,,Mješavinu uspite”lub “mešavinu sipajte” – czy tłumaczenia i oddzielne instrukcje konsumenckie na obszarze byłego języka serbskochorwackiego są potrzebne? Analiza wybranych przykładów

• Authors: Skrzeszewska Monika

Title variants

EN

„Mješavinu uspite“ or „mešavinu sipatje“ — are translations and separate labels of food products really needed? The analyse of choosen examples

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia i analizuje różnice językowe w obrębie obszaru byłej Jugosławii. Polityka językowa państw postjugosłowiańskich ma na celu udowodnienie różnic występujących pomiędzy językami tych państw, dlatego podjęte badania, na podstawie przykładu tłumaczenia z chorwackiego na serbski oraz etykiet produktów spożywczych, chcą udowodnić, że są one symboliczne. Cztery języki powstałe z języka serbsko-chorwackiego wciąż opierają się na nowosztokawskim dialekcie, stąd odmienności dostrzegalne są przede wszystkim na płaszczyźnie leksykalnej właściwej dla danego regionu, nie narodu. Wyniki analizy wybranych przykładów pokazują, że różnice te próbuje się sztucznie uwypuklić, ponieważ często zamieniane leksemy są właściwe dla obu języków, nie tylko dla jednego. Przy analizie zastosowano metodę komparatystyczną.

EN

This article shows and analyses the language differences in the region of former Yugoslavia. Language politics in the countries of former Yugoslavia is aimed to prove that differences really exist, that is why this research would like to show the fact that those differences are symbolical (example of translation from Croatian to Serbian and labels of food products). Four languages which came into being from Serbo–Croatian language family are still based on the New Shtokavian dialect and the differences are discernible only on lexical surface characteristic for region, not nation. The result of the analyses of those examples show that differences are artificially created because very often a word considered to be unique in one language exists in other languages too. During the analyses the comparative method was used.

Keywords

PL

język serbsko-chorwacki; język bośniacki; język chorwacki; język czarnogórski; język serbski

EN

Serbo-Croatian language; Bosnian language; Croatian language; Montenegro language; Serbian language

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2015
• Issue: 29
• Pages: 337-354

Dates

published

2015

Contributors

author

Skrzeszewska Monika

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• Abc prijevodi <http://www.abcprijevodi.hr/> [23.03.2015].
• Bobrownicka M. 2006: Patologie tożsamości narodowej w postkomunistycznych krajach słowiańskich.
• Uwagi o genezie i transformacjach kategorii tożsamości, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
• Bońkowski R. 2010: Słowianie środkowo południowi na przełomie XX i XXI wieku. Język — Religia — Naród — Państwo, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach.
• Brom P. 2007: Czarnogórski standard wobec różnicowania językowego południowej Słowiańszczyzny, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej.
• Bugarski R. 2005: Jezik i kultura, Beograd: Biblioteka XX veka.
• Bugarski R. 2013: Jezička politika i jezička stvarnost u Srbiji posle 1991. godine, [w:] V. Požgaj Hadži (red.), Jezik između lingvistike i politike, Beograd: Biblioteka XX vek, 102.
• Cichońska M. 1994: Języki Słowian Południowych wobec rozpadu SFRJ (Czy Słowiańszczyźnie przybywa języków?), [w:] M. Blicharski, H. Fontański (red.), Współczesne tendencje rozwoju języków słowiańskich. Tom 1, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 43–44.
• Czerwiński M. 2005: Język — ideologia — naród. Polityka językowa w Chorwacji a język mediów, Kraków: Wydawnictwo „scriptum”.
• Czerwiński M. 2006: Kulturowe aspekty bośniacko-hercegowińskich języków wobec językowych narzędzi wyznaczania odrębności etnonarodowej, Socjolingwistyka 20, 69.
• Hofman-Pianka A. 2000: Socjolingwistyczne aspekty współczesnego języka bośniackiego, Kraków: Wydawnictwo Radamsa.
• Hrvatski jezični portal <http://hjp.novi-liber.hr/> [25.03.2015].
• Isaković A. 1997: Bosanski jezik, [w:] E. Tokarz (red.), Język wobec przemian kultury, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 69.
• Jaroszewicz H. 2004: Nowe tendencje normatywne w standardowych językach chorwackim i serbskim, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Jergović M. 1999: Hrvatski prijevod srpskog filma „Rane” ili kako zapakirati isti nježnik u drugi tetra pak. MARŠ U SPORNI ORGAN! <http://govori.tripod.com/rane.htm> [23.03.2015].
• Katnić - Bakaršić M. 2013: Bosanskohercegovačka sociolingvistička previranja, [w:] Požgaj Hadži V. (red.), Jezik između lingvistike i politike, Beograd: Biblioteka XX vek, 120.
• Komatina N. 2012: Jezik i identitet u Crnoj Gori, [w:] S. Perović (red.), Mi o jeziku, jezik o nama. Zbornik radova sa druge konferencije društva za primjenjenu lingvistiku (Podgorica, 23.10.2010), Podgorica: Društvo za primijenjenu lingvistiku Crne Gore, 169.
• Kordić S. 2010: Jezik i nacionalizam, Zagreb: Durieux.
• Oczkowa B. 2003: Charakter zmian we współczesnym języku chorwackim, [w:] Z. Rudnik-Karwatowa (red.), Procesy innowacyjne w językach słowiańskich, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy oraz Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 154.
• Oczkowa B. 2011: Język chorwacki, [w:] B. Oczkowa, E. Szczepańska (red.), współpr. T. Kwoka, Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 294–295, 309.
• Pančić T. 1999: Srpsko-hrvatski apsurdi. Titlovanje i tiltovanje, Vreme broj 1.
• Paždjerski D.-V., Chacia E. 2014: Zarys fonetyki języka serbskiego. Szkic historyczny, dialekty, akcenty, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Popiołek B. 2011a: Język serbski, [w:] B. Oczkowa, E. Szczepańska (red.), współpr. Kwoka T., Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 259.
• Popiołek B. 2011b: Język czarnogórski, [w:] B. Oczkowa, E. Szczepańska (red.), współpr. T. Kwoka, Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 275.
• Požgaj Hadži V., Balazic Bulc T., Miheljak V. 2013: Srpskohrvatski jezik iz slovenske perspektive, [w:] Požgaj Hadži V. (red.), Jezik između lingvistike i politike, Beograd: Biblioteka XX vek, 39.
• Rapacka J. 1997: O idei jugosłowiańskiej jako idei narodowej, [w:] M. Bobrownicka, L. Suchanek, F. Ziejka (red.), Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów. Sympozjum w Castel Gandolfo 19-20 sierpnia 1996, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 47–48.
• Ristić J. 2012: Hrvatsko-srpsko titlovanje legalno ili glupo, <http://www.istmedia.rs/hrvatsko-srpsko-titlovanje-legalno-ali-glupo/> [23.03.2015].
• Tąporowska A. 2006: Język serbsko-chorwacki — jeden czy dwa języki?, [w:] I. Petrov (red.), Bałkany w oczach młodego człowieka. Materiały z międzynarodowej naukowej konferencji studenckiej, Łódź, 28–29 kwietnia 2005 roku, Łódź: Wydawnictwo „Piktor”, 54–55.
• Worldwide Translations <http://www.worldwide.rs/> [23.03.2015].
• Zakon o elektroničnim medijama, <http://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2009_12_153_3740.html>[22.03.2015].
• Zieliński B. 2006: Transformacja południowosłowiańskich idei narodowych na przełomie XX i XXI wieku, Sofia. Pismo filozofów krajów słowiańskich 6, 61.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.29.21