Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2020 | 31 | 77-94

Article title

Mitologizacja przestrzeni zamieszkiwania. Wymiana ludności na terytorium byłych Prus Wschodnich a percepcja i przrkształcenia krajobrazu Warmii, Mazur i Powiśla.

Authors

Content

Title variants

EN
Mythologization of residence space. Exchange of population in the former Eastern Prussia and perception and transformation of the landscape

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Celem artykułu jest przeglądowe omówienie narracji wytworzonych wokół wschodniopruskiego krajobrazu, związanych z mitologizacją przestrzeni zamieszkiwania, szczególnie w kontekście procesów destruktywnych zachodzących w obrębie miejscowości znajdujących się we włączonej do Polski części Prus Wschodnich. Współczesna fizjonomia krajobrazu Warmii, Mazur i Powiśla stanowi następstwo licznych reperkusji wynikających ze zmiany przynależności politycznej obszaru. Należą do nich m.in. przemiany dokonujące się na płaszczyźnie sposobów percypowania przestrzeni oraz przekształceń jej warstwy semiotycznej. Uwzględnienie tych czynników jest kluczowe m.in. w analizach krajobrazowych, w tym dotyczących terenów opuszczonych miejscowości.
EN
The purpose of the article is to review the narratives created around the East Prussian landscape related to the mythologisation of the living space, especially in the context of destructive processes occurring within the towns located in the part of East Prussia included in Poland. Contemporary physiognomy of the landscape of Warmia, Mazury and Powiśle is a consequence of numerous repercussions resulting from the change of the political affiliation of the area. These include changes taking place on the plane of the ways of perceiving space and transformations of its semiotic layer. Considering these factors is key, among others in landscape analyzes, including those related to abandoned towns.

