OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU

• Authors: Uścińska Gertruda

Title variants

EN

FROM THE ISSUE EDITOR

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Oddajemy w Państwa ręce numer poświęcony różnym aspektom polskiego systemu emerytalnego, które były podnoszone w czasie przeglądu emerytalnego, przeprowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w 2016 r. pod hasłem Bezpieczeństwo dzięki odpowiedzialności. Jednym z tematów poruszanych w tym przeglądzie były właśnie kwestie odpowiedzialności obywateli za własną przyszłość po zaprzestaniu aktywności zawodowej. Odpowiedzialności, która wiąże się z działaniami jednostki budującymi kapitał finansowy na okres starości. Odpowiedzialności, której część Polaków nie chce wziąć na siebie i woli ją scedować na państwo. Z tymi zagadnieniami koresponduje sprawa edukacji ubezpieczeniowej i stanu świadomości ubezpieczeniowej społeczeństwa polskiego. Niestety, rozmaite wyniki badań nie zawierają optymistycznych danych. Badania Millward Brown i Instytutu Spraw Publicznych z 2016 r. informują, że wśród badanych: tylko 7% ma jakąś wiedzę na temat systemu ubezpieczeń społecznych; tylko 14% wie, skąd finansowane są emerytury; blisko połowa nie wie, czym jest Fundusz Ubezpieczeń Społecznych; tylko 1/4 wie, jakie instrumenty składają się na III filar systemu emerytalnego i tylko 1/4 odkłada indywidualnie pieniądze z myślą o zabezpieczeniu się na okres starości. Przegląd emerytalny skłonił zatem Zakład Ubezpieczeń Społecznych we współpracy z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych do przygotowania numeru „Polityki Społecznej” poświęconego tym właśnie zagadnieniom. Jednym bowiem z zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zapisanych w art. 68 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jest popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych. Również Instytut Pracy i Spraw Socjalnych ma wpisane w swoje zadania prowadzenie działalności informacyjnej i wydawniczej (§ 4 statutu IPiSS). Obie instytucje połączyły swoje siły, aby – przynajmniej w jakiejś części – podnieść i wzbogacić stan wiedzy Polaków o ubezpieczeniach społecznych i instytucjach je realizujących. W numerze zawarto teksty o różnym charakterze. Zwracają one uwagę na odmienne elementy systemu ubezpieczeń społecznych. W pierwszym zaprezentowano przebieg i efekty przeglądu emerytalnego, wykonanego w 2016 r. zgodnie z zaleceniem Rady Ministrów. Efektem tego przeglądu jest opracowanie zielonej i białej księgi. Zielona księga zawiera podsumowanie prac ekspertów, wyniki badań naukowych oraz głosów obywateli w debatach organizowanych przez oddziały ZUS. Zawiera diagnozę systemu emerytalnego w Polsce. Z kolei w białej księdze zamieszczono rekomendacje zmian tego systemu, które mają charakter wariantowy i doradczy. Kolejny tekst zawiera refleksje dotyczące funkcjonowania i reform systemu emerytalnego, o których mowa w przeglądzie emerytalnym, na tle międzynarodowych tendencji reformatorskich. Artykuł prezentujący konstrukcję prawną polskiego systemu emerytalnego analizuje obowiązujące regulacje prawne w tym systemie. Przedstawia koncepcję filarowości, która jest podstawą tego systemu. Przybliża także zmiany, jakie wprowadzono w ostatnich latach w tym systemie, zwłaszcza te dotyczące wieku emerytalnego. Artykuł o uposażeniu sędziów i uposażeniu rodzinnym stara się odpowiedzieć na pytanie, jaki charakter prawny powinna mieć renta rodzinna dla członków rodziny sędziego, który został przeniesiony w stan spoczynku i jak powinna być obliczana. Zawiera krytyczne uwagi dotyczące tego świadczenia. Następny tekst odnosi się do ubezpieczenia społecznego rolników. Ukazuje krótką historię ubezpieczeń rolników i ocenę funkcjonowania obecnego systemu oraz perspektywy jego zmian. Autor kolejnego artykułu przedstawia propozycje kilkudziesięciu zmian w treści ustawy o pracowniczych programach emerytalnych z 2004 r., które mają uprościć tworzenie i funkcjonowanie tych programów oraz zachęcić Polaków do oszczędzania w tej właśnie formie. O tym, jaka jest wiedza Polaków o ubezpieczeniach społecznych informuje kolejny tekst zamieszczony w numerze, który prezentuje wyniki badań dotyczących wiedzy i postaw wobec systemu ubezpieczeń społecznych. Wynika z nich, że jest ona dalece niewystarczająca, fragmentaryczna i uboga. Numer zamyka sprawozdanie z przebiegu debat zorganizowanych w ramach przeglądu emerytalnego 2016. Prezentowane są w nim głosy i opinie ekspertów o różnych uwarunkowaniach funkcjonowania systemu emerytalnego, a także propozycje jego zmian. Zdajemy sobie sprawę, że ten numer czasopisma nie wyczerpuje wszystkich aspektów związanych z ubezpieczeniami społecznymi, a zwłaszcza z systemem emerytalnym. Jednak jest jednym krokiem z wielu, które być może poszerzą wiedzę o tym ważnym obszarze ludzkiego życia i zbudują świadomość ubezpieczeniową obywateli.

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2016
• Volume: 43
• Issue: 1 (19T) Przegląd emerytalny 2016 – Bezpieczeństwo dzięki odpowiedzialności
• Pages: 1

Contributors

author

Uścińska Gertruda

• ZUS