Wybrane zachowania zdrowotne a jakość diety pacjentów z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca i po przebytym zawale serca

• Authors: Piejko Laura , Nowak Zbigniew , Nawrat-Szołtysik Agnieszka , Kopeć Dorota

Title variants

Selected health behaviours and diet quality among patients with diagnosed ischaemic heart disease and a history of myocardial infarction

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Prawidłowe zachowania zdrowotne pacjentów mają charakter profilaktyczny i istotnie wspomagają leczenie chorób XXI w., w tym chorób układu krążenia. Celem badań było wyjaśnienie zależności między wybranymi zachowaniami zdrowotnymi a sposobem żywienia pacjentów z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca i po zawale serca. Materiał i metody. Anonimowe badanie ankietowe zostało przeprowadzone wśród 62 wybranych losowo pacjentów korzystających z kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej w Górno­śląskim Centrum Medycyny i Rehabilitacji AMED w Katowicach. Badani wypełniali: Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (IZZ) i Listę Kryteriów Zdrowia (LKZ) Zygfryda Juczyńskiego oraz kwestionariusz QEB (Questionnaire of Eating Behaviour) opracowany przez Zespół Beha­wio­ralnych Uwarunkowań Żywienia Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka PAN. Do opra­co­wania statystycznego wyników wyznaczono podstawowe statystyki opisowe oraz test U Manna–Whitneya i współczynnik korelacji rang Spearmana. Wyniki. Respondentów cechowało instrumentalne postrzeganie zdrowia oraz chęć podejmowania aktywności prozdrowotnych. Odnotowano istotne różnice między badanymi w częstości spożywanej żywności o niekorzystnym wpływie na zdrowie oraz popełniane błędy żywieniowe. Wnioski. Pacjenci chętnie podejmowali aktywność o charakterze prozdrowotnym oraz stanowili grupę o podobnym sposobie żywienia, jednak popełniającą różne błędy dietetyczne.

EN

Background. Appropriate health behaviours significantly contribute to the prevention and management of the 21st century diseases, including those of the cardiovascular system. The aim of the study was to elucidate the relationship between selected health behaviours and the diet pattern among patients with diagnosed ischaemic heart disease and a history of myocardial infarction. Material and methods. An anonymous survey was conducted among a randomly chosen sample of 62 patients undergoing cardiac rehabilitation in the Upper-Silesia Medical and Rehabilitation Centre AMED in Katowice, Poland. The Juczyń­ski Health Behaviour Checklist, Juczyński Health Criteria List, and the Questionnaire of Eating Behaviour (developed by the Polish Academy of Sciences) were applied. The results were analysed with the use of basic descriptive statistics, the Mann-Whitney U test, and the Spearman rank correlation coefficient. Results. The patients were characterized by an instrumental approach to health and a willingness to undertake health-promoting activities. Significant differences were observed in the frequency of consuming unhealthy products; nutritional errors were also identified. Conclusions. Patients are willing to undertake health-promoting activities and implement similar nutrition methods; however, they commit various nutritional errors.

Keywords

PL

styl życia; choroby serca; profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych

EN

lifestyle; cardiovascular diseases; heart disease prevention

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2017
• Volume: 59
• Pages: 30-37