Year

Volume

31

Pages

77-94

Physical description

Contributors

author
  • Uniwersytet Łódzki

References

  • Bagaż doświadczeń i wspomnień. Relacje osadników polskich na Warmii i Mazurach po 1945 roku, 2017, P. Bojarski (red.), Olsztyn.
  • Baryła, T., 1996, Wstęp, [w:] T. Baryła (oprac.), Okręg Mazurski w raportach Jakuba Prawina. Wybór dokumentów. 1945 r., Olsztyn, s. 5-20.
  • Bojarski, P., Janowska, E., 2017, Słowo wstępne, [w:] P. Bojarski, E. Janowska (red.), Bagaż doświadczeń i wspomnień. Relacje osadników polskich na Warmii i Mazurach po 1945 roku, Olsztyn, s. 7-12.
  • Chłosta, J., 2003, Arno Surminski – piewca utraconych Prus Wschodnich, Rocznik Mazurski, T. VII, s. 128-133.
  • Czachorowski, S., 1992, Przyroda Pojezierza Mazurskiego – niema dusza Prus Wschodnich. Borussia: kultura – historia – literatura, nr, s. 90-93.
  • Darski, W. M., 2012, Przemalowany krajobraz kulturowy czyli smętna historia mazurskiego cmentarza, Borussia: kultura – historia – literatura, 52, s. 141- 149.
  • Domagała, B., 2002, O procesie zadomowienia na Warmii i Mazurach po 1945 roku, [w:] S. Achremczyk (red.), Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Świadectwa przeszłości, s.186-198.
  • Domagała, B., 2012, Człowiek i terytorium: Prusy Wschodnie w koncepcjach historyków i socjologów: na przykładzie Roberta Traby ʺWschodniopruskośćʺ i Andrzeja Saksona ʺOd Kłajpedy do Olsztynaʺ, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1(275), s. 115-130.
  • Domańska, E., 2018, Gleba cmentarna jako dziedzictwo, [w:] A. Marciniak, M. Pawleta, K. Kajda (red), Dziedzictwo we współczesnym świecie: kultura, natura, człowiek, Kraków, s. 73-87.
  • Dönhoff, M., 2009, Dzieciństwo w Prusach Wschodnich, tłum. A. Paszkot-Zgaga, Kielce.
  • Eβer, B., 1999, Dwie historie z Mazur. Rozważania porównawcze na temat procesu zadomowienia, Masovia, 2, s. 123-148.
  • Fisch, B., 2003, Wypędzenie z Mazur, Masovia, 6, s. 121-128.
  • Gotowiec, M., 1966, Województwo olsztyńskie w latach 1945-1965, Rocznik Olsztyński, t. VI, s. 11-25.
  • Hackmann, J., 2000, Warmia i Mazury jako koncepcja historyczna, Masovia, 3, s. 177- 189.
  • Hochleitner, J., Lewandowska, I., 2003, Przemiany historycznej świadomości regionalnej mieszkańców Warmii i Mazur: (na przykładzie badań w Reszlu i Szczytnie), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1, s. 57-74.
  • Jantar, J., 1968, Zagłada pruskiej fortecy, Olsztyn.
  • Jasiński, Janusz (1997), Mazury i całe Prusy Wschodnie w oczach Polaków. Wczoraj – dziś – jutro. W: „Masovia”, t. 1, s. 179-185.
  • Jasiński, J., 2003, Między Prusami a Polską. Rozprawy i szkice z dziejów Warmii i Mazur w XVIII-XX wieku, Olsztyn.
  • Kossert, A., 2003, Nacjonalizm i zagłada Mazur, Masovia, 6, s. 61-68.
  • Kujawski, W., 2011, Omulew – Pisa: szlak wodny = ein Wasserweg, Olsztyn.
  • Kujawski, W., 2017, Pojezierze Ełckie – szlak wodny = ein Wasserweg, Olsztyn.
  • Lewandowska, I., 2012, Trudne dziedzictwo ziemi. Warmia i Mazury 1945-1989, Olsztyn.
  • Liżewska, I., 2006, Krajobraz po zmianach. O przestrzeni wyobrażonej i realnej, Borussia: kultura – historia – literatura, 39, s. 146-150.
  • Łukaszewicz, B., 1999, Problemy ludności autochtonicznej na Warmii i Mazurach w roku 1960 w ocenie wojewódzkiego aparatu partyjnego, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2, s. 245-260.
  • Majewska, A., 2019, Przestrzenie niezamieszkane. Materialny wymiar przerwania ciągłości osadnictwa w polskiej części dawnych Prus Wschodnich, monografia ZZiP, Wrocław (w druku).
  • Małłek, J., 2016, Nasza mała ojczyzna Warmia i Mazury – korzenie współczesności, [w:] J. Małłek, Od Prus do Mazur. Szkice z dziejów Prus, Pomorza, Warmii i Mazur, Dąbrówno.
  • Moczulski, L., 1963, Prusy Wschodnie w II wojnie światowej 1939-1945, Rocznik Olsztyński, V, s. 146-198.
  • Morawiecka-Gąsiorowska, D., Germanizacja nazw miejscowości w powiecie ełckim, Onomastica Slavogermanica, XXVII, 2008, s. 189–206.
  • Nowotka, M., 2012/2013, Trudna powojenna rzeczywistość – z problemów integracji pogranicza mazursko-kurpiowskiego po II wojnie światowej, Znad Pisy. Wydawnictwo poświęcone ziemi piskiej, 21-22, s. 147-159.
  • Okręg Mazurski w raportach Jakuba Prawina. Wybór dokumentów. 1945 r., 1996, T. Baryła (oprac.), Olsztyn.
  • Olszewski, M., 2009, Jak pielęgnować historię. Tandetne Mazury, Borussia: kultura – historia – literatura, 43, s. 178-181.
