeusz Z. Wolański, 477–483. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2000.
• Newmark, Peter. Approaches to Translation. Language Teaching Methodology Series. New York: Prentice Hall, 1993.
• Pisarek, Walery. Nowa retoryka dziennikarska. Seria: Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: TAiWPN Universitas, 2002.
• Wallis, Mieczysław. Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983.
• Żydek-Bednarczuk, Urszula. Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków: TAiWPN Universitas, 2005.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2019.67.9-7