Dates

published

2017-12-28

Contributors

author

Piejko Laura

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

author

Nowak Zbigniew

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

author

Nawrat-Szołtysik Agnieszka

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

author

Kopeć Dorota

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

References

• Dłużniewska, M., Pakulska, I., Budaj, A. (2003). Zasady postępowania po zawale serca. Postępy Nauk Medycznych, 3, 3–9.
• Friedrich, M., Goluch-Koniuszy, Z. (2014). Ocena wpływu prozdrowotnej edukacji żywieniowej i wynikających stąd zmian zachowań żywieniowych na wartości wskaźników antropometrycznych i wskaźników przemian węglowodanowo-lipidowych u kobiet w wieku 65–85 lat. Problemy Higieny i Epidemiologii, 95(4), 934–940.
• Grochulska, A., Jerzemowski, J. (2007). Deklaracja stylu życia a wybrane zachowania zdrowotne osób po przebytym zawale mięśnia sercowego zamieszkujących miasto Słupsk i powiat słupski. Nowiny Lekarskie, 6, 472–476.
• Hawrysz, I., Krusińska, B., Słowińska, M.A., Wądołowska L., Czerwińska A., Biernacki, M. (2015). Jakość diety a ryzyko raka piersi lub płuc: badania kliniczno-kontrolne osób dorosłych z regionu Warmii i Mazur. Problemy Higieny i Epidemiologii, 96(4), 753–756.
• Hollis, J.H., Henry, C.J.K. (2007). Dietary variety and its effect on food intake of elderly adults. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 20(4), 345–351.
• Jurczak, I., Barylski, M., Irzmański, R. (2011). Znaczenie diety u osób w podeszłym wieku – ważny aspekt prewencji zdrowia czy nieistotna codzienność? Geriatria, 5, 127–133.
• Kaczyńska-Witkowska, A., Kopeć, D., Nowak, Z. (2013). Zachowania zdrowotne oraz postawa wobec zdrowia kobiet aktywnych fizycznie. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, 43, 22–28.
• Kałka, D., Sobieszczańska, M., Marciniak, W. (2007). Aktywność fizyczna jako element prewencji chorób sercowo-naczyniowych u osób w podeszłym wieku. Polski Merkuriusz Lekarski, 127(22), 48–53.
• Kochaniuk, H., Adamczyk, K., Kruk, M. (2005). Styl życia ludzi długowiecznych. Annales UMCS, 60(16), 454, 8–10.
• Kozieł, D., Kaczmarczyk, M., Naszydłowska, E., Gałuszka, R. (2008). Wpływ kształcenia w uniwersytecie trzeciego wieku na zachowania zdrowotne ludzi starszych. Studia Medyczne, 12, 23–28.
• Kozirok, W., Baumgart, A., Babicz-Zielinska, E. (2012). Postawy i zachowania konsumentów wobec żywności prozdrowotnej. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 45(3), 1030–1034.
• Krajewska-Pędzik, A., Ratajczak, J., Stępień-Słodkowska, M. (2014). Ocena sposobu żywienia słuchaczek uniwersytetu trzeciego wieku. Aktywność Ruchowa Ludzi w Różnym Wieku, 1–4(21–24), 83–91.
• Kubica, A., Sinkiewicz, W., Szymański, P., Bogdan, M. (2006). Edukacja zdrowotna w chorobach układu krążenia – możliwości i zagrożenia. Folia Cardiologica, 1(4), 177–188.
• Kurowska, K., Białasik, B. (2009). Zachowania zdrowotne a radzenie sobie w chorobie u pacjentów szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR). Nowiny Lekarskie, 78(2), 113–122.
• Kurowska, K., Kudas, A. (2013). Wpływ zachowań zdrowotnych na jakość życia osób z niewydolnością serca. Folia Cardiologica, 8(1), 1–8.
• Mędrela-Kuder, E. (2009). Charakterystyka spożycia tłuszczów przez pacjentów podejmujących rehabilitację po przebytym zawale mięś­nia sercowego. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 42, 678–682.
• Nowicki, G., Ślusarska, B. (2011). Determinanty społeczno-demograficzne wartościowania zdrowia wśród pracujących osób dorosłych. Hygeia Public Health, 46(2), 280–285.
