Dylematy towarzyszące realizacji zasad solidarności rodzinnej. Na podstawie relacji między pokoleniami w rodzinie

• Authors: Anna Kotlarska-Michalska

Title variants

EN

Dilemmas in Implementing Principles of Family Solidarity, on the Basis of Intergenerational Relationships

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule została zwrócona uwaga na liczne dylematy, które towarzyszą współczesnej rodzinie, która nadal, pomimo wielu przemian strukturalno-funkcjonalnych, realizuje spory zakres zobowiązań w ramach niepisanego kodeksu moralnego nakazującego wzajemne świadczenie różnych usług i form wsparcia. W pierwszej części artykułu została przybliżona istota solidarności rodzinnej, w części drugiej – główne zasady, na których się ona opiera. W części trzeciej przedstawione zostały dylematy związane z realizacją zasad solidarności rodzinnej wobec najstarszego pokolenia w rodzinie. W części czwartej artykułu przedstawiono dylematy związane z realizacją zasad solidarności rodzinnej wobec młodego pokolenia w rodzinie.

EN

This article draws attention to the many dilemmas that arise in the modern family; despite many structural and functional changes, the family continues to face a large range of obligations under an unwritten moral code that requires the mutual provision of various services and forms of support. The first part of the article discusses the essence of family solidarity, while the second part considers the main principles on which this solidarity is based. The third part presents dilemmas connected with implementing principles of family solidarity in regard to the eldest generation in the family, and the fourth part covers dilemmas related to implementing principles of family solidarity in regard to the young generation in the family.

Keywords

PL

solidarność rodzinna; solidarność międzypokoleniowa; zasady solidarności rodzinnej; dylematy w realizacji zobowiązań; opieka nad osobami starszymi w rodzinie; sandwich generation; relacje międzypokoleniowe

EN

family solidarity; intergenerational solidarity; principles of family solidarity; commitment dilemmas; care for elders in the family; sandwich generation; intergenerational relations

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2017
• Issue: 2(225)
• Pages: 167-188

Contributors

author

Anna Kotlarska-Michalska

• Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, ul. Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznań

