U zarania polskiego parlamentaryzmu – aktywność protoparlamentarna w okresie bezkrólewia 1382–1384

• Authors: Wróbel Dariusz

Title variants

EN

At the dawn of Polish parliamentarism – proto-parliamentary activity during the interregnum of 1382–1384

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The interregnum following the death of Louis the Hungarian (1382–1384) saw an unprecedented rise in political life, which was also manifested in forms of parliamentary activity. The author compiles the proto-parliamentary activity of the time, mainly congresses and meetings of various kinds. Based on the sources, it is possible to identify more than twenty such episodes over a period of two years, which creates an extremely dynamic picture of this type of activity during the interregnum. The author analyses the typical features of the assemblies at that time, focusing, among others, on their grass-roots character, as well as the initiators of parliamentary life, its social aspect, as well as the place where the gatherings were held, the problems of representation and possible changes in the political system.

Keywords

EN

interregnum 1382–1384; parliamentarism – origins; parliamentary assemblies; proto-parliamentarism

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 5(166)
• Pages: 161-182

Contributors

author

Wróbel Dariusz

• Dr Dariusz Wróbel Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Historii i Archeologii, Polska Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Faculty of History and Archeology, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-8941-2938

References

• Codex epistolaris saeculi decimi quinti (1384–1492), t. I, cz. 1, wyd. A. Sokołowski, J. Szujski, Akademia Umiejętności, Drukarnia „Czasu”, Kraków 1876; t. II, wyd. A. Lewicki, Akademia Umiejętności, Kraków 1891.
• Joannis de Czarnkow, Chronicon Polonorum, oprac. J. Szlachtowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. II, wyd. A. Bielowski, nakład własny, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1872.
• Joannis Dlugossi Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, lib. X (1370–1405), red. S. Gawęda et al., Wydawnictwo Naukowe PWN, Varsoviae 1985.
• Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I, wyd. F. Piekosiński, Akademia Umiejętności, Kraków 1876.
• Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. III, wyd. 1. Zakrzewski, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877; t. VI, wyd. A. Gąsiorowski et al., Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań 1982.
• Najstarsze roczniki krakowskie i kalendarz, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
• Bardach J., Początki sejmu, [w:] Historia sejmu polskiego, t. 1: Do schyłku szlacheckiej Rzeczpospolitej, red. J. Michalski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984.
• Choińska-Mika J., Parlamentaryzm koronny za Jagiellonów, [w:] Europa Jagiellonica 1386–1572. Sztuka, kultura i polityka w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów, red. P. Mrozowski, P. Tyszka, P. Węcowski, Arx Regia Ośrodek Wydawniczy Zamku Królewskiego w Warszawie, Warszawa 2015.
• Dąbrowski J., Korona Królestwa Polskiego w XIV wieku. Studium z dziejów rozwoju polskiej monarchii stanowej, Wydawnictwo Zakładu im. Ossolińskich, Wrocław 1956.
• Dücker J., Reichsversammlungen im Spätmittelalter. Politische Willensbildung in Polen, Ungarn und Deutschland, Thorbecke Verlag, Ostfildern 2011.
• Fałkowski W., Sejmy bez króla (1440–1446), [w:] idem, Pierwsze stulecie Jagiellonów, red. P. Derecki, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2017.
• Frost R., Oksfordzka historia unii polsko-litewskiej, t. 1: Powstanie i rozwój 1385–1569, przeł. T. Fiedorek, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2018.
• Gawlas S., Das Erb- und Wahlrecht des Herrschers in Polen im 14. Jahrhundert, [w:] Die Goldene Bulle. Politik – Wahrnehmung – Rezeption, hrsg v. U. Hohensee u. a., Bd. 2, De Gruyter, Berlin 2009.
• Gawlas S., Król i stany w późnośredniowiecznej Europie Środkowo-Wschodniej wobec modernizacji państwa, [w:] Król w Polsce XIV i XV wieku, red. A. Marzec, M. Wilamowski, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Kraków 2006.
• Gawlas S., Początki polskiego sejmu: problemy i dyskusje, [w:] Systemy reprezentacji i parlamentaryzm w Europie Środkowej w rozwoju historycznym, red. A. Barciak, Studio Noa Ireneusz Olsza, Katowice–Zabrze 2016.
• Grodecki R., Konfederacje w Polsce piastowskiej, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności”, 1936, t. 41/3.
• Grzybowski K., Teoria reprezentacji w Polsce epoki Odrodzenia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959.
• Kurtyka J., Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle nowszych badań, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Kraków 2001.
• Marzec A., Pod rządami nieobecnego króla. Królestwo Polskie 1370–1382, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Kraków 2017.
• Moszczeńska W., O interpretację Janka z Czarnkowa, „Kwartalnik Historyczny” 1926, t. 40.
• Piekosiński F., Wiece, sejmiki, sejmy i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Akademia Umiejętności, Kraków 1900.
• Polechow S., Szybkowski S., Nowe źródło do dziejów kształtowania się polskiej reprezentacji stanowej w średniowieczu. Raport krzyżackiego informatora Mikołaja Steinchena z początku grudnia 1432 roku, „Roczniki Historyczne” 2020, t. 86, http://doi.org/10.12775/RH.2020.06.
• Russocki S., Monarchia i stany w Europie Środkowej w XIV wieku. Zarys problematyki, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1981, t. 36/1.
• Russocki S., Protoparlamentaryzm Czech do początku XV wieku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1973.
• Tęgowski J., Postawa polityczna arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty w czasie bezkrólewia po śmierci Ludwika Węgierskiego, [w:] Genealogia – rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1996.
• Uruszczak W., Czy rok 1468 można uznać za początek polskiego parlamentaryzmu i z jakich powodów?, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 1(144).
• Uruszczak W., Parliamentary representatives in old Poland. Envoys, mandataries and nations’s representatives, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, t. 72/2, https://doi.org/10.14746/cph.2020.2.6.
• Uruszczak W., Reguła „quod omnes tangit debet ab omnibus approbari” dawnego prawa kanonicznego i jej znaczenie, [w:] Servabo legem Tuam in toto corde meo. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Krzywdzie CM, Dyrektorowi Instytutu Prawa Kanonicznego UPJPII z okazji 70. rocznicy urodzin, red. A. Zakręta CM, A. Sosnowski SR, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2013.
• Wojciechowski Z., Państwo polskie w wiekach średnich, Księgarnia Akademicka, Poznań 1945.
• Wróbel D., Na pierwszym planie – możni i szlachta wobec bezkrólewia po śmierci Ludwika Andegaweńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2020.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.64