• Paduch, P., Burda, A. (2013). Porównanie aktywności ruchowej osób po zawale serca leczonych zabiegiem angioplastyki wieńcowej oraz pomostowania aortalno-wieńcowego za pomocą kwestionariusza Minnesota. Folia Cardiologica, 8(1), 14–17.
• Palacz J. (2014). Zachowania zdrowotne studentów w świetle wybranych uwarunkowań. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20(3), 301–306.
• Plewka, B., Kluszczyńska, A., Plewka, M. (2004). Zasady rehabilitacji u chorych po ostrym zespole wieńcowym. Forum Kardiologów, 9(2), 55–58.
• Prusik, K. (2011). Kryteria ilościowe i jakościowe oceny zdrowia pozytywnego kobiet w starszym wieku. Pedagogika. Psihologia ta Mediko-Biologicni Problemi Fizicnogo Vihovanna i Sportu, 1, 130–134.
• Pudło, H., Gabłońska, A., Respondek, M. (2012). Stosowanie się do zaleceń lekarskich wśród pacjentów dotkniętych chorobami układu krążenia. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 2(3), 193–200.
• Raport CBOS, (2014). Komunikat z badań, nr 115/2014. Zachowania żywieniowe Polaków. Pobrano z: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_115_14.PDF/ [dostęp: 30.05.2016].
• Rząca, M., Charzyńska-Gula, M., Stanisławek, A. (2011a). Świadomość zagrożenia chorobą niedokrwienną serca u osób z grup ryzyka a zachowania zdrowotne. Problemy Pielęgniarstwa, 19, 348–352.
• Rząca, M., Charzyńska-Gula, M., Stanisławek, A. (2011b). Zadania pielęgniarki rodzinnej wobec osób zagrożonych chorobą niedokrwienną serca w świetle diagnozy zachowań zdrowotnych wybranej grupy osób. Problemy Pielęgniarstwa, 19(4), 515–519.
• Schuler, G., Hambrecht, R., Schlierf, G., Niebauer, J., Hauer, K., Neumann, J., Hoberg, E., Drinkmann, A., Bacher, F., Grunze, M., Kuibler, W. (1992). Regular physical exercise and low-fat diet. Effects on progression of coronary artery disease. Circulation, 86, 1–11.
• Słowińska, M.A., Wądołowska, L. (2008). Stan zdrowia a model żywienia osób w wieku 75–80 lat. Nowiny Lekarskie, 77(4), 294–298.
• Smoleń, E., Gazdowicz, L., Żyłka-Reut, A. (2011). Zachowania zdrowotne osób starszych. Pielęgniarstwo XXI Wieku, 3(36), 5–9.
• Stawarska, A., Tokarz, A., Kolczewska, M. (2008). Wartość energetyczna oraz zawartość składników podstawowych w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych. Cz. II. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 41(4), 987–991.
• Stawarska, A., Tokarz, A., Kolczewska, M. (2009). Ocena ilościowa składników mineralnych i witamin w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych. Część III. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 42(2), 117–122.
• Suliga E. (2010). Zachowania zdrowotne związane z żywieniem osób dorosłych i starszych. Hygeia Public Health, 45(1), 44–48.
• Wądołowska, L., Krusińska, B. (2014) Procedura opracowania danych żywieniowych z kwestionariusza QEB, 2014. Pobrano z: http://www.uwm.edu.pl/edu/lidiawadolowska/ [dostęp: 11.11.2015].
• Zaborowicz, K., Czarnocińska, J., Galiński, G., Kaźmierczak, P., Górska, K., Durczewski, P. (2016). Evaluation of selected dietary behaviours of students according to gender and nutritional knowledge. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 67(1), 45–50.
• Zdziebło, K., Michalska, M., Krawczyńska, J., Czerwiak, G. (2009). Pojęcie zdrowia w opinii pielęgniarek studiujących na studiach licencjackich-pomostowych. Studia Medyczne, 14, 27–32.
• Zysnarska, M., Jarmuż, L., Kara, I., Adamek, R., Gromadecka-Sutkiewicz, M., Kłos, J., Kalupa, W., Maksymiuk, T., Marcinkowski, J.T. (2014). Wybory w zakresie zachowań zdrowotnych dokonywane przez pacjentów po przebytym zawale mięśnia sercowego. Problemy Higieny i Epidemiologii, 95(2), 488–490.