Przepisywanie siebie, przepisywanie obcości — przypadek Zyty Oryszyn

• Authors: Agnieszka Czyżak

Title variants

EN

Rewriting oneself, rewriting strangeness — Zyta Oryszyn’s case

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę rozpoznania nadrzędnej problematyki prozy Zyty Oryszyn, odnajdywanej w jej powieściach (napisanych przed rokiem 1989 Czarnej iluminacji i Madam Frankensztajn) a szczególnie w opowiadaniach zebranych w tomie zatytułowanym Ocalenie Atlantydy, wydanym w 2012 roku. Najważniejszym tematem wszystkich jej utworów okazuje się obcość, silne odczucie nie-przynależenia do miejsc, czasów, wspólnot czy związków międzyludzkich. Przez cały okres swojej artystycznej ewolucji Oryszyn przepisywała ten temat w najrozmaitszych wariantach, przepisując tym samym „siebie”, to znaczy własną biografię, doświadczenia, emocje, wspomnienia. Autorka przekonuje, iż poznawanie tajników własnej tożsamości jest możliwe dzięki uruchomianiu empatii (w wymiarze ludzkim i artystycznym) i podejmowaniu wciąż od nowa prób zrozumienia trudnych relacji z Innymi.

EN

The article is an attempt at sketching the main problem of Zyta Oryszyn’s prose, her novels (written before 1989 Black ilumination and Madam Frankensztajn) and especially stories collected in volume tittled Salvation of Atlantis, edited in 2012. The most important theme of all her works is strangeness, strong feelings of not belonging to any places, moments of history, communities or relationships. During whole artistic evolution Oryszyn rewrited this theme in many different ways, so she also rewrited herself that is to say her own biography, experiences, emotions and recollections. The author convinces that the opportunity to recognition oneselves identity is to activate human and artistic sensibility and to try to understand every difficult relations with Others.

Keywords

PL

trauma; feelings of not belonging to any places; strangeness; inexpressibility; rewriter

EN

trauma; feelings of not belonging to any places; strangeness; inexpressibility; rewriter

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2014
• Volume: 57/114 z. 2
• Pages: 99-110

Dates

published

2014

Contributors

author

Agnieszka Czyżak

• Zakład Poetyki i Krytyki Literackiej Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

References

• Burek Tomasz (2009), O kanonie [w:] Z. Oryszyn, Madam Frankensztajn. Czarna iluminacja, Bellona, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa.
• Czermińska Małgorzata (2005), Autor – podmiot – osoba. Fikcjonalność i niefikcjonalność [w:] Polonistyka w przebudowie, t. 1, red. M. Czermińska i in., Universitas, Kraków.
• Dąbrowski Mieczysław (2000), Postmodernizm: myśl i tekst, Universitas, Kraków.
• Derrida Jacques (2001), Edmund Jabes i pytania księgi, przeł. Adam Wodnicki, „Literatura na świecie”, nr 7.
• Iwasiów Inga (2012), Ręka w rododendronach, „Książki w Tygodniku”, nr 9−10.
• Lyotard Jean-Francois (1997), Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Łebkowska Anna (2005), Poznawanie siebie i poznawanie Innego. Wobec inności literatury [w:] Polonistyka w przebudowie, t. 1, red. M. Czermińska i in., Universitas, Kraków.
• Oryszyn Zyta (2009), Madam Frankensztajn. Czarna iluminacja, Bellona, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa.
• Oryszyn Zyta (2012), Ocalenie Atlantydy, Świat Książki, Warszawa.