Dynamika przeobrażeń języka mieszkańców wsi i możliwości jej badania

• Authors: Sierociuk Jerzy

Title variants

EN

The dynamic of changes to the language spoken in rural areas; possibilities of examining that dynamic

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problem istotny dla współczesnej dialektologii: w jakim stopniu możliwe jest obserwowanie zmian zachodzących w języku mieszkańców wsi. Obfita baza zawierająca materiał opatrzony danymi socjolingwistycznymi – zwłaszcza rokiem urodzenia informatora oraz inicjałami pozwalającymi poszczególne przykłady przypisać konkretnemu idiolektowi – daje wgląd w procesy (ale i ich przebieg) obserwowane w konkretnych gwarach. Prezentowane spostrzeżenia oparte są na doświadczeniach badawczych zespołu Pracowni Dialektologicznej UAM w Poznaniu.

EN

The article undertakes a significant problem for contemporary dialectology: how far is it possible to observe linguistic changes in a rural population. A large database containing material bearing sociolinguistic data – especially the year of birth and initials of the informant, allowing individual examples to be attributed to a particular idiolect – gives an insight into these processes (or their course), observed in specific dialects. The presented findings are based on the experience of the research team of the Dialectological Laboratory at Adam Mickiewicz University in Poznan.

Keywords

PL

język mieszkańców wsi; zróżnicowanie pokoleniowe gwar metodologia badań

EN

anguage of village residents generational diversity of dialects research methodology

• Publisher: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
• Journal: Gwary Dziś
• Year: 2016
• Volume: 8
• Pages: 67-78

Contributors

author

Sierociuk Jerzy

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Polskiej Poznań

References

• AJKLW, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, t. I–VI, red. Z. Sobierajski, J. Burszta, Wrocław [i in.] 1979–1991; t. VII, red. Z. Sobierajski, Wrocław 1992; VIII–XI, red. Z. Sobierajski, Poznań 1994–2005.
• Bukraba-Rylska I. (2008), Socjologia wsi polskiej, Warszawa.
• Gorlach K. (2004), Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy, Warszawa.
• Graf M. (2007), Derywaty z formantem -olw języku mieszkańców Grodziska (gm. Osieczna, pow. Leszno), [w:] Gwary dziś. 4. Konteksty..., s. 293–305.
• Gwary dziś. 1. Metodologia badań, red. J. Sierociuk, Poznań 2001.
• Gwary dziś. 2. Regionalne słowniki i atlasy gwarowe, red. J. Sierociuk, Poznań 2003.
• Gwary dziś. 3. Wewnętrzne zróżnicowanie języka wsi, red. J. Sierociuk, Poznań 2006.
• Gwary dziś. 4. Konteksty dialektologii, red. J. Sierociuk, Poznań 2007.
• Gwary dziś.6. Aktualne problemy dialektologii słowiańskiej. Prace Komisji Dialektologicznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, pod red. J. Sierociuka, Poznań 2012.
• Kobus J. (2007), Zróżnicowanie pokoleniowe wsi a problem rozwarstwienia języka jej mieszkańców – leksyka wielkopolska początku XXI wieku, [w:] Gwary dziś. 4. Konteksty..., s. 307–314.
• Kobus J. (2015), Kierunki i dynamika zmian w języku mieszkańców wielkopolskich wsi na przełomie wieków XX i XXI, Poznań.
• Kucała M. (1960), O języku ludzi wyzbywających się gwary, „biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. XIX, s. 141–156.
• Małecki M., Nitsch K. (1934), Atlas językowy polskiego Podkarpacia. Cz. II. Wstęp, objaśnienia, wykaz wyrazów, Kraków.
• Nowak H. (2001), Od Archiwum Fonograficznegodo Zakładu Dialektologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, [w:] Gwary dziś. 1. Metodologia..., s. 201–212.
• Osowski b. (2015), Ewolucja języka regionu na przykładzie dwóch miejscowości w Wielkopolsce, [w:] Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy – identyfikacja – zagrożenia, pod red. J. Adamowskiego i K. Smyk, Lublin–Warszawa, s. 63–72.
• Perkowska J. (2007), Zróżnicowanie leksyki dotyczącej uprawy ziemniaka w języku mieszkańców wsi wielkopolskich, „LingVaria” 1 (3), s. 91–101.
• Reichan J., Woźniak K. (2004), Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków.
• Sierociuk J. (2003a), Założenia metodologiczne badań języka wsi, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. XI, red. Z. Krążyńska i Z. Zagórski, Poznań, s. 131–136.
• Sierociuk J. (2003b), Słowniki gwarowe a możliwość opisu gwarowego słowotwórstwa,[w:] Gwary dziś. 2. Regionalne słowniki ..., s. 249–255.
• Sierociuk J. (2005), Problemy współczesnej dialektologii, „biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. LXI, s. 67–76.
• Sierociuk J. (2006), Specyfika gwarowego słowotwórstwa w świetle badań atlasowych,[w:] Діа¬лектологічні студії. 6. Лінгвістичний атлас – від створення до інтерпретації, від-повідалні редактори: Павло Гриценко, Наталя Хобзей, Львів, s. 135–143.
• Sierociuk J. (2007a), Aspekt diachroniczny w synchronicznych badaniach języka mieszkańców wsi (problemy metodologiczne), „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, s. 215–221.
• Sierociuk J. (2007b), Język mieszkańców wsi czy gwara. Problem nie tylko teoretyczny,„Prace Filologiczne” LIII, s. 527–534.
• Sierociuk J. (2007c), Socjologiczny kontekst badań języka mieszkańców wsi, [w:] Gwary dziś. 4. Konteksty..., s. 325–336.
• Sierociuk J. (2008), Dynamika przeobrażeń języka mieszkańców wsi i możliwości jej badania, [w:] Діалектна мова: сучасний стан і динаміка вчасі. До 100¬річчя професора Федота Трохимовича Жилка, Київ, s. 177–179.
• Sierociuk J. (2012a), Dialektologia wobec językowo¬kulturowych przeobrażeń współczesnej wsi, [w:] Gwary dziś. 6. Aktualne problemy ..., s. 219–234.
• Sierociuk J. (2012b), Specyfika słowotwórstwa gwarowego w świetle danych korpusowych, [w:] Творба речи и њени ресурси у словенским езицима. Зборник радова са четрнаесте међународне научне конференције Комисије за творбу речи при Међународном комите-ту славистов, извршни уребници: Божо Ћорић и Рајна Драгићевић, Београд, s. 331–340.
• Sierociuk J. (2015a), Słowotwórcze gwarowe nawiązania wielkopolsko¬wschodnio¬slowiańskie,[w:] Oсмь десять. Сборник научных статей к юбилею И.С. Улуханова, Ответственный редактор М. А. Малыгина, Москва, s. 195–200.
• Sierociuk J. (2015b), Na ile w badaniach językowych można mówić o pokoleniu?,[w:] Dialog pokoleń w języku potocznym, w języku wsi i miast, w literaturze, w publicystyce, w tekstach kultury, pod red. E. Wierzbickiej-Piotrowskiej, Warszawa, s. 41–50.
• Sierociuk J. (2015c), Poznańskie archiwum dialektologiczne. Zasób nagrań fonograficznych, opracowanie, [w:] Dziedzictwo audiowizualne w warsztacie badawczym historyka i procesie dydaktycznym, pod red. R. Reczka, Poznań, s. 135–156.
• Sobierajski Z. (2003), Słownictwo i kultura ludowa Wielkopolski w świetle geolingwistyki i geoetnologii (regionalizmy leksykalne Wielkopolski), [w:] Gwary dziś. 2. Regionalne..., s. 75–96.
• Woźna D., Osowski b. (2007), Zmiany leksykalne w polu semantycznym POLE w języku mieszkańców Bukówca Górnego (pow. leszczyński) w ostatnich 30 latach, [w:] Gwary dziś. 4. Kontekst ..., s. 315–332.
• Vonderach G. (2006), Nowe zadania socjologii obszarów wiejskich, [w:] Nowa socjologia wsi w Niemczech, red. A. Kaleta i G. Vonderach. Toruń, s. 15–38.
• Zabrocki L. (1948), Archiwum Fonograficzne Instytutu Zachodnio¬słowiańskiego Uniwersytetu Poznańskiego, „Slavia Occidentalis” 19, s. 515–517.

Identifiers

DOI

10.14746/gd.2016.8.7