  • Orłowski, H. 1993, Topos „ojczyzny utraconej”, Borussia: kultura – historia – literatura, 6, s. 76-79.
  • Osada, K., 2009, 4. Opowieść o odrodzeniu, poszukiwaniu domu i Ojczyzny na Mazurach, Rocznik Ełcki 2008, V, s. 179-190.
  • Ostojski, T., 2000, Mazurski świat w dziełach Ernsta Wiecherta, Mrągowskie Studia Humanistyczne, 2, s. 58-70.
  • Pawlicki, R. W., 1993, W poszukiwaniu Sowirogu, Borussia: historia – kultura – literatura, 6, s. 91-95.
  • Pieńkowski, A., 1930, Prusy Wschodnie. Szkic wojskowo-geograficzny i statystyczny- Warszawa.
  • Poniedziałek, J., 2012, Od uosobienia wroga do poczucia swojskości. Postawy mieszkańców Warmii i Mazur wobec krajobrazu przyrodniczego regionu, Borussia: kultura – historia – literatura, 51, s. 39-61.
  • Raczyński, A. 1916, Odszkodowania wojenne i odbudowa Prus Wschodnich z dodatkiem przepisów i projektów ustaw rządu pruskiego w tłumaczeniu polskiem, Lwów.
  • Rudnicki, J., 2013, Mit Dzikiego Zachodu w polskich narracjach prozatorskich o Warmii i Mazurach lat 1945-1989, Prace Literaturoznawcze, 1, s. 129-139.
  • Sakson, A., 1992, Warmia i Mazury po 1945 roku – nowa tożsamość czy dezintegracja?, Borussia: kultura – literatura – historia, 3-4, s. 45-53.
  • Sakson, A., 1996, Socjologiczne problemy tożsamości regionalnej współczesnych mieszkańców byłych Prus Wschodnich: próba porównania, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2, s. 233-246.
  • Sakson, A., 2009, Przemiany tożsamości lokalnej i regionalnej współczesnych mieszkańców Kraju Kłajpedzkiego, obwodu kaliningradzkiego oraz Warmii i Mazur, Borussia: kultura – historia – literatura, 43, s. 118-127.
  • Sakson, A., 2017, Dziedzictwo Prus Wschodnich. Socjologiczne i historyczne studia o regionie, Dąbrówno.
  • Sobieraj, S., 2002/2003, Literacki krajobraz mazur na przełomie XIX i XX wieku, Mrągowskie Studia Humanistyczne, 4/5, s. 89-101.
  • Strauchold, G., 2004, Zagadnienie tzw. ludności rodzimej Ziem Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej, Borussia: kultura – historia – literatura, 35, s. 170- 174.
  • Sukertowa, E., 2015, Mazurzy w Prusach Wschodnich, P. Bystrzycki (oprac.), Dąbrówno.
  • Suleja, W., Wrzesiński, W., 1981, Problemy potocznej świadomości historycznej mieszkańców Warmii i Mazur, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1, s. 87- 113.
  • Szczecińska-Musielak, E., 2002, Mieszkańcy Mazur i Warmii a dziedzictwo kulturowe Prusów, Masovia, 5, s. 169-177.
  • Szydłowska, J., 2013, Narracje pojałtańskiego Okcydentu. Literatura polska wobec pogranicza na przykładzie Warmii i Mazur (1945-1989), Olsztyn.
  • Tomkiewicz, R., 2016, Obchody 1000-lecia Chrztu Polski na Warmii i Mazurach, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 3(293), s. 539-560.
  • Traba, R., 1992, Prusy Wschodnie. Między symbolem „Kulturträger” a „ofiarą germanizacji”, Borussia: kultura – literatura – historia, 3-4, s. 4-11.
  • Traba, R., 2001, Rozważania o magii miejsca i mitologizacji krajobrazu w Prusach Wschodnich, Borussia: kultura – historia – literatura, 24/25, s. 40-66.
  • Traba, R., 2005, Cztery refleksje na temat wyższości mikro- nad makroperspektywą, Borussia: kultura – historia – literatura, 36, s. 24-27.
  • Traba, R., 2007, „Wschodniopruskość”. Tożsamość regionalna i narodowa w kulturze politycznej Niemiec, Poznań – Warszawa.
  • Wagner, M., 1997, Czasami praca polega na piciu kawy. Obserwacje z rocznego pobytu studyjnego na mazurskiej wsi, Masovia, 1, s. 91-101.
  • Wagner, M., 2009, Gdzie leżą Mazury?, Masovia, 12, s. 147-160.
  • Wakar, A., 1966, Administracja publiczna, Rocznik Olsztyński, VI, s. 27-51.
  • Wojnowski, E., 1995, Problem Prus Wschodnich w okresie II wojny światowej – powrót Warmii i Mazur do Polski, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 3-4, s. 333- 346.
  • Worobiec, K. A., 2009, Drogi i bezdroża rozwoju Warmii i Mazur. Toskania Północy, Borussia: kultura – historia – literatura, 43, s. 154-171.
  • Wróblewski, W., 1998, Polityczno-militarne znaczenie Prus Wschodnich dla prowadzenia przez III Rzeszę wojny na wschodnie, [w:] W. Wróblewski (red.), Działania militarne w Prusach Wschodnich, Warszawa, s. 309-311.
  • Wrzesiński, W., 1997, Dziedzictwo a tożsamość: Prusy Wschodnie – Warmia i Mazury – Olsztyńskie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1, s. 37-53.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-79218caa-4a9a-446f-915d-d102b69f5c96
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.