Ideologie dzieciństwa a/i tabu w książkach obrazkowych dla dzieci

• Authors: Małgorzata Cackowska

Title variants

EN

Childhood ideologies and the taboo in picturebooks for children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zawarto rozważania i pytania o możliwe odsłony ideologii dzieciństwa egzepmlifikowane we współczesnych książkach obrazkowych dla dzieci. Podjęto także zadanie ukazania pracy dyskursów i ideologii dzieciństwa (dziecka jako „wdzięcznego stworzonka”, dzieciństwa jako stanu przedludzkiego oraz dzieciństwa o politycznej i etycznej potencjalności) oraz zróżnicowanych sposobów traktowania kulturowego tabu we współczesnych książkach obrazkowych dla dzieci. Jako metodę badania obrano analizę zawartości treści i formy książek ilustrujących dane ideologie i ich relacje z tabu oraz krtytyczną analizę dyskursu, pozwalającą ukazać sposoby utrzymania, omijania i zerwania tabu w książkach obrazkowych tworzonych dla dzieci.

EN

This article analyses the question of the possible presentation of childhood ideologies in contemporary picturebooks for children. It attempts to show the work of discourses and ideologies of childhood (the child as a „sweet creature”, childhood as a pre-human condition, and childhood with political and ethical potentiality), as well as a variety of ways in which cultural taboos are tackled in contemporary picturebooks for children. The research was based on an analysis of both the contents and the form of books illustrating specific ideologies and their relation with the taboo, as well as critical discourse analysis, facilitating the presentation of various ways in which taboos are maintained, omitted, or broken in picturebooks created for children.

Keywords

PL

ideologia; dyskurs; dzieciństwo; tabu; książka obrazkowa

EN

ideology; discourse; childhood; taboo; picturebook

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2013
• Issue: 3(5)
• Pages: 19-30

Contributors

author

Małgorzata Cackowska

• Uniwersytet Gdański

References

• Apple M.W., Christian-Smith L.K. 1991, The politics of the textbook, w: The politics of the textbook, red. M.W. Apple, L.K. Christian-Smith, New York.
• Ariès P. 2010, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w czasach ancien régime’u, Aletheia, Warszawa.
• Barker Ch. 2005, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Bourdieu P. 2001a, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, Universitas, Kraków.
• Bourdieu P., Wacqaunt P.L. 2001b, Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Buliński T. 2002, Człowiek do zrobienia. Jak kultura tworzy człowieka, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Cackowska M. 2009, Książka obrazkowa dla dzieci, w: Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, red. D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska, Wydawnictwa Profesjonalne i Akademickie, Warszawa.
• Cackowska M. 2011, Książka obrazkowa o edukacji seksualnej dla dzieci jako medium kulturowe i polityczne, „Forum Oświatowe”, nr 2 (45).Cackowska M. 2010, O pojęciu i pojmowaniu książki obrazkowej na świecie i w Polsce, w: Przestrzenie teraźniejszości i ich społeczno-edukacyjne sensy, red. M. Cackowska, M. Szczepska-Pustkowska i in., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Cackowska M., Patalon M.A. 2009, Religijna książka dla dzieci w Polsce. Krytyczna analiza dyskursu, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 2 (10).
• Fairclough N. 2001, Language and power, Longman, Edynburg.
• Foucault M. 1993, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Aletheia-Spacja, Warszawa.
• Haviland V. red. 1980, The openhearted audience. Ten authors talk about writing for children, DC Library of Congress, Washington.
• Hunt P. 2008, Literatura dla dzieci a dzieciństwo, w: Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, red. M.J. Kehily, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków.
• Klus-Stańska D. 2007, Miedzy wiedzą a indoktrynacją, między wychowaniem a manipulacją, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 1–2.
• Męczkowska-Christiansen A. 2010, Dyskursy dzieciństwa a polityka. Pomiędzy wykluczeniem a obywatelskim uczestnictwem, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 2 (12).
• Nikolajeva M., Scott C. 2006, How picturebooks work, Routledge Taylor & Francis Group, New York–London.
• Roy S. 2008, A critical discourse analysis of representation of Asian Indian Folk Tales in US-American children’s literature, „CLCWeb: Comparative Literature and Culture”, nr 10.
• Spufford J. 2002, The child that books built. A memoir of childhood and reading, Faber & Faber, London.
• Szczepska-Pustkowska M. 2011, Od filozofii dzieciństwa do dziecięcego filozofowania, Impuls, Kraków.
• Szkudlarek T. 2012, Dyskursywna konstrukcja podmiotu w wybranych obszarach kultury współczesnej.
• Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Śliwerski B. 2007, Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Wasilewski J.S. 2010, Tabu, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Zornado J.L. 2001, Inventing the child. Culture, ideology, and the story of childhood, Routledge Tylor & Francis Group, New York–London.