References

• Bauman, Zygmunt. 2003. Razem osobno. Tłum. T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Becker, Gary S. 1981. Altruism in the Family and Selfishness in the Market Place. „Economica” 48: 1–15.
• Bengtson, Vern L. i Peter Martin. 2001. Families and Intergenerational Relationships in Ageing Societies: Comparing the United States and German-speaking Countries. „Zeitschrift für Gerontologie + Geriatrie” 34: 207–217.
• Bernini, Stefania. 2010. Wprowadzenie. W: E. Leś i S. Bernini (red.). Przemiany rodziny w Polsce i we Włoszech i ich implikacje dla polityki rodzinnej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 11–16.
• Błędowski, Piotr. 2012. Potrzeby opiekuńcze osób starszych. W: M. Mossakowska, A. Więcek i P. Błędowski (red.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwo Medyczne, s. 449–466.
• Bromley, Denis B. 1969. Psychologia starzenia się. Tłum. Z. Zakrzewska. Warszawa: PWN.
• Coimbra, Susana i Marina Goulard Mendonça. 2013. Intergenerational Solidarity and Satisfaction with Life: Mediation Effects With Emerging Adults. „Paidera” 23(55): 161–169.
• Czapka, Elżbieta. 2016. Zakresy opieki i strategie opiekuńcze polskich migrantek w Norwegii realizowane wobec starszych członków rodziny w Polsce. W: Z. Kawczyńska-Butrym i E. Czapka (red.). Opieka nad dziećmi i starszymi rodzicami w rodzinach migrujących kobiet. Lublin: Wydawnictwo Polihymnia, s. 161–175.
• Czekanowski, Piotr. 2012. Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce. Perspektywa socjologii starości. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Czekanowski, Piotr, Janusz Załęcki i Mariusz Brosz. 2013. Gdańska starość. Portret socjologiczny mieszkańców Gdańska w wieku 65+. Gdańsk: Wydawnictwo: Fundacja Terytoria Książki.
• Daatland, Svein O. 2007. Marital History and Intergenerational Solidarity: The Impact of Divorce and Unmarried Cohabitation. „Journal of Social Issues” 63(4): 809–825.
• Dąbrowska, Grażyna. 1996. Kobieta w sferze życia rodzinnego. W: J. Sikorska (red.). Kobiety i ich mężowie. Studium porównawcze. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 59–84.
• Dyczewski, Leon. 1981. Rodzina polska i kierunki jej przemian. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych.
• Giddens, Anthony. 2006. Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Karmolińska-Jagodzik, Ewa. 2012. Komunikacja międzypokoleniowa – rozważania wokół różnic kulturowych. „Studia Edukacyjne” 21: 208.
• Kasprzak, Marcin. 2014. Pokolenie sandwiczowe się buntuje. www.biznes.onet.pl/praca/bezrobocie/pokolenie-sandwiczowe-się-buntuje/m4x93 [dostęp 7.03.2016].
• Katz, Ruth. 2009. Intergenerational Family Relations and Subjective Well-being in Old Age: A Cross-national Study. „European Journal of Ageing” 6: 79–90.
• Katz, Ruth i Ariela Lowenstein. 2010. Theoretical Perspectives on Intergenerational Solidarity, Conflict and Ambivalence. W: M. Izushara (red.). Ageing and Intergenerational Relations. Family Reciprocity from a Global Perspective. Bristol: Policy Press, s. 29–56.
• Kawczyńska-Butrym, Zofia i Ewa A. Czapka. 2015. Rodzinna czy instytucjonalna przestrzeń opieki nad populacją seniorów – kontekst procesów migracyjnych. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” XL, 2: 65–79.
• Kohli, Martin. 1999. Private and Public Transfers between Generation. Linking the Family and the State. „European Societies” 1: 81–104.
• Kotlarska-Michalska, Anna. 2015. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy półwiecza badań nad rodziną polską. W: I. Taranowicz i S. Grotowska (red.). Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wybrane problemy. Wrocław: Arboretum, s. 27–56.
• Kotlarska-Michalska, Anna. 2016. Wielość ról rodzinnych pokolenia sandwich. „Societas/Communitas” 1(21): 57–80.
• Kramkowska, Emilia. 2016. Subiektywny wymiar problemu przemocy doświadczanej w rodzinie przez ludzi starych. W: E. Dubas i M. Muszyński (red.). Obiektywny i subiektywny wymiar starości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 53–69.
• Kryzys, rodzina, kobieta. 2012. Wywiad z Loredaną Sciolla, www. instytutobywatelski.pl8459/komentarze/kryzys-rodzina-kobiety [dostęp 1.09.2016].
• Krzyżowski, Łukasz i Janusz Mucha. 2012. Opieka społeczna w migracyjnych sieciach rodzinnych. Polscy migranci w Islandii i ich starzy rodzice w Polsce. „Kultura i Społeczeństwo” 1: 191–218.
• Lowenstein, Ariela. 1999. Intergenerational Family Relations and Social Support. „Zeitschrift für Gerontologie und Geriatrie” 32(6): 398–406.
• Lowenstein, Ariela. 2010. Determinants of the Complex Interchange among Generations: Collaboration and Conflict. W: M. Amparo Cruz-Saco i Sergei Zelenev (red.). Intergeneration Solidarity. New York: Palgrave MacMillan, s. 53–80.
• Lumer, Christoph. 2006. Principles of Generational Justice. W: J.Ch. Tremmel (red.). Handbook of Intergenerational Justice. Edward Elgard Publishing, Cheltenham, Northampton (MA), s. 39–52.
• Moor, Niemke i Aafke Komter. 2008. Demographic Changes, Intergenerational Solidarity and Well-being in Europe: A Comparative Approach. Multilinks Position Paper, April, s. 21 [www.multilinks-project.eu/wp-content/uploads/2014/01/demo- graphic-change, dostęp 1.09.2016].
• Potoczna, Małgorzata. 2004. Wzajemna pomoc. Wspólne zamieszkiwanie i odpowie- dzialność międzypokoleniowa. W: W. Warzywoda-Kruszyńska i P. Szukalski. Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 249–262.
• Pierret, Charles. P. 2006. The “sandwicz generation”: Women Caring for Parents and Children. „Monthly Labor Review” September: 3–9.
• Sadowska, Alicja. 1998. Kim są opiekunowie chorych? W: A. Sadowska (red.). Jak radzić sobie z chorobą Alzheimera. Poradnik dla opiekunów. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera, s. 72–74.
• Stankowska, Magdalena. 2015. Relacja synowa-teściowa w rodzinie. Stereotyp a rzeczywistość, niepublikowana praca doktorska. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych.
• Szatur-Jaworska, Barbara (red.). 2012. Strategie działania w starzejącym się społeczeństwie. Tezy i rekomendacje. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Szukalski, Piotr. 2008. Rodzinne sieci wsparcia seniorów w starzejących się społeczeństwach – kilka refleksji. W: J. Grotowska-Leder (red.). Sieci wsparcia społecznego jako przejaw integracji i dezintegracji społecznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 28–43.
• Szukalski, Piotr. 2010. Czym jest solidarność międzypokoleniowa? W: D. Kałuża i P. Szukalski (red.). Jakość życia seniorów XXI wieku z perspektywy polityki społecznej. Łódź: Wydawnictwo Biblioteka, s. 74–91.
• Szukalski, Piotr. 2012. Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szydlik, Marc. 2008. Intergenerational Solidarity and Conflict. „Journal of Comparative Family Studies” 39 (1): 97–114.
• Tremmel, Joerg Chet. 2009. A Theory of Intergenerational Justice. Earthscan, London: Sterling, VA.