Ostatnia próba modernizacji PRL. Rząd Mieczysława F. Rakowskiego (1988-1989)

• Authors: Przeperski Michał

Title variants

EN

The last attemp at modernization of People's Republic of Poland. Government of Mieczyslaw F. Rakowski (1988-1989)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

27 września 1988 r. Mieczysław F. Rakowski został premierem rządu PRL. Sprawując rządy do lipca 1989 r. podjął on ostatnią próbę modernizacji systemu komunistycznego w Polsce. Wokół tego gabinetu narosło szereg mitów. Jest on niekiedy przedstawiany jako nowa jakość w sprawowaniu władzy w Polsce i próba stworzenia realnej alternatywy politycznej dla Okrągłego Stołu. Szczegółowa analiza jego tworzenia oraz powstawania koncepcji modernizacyjnych podważa jednak takie interpretacje. Rakowski zapisał się w historii przede wszystkim jako z jednej strony zręczny propagandysta, a z drugiej – promotor prywatnej przedsiębiorczości. Zaproponował nowy sposób sprawowania władzy. Nowy, bo impetyczny i propagandowo świeży, ale merytorycznie wcale nie lepszy niż rządy poprzedników. Gabinet Rakowskiego okazał się bowiem zespołem nieudanym, wewnętrznie niespójnym, a przede wszystkim – nieskutecznym. Nie udało mu się bowiem osiągnąć żadnego z założonych celów. Modernizacja systemu będąca jego podstawowym zadaniem zakończyła się katastrofą i przyczyniła się do upadku komunizmu w Polsce.

Keywords

PL

rząd PRL Mieczysław F. Rakowski gospodarka modernizacja transformacja nomenklatura

EN

The Government of People's Republic of Poland Mieczyslaw F. Rakowski economy modernization transformation nomenclature

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2016
• Issue: 27
• Pages: 197-230

Contributors

author

Przeperski Michał

• IPN Warszawa

References

• Władysław Baka, Zmagania o reformę. Z dziennika politycznego 1980–1990, Warszawa, Iskry 2007.
• Kazimierz Barcikowski, U szczytów władzy, Warszawa, Projekt 1998.
• Ryszard Bugaj, Plusy dodatnie i ujemne, czyli polski kapitalizm bez solidarności, Warszawa, Poltext 2015.
• Stanisław Ciosek, Wspomnienia (niekoniecznie) dyplomatyczne, Warszawa, Prószyński i S-ka 2014.
• Antoni Dudek, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, wyd. 2, Kraków, Znak 2014.
• Jerzy Eisler, Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Warszawa, Czerwone i Czarne 2014.
• Andrzej Friszke, Droga do Okrągłego Stołu, „Więź” 2000, nr 4.
• Andrzej Garlicki, Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Warszawa Czytelnik 2003.
• Andrzej Garlicki, Rycerze okrągłego stołu, Warszawa, Czytelnik 2004.
• Dariusz T. Grala, Reformy gospodarcze w PRL (1982-1989). Próba uratowania socjalizmu, Warszawa, Trio 2005.
• Michaił Gorbaczow, Przebudowa i nowe myślenie dla naszego kraju i dla całego świata, Warszawa, PIW 1988.
• Łukasz Kamiński, Władza wobec opozycji 1976–1989, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 2.
• Tadeusz Kisielewski, Partii portret własny. Polityka i świadomość PZPR – studium upadku, Warszawa, Neriton 2011.
• Stanisław Kwiatkowski, Po premierze rządu M. F. Rakowskiego [w:] tenże, Szkicownik z CBOS-u. Rysunki socjologiczne z tamtych lat, Tyczyn, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza 2004.
• Paweł Kowal, Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Jaruzelskiego 1986-1989, Warszawa, Trio-ISP PAN 2012.
• Maria Łoś, Andrzej Zybertowicz, Privatizing the Police State. The Case of Poland, London-New York, MacMillan Press, St. Martin’s Press 2000.
• Adam Mielczarek, Wydarzenia lