Niebaśnie. Bolek, Lolek i modernizm techniczny

• Authors: Sitarski Piotr

Title variants

EN

Non-fairytales: Bolek, Lolek, and Technological Modernism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cykl filmów o Bolku i Lolku był niezwykle popularny w Polsce i za granicą. W artykule autor dowodzi, że popularność ta wynikała z jego związku z ideami modernizmu technicznego, czyli pozytywnie wartościowanego przekształcania życia i środowiska człowieka, w którym decydującą rolę odgrywa technika. Modernizm techniczny determinował dokonujące się w skali globalnej od połowy XX w. przejście od gospodarki agrarnej do miejskiego społeczeństwa przemysłowego. Wspomniany cykl pozwalał dzieciom odnaleźć się w tym nowym świecie, dostarczając wzorców i narzędzi postępowania. Autor analizuje sposób przedstawiania przestrzeni w relacji do rzeczywistych przemian miejskiej i wiejskiej przestrzeni w Polsce oraz rolę techniki w życiu bohaterów.

EN

The TV series Bolek and Lolek (Bolek i Lolek) was immensely popular both in Poland and abroad. In this article, the author argues that its popularity was based on the idea of technological modernism that the series embraced. By technological modernism the author understands the progressive, technology-centred rearrangement of human environment and ways of living. Technological modernism determined the transition from agriculture to an urban, industrial society, which was taking place in the second half of the 20th century. Bolek and Lolek helped children orient themselves in this new world, providing them with role-models and teaching them technology-based cultural practices. The author analyses the construction of spaces and their relation to real urban and rural spaces in Poland, and the role technology plays in the life of the protagonists.

Keywords

PL

Bolek i Lolek; polska animacja dziecięca; modernizm techniczny

EN

Bolek and Lolek; Polish animation for children; technological modernism

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2023
• Issue: 121 Kino i młoda widownia
• Pages: 78-100

Contributors

author

Sitarski Piotr

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0001-8868-1477

References

• [bs] (1986). Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie. Filmowy Serwis Prasowy, (610), ss. 2-5.
• [NN] (1964). Mały Rocznik Statystyczny. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• [NN] (1976). Mały Rocznik Statystyczny. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• [NN] (2019). World Urbanization Prospects: The 2018 Revision. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. https://population.un.org/wup/publications/Files/WUP2018-Report.pdf
• [NN] (2003). Historia Polski w liczbach. Tom 1: Państwo. Społeczeństwo. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• [PZ] (1983, 23 lutego). Bolkowi i Lolkowi stuknęła dwudziesta wiosna. Kurier Polski, ss. 1-2.
• Adamczuk, L., Zdaniewicz, W. (red.) (1991). Kościół Katolicki w Polsce 1918-1999. Rocznik statystyczny. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Armata, J. (2008). Animacja dziecięca: nie tylko Bolek i Lolek. W: M. Giżycki, B. Zmudziński (red.), Polski film animowany (ss. 178-195). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Audiowizualne.
• Bettelheim, B. (1985). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni (tłum.
• D. Danek). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. (Publikacja oryginału: 1976).
• Caillois, R. (1967). Od baśni do „science fiction” (tłum. J. Lisowski). W: R. Caillois, Odpowiedzialność i styl (wybór: M. Żurowski) (ss. 29-65). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Gandy, M. (2002). Concrete and Clay: Reworking Nature in New York City. Cambridge –London: MIT Press.
• Gorzelak, M. (2010). Polskie rolnictwo w XX wieku. Produkcja i ludność. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Gumbert, H. (2014). Exploring Transnational Media Exchange in the 1960s. Journal of European Television History and Culture, 3 (5), ss. 50-59. http://doi.org/10.18146/2213-0969.2014.jethc055
• Iskierko, A. (1969). Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Rozmowa z dyrektorem Jerzym Schönbornem. Ekran, (8), ss. 17-18.
• Kaliński, J. (1995). Gospodarka Polski w latach 1944-1989. Przemiany strukturalne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kaszuba, K. (1976, 28 października). Na celuloidach malowani. Zwierciadło, s. 6.
• Kirkland, E. (2017). Children’s Media and Modernity: Film, Television and Digital Games. Oxford: Peter Lang.
• Kossakowski, A. (1985). Film animowany. W: R. Marszałek (red.), Historia filmu polskiego, t. 5 (ss. 153-164). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Kossakowski, A. (1994). Film animowany. W: R. Marszałek (red.), Historia filmu polskiego, t. 6 (ss. 282-295). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Leszczyńska, C. (2018). Historia Polski w liczbach. T. 5: Polska 1918-2018. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Majkowski, T. Z. (2013). W cieniu białego drzewa. Powieść fantasy w XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Malatyńska, M. (1971, 21 lutego). Władysław Nehrebecki. Magazyn Filmowy, s. 10.
• Matyja, R. (2021). Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością. Kraków: Karakter.
• Mumford, L. (2012). Mit maszyny, t. 1 (tłum. M. Szczubiałka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (Publikacja oryginału: 1967)
• Mumford, L. (2014). Mit maszyny, t. 2 (tłum. M. Szczubiałka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (Publikacja oryginału: 1970)
• Nehrebecki, W. (1970). Bolek, Lolek i inne sprawy. Kamera, (3), ss. 9-10.
• Nowicka, J. (1983). Nie tylko Bolek i Lolek. Ekran, (22), ss. 6-7.
• Sitarski, P. (2018). Bolek i Lolek: od widowni dziecięcej do systemu rozrywkowego. Rekonesans badawczy. Kultura Popularna, (3), ss. 60-73. https:// doi.org/10.5604/01.3001.0012.7288
• Sitkiewicz, P. (2008). Wychowywać czy pouczać? Perswazja i propaganda w polskim animowanym filmie dla dzieci. Panoptikum, (7), ss. 303-310.
• Sitkiewicz, P. (2011). Tylko dla dzieci. Krótka historia filmów o Bolku i Lolku. Panoptikum, (10), ss. 137-148.
• Szymańska, D. (2002). Niektóre zagadnienia urbanizacji w Polsce w drugiej połowie XX wieku. W: J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury przestrzennej miast (ss. 53-69). Opole: Uniwersytet Opolski.
• Talko, L. K., Vesely, K. (2020). Królowie bajek. Opowieść o legendarnym Studiu Filmów Rysunkowych. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Urbankiewicz, J. (1966, 11 września). Dlaczego Anglicy nie mówią po angielsku. Odgłosy, s. 10.
• Wąs, C. (2022). Karta ateńska – przegląd problematyki i zagadnienie wkładu polskich architektów. Quart, (1), ss. 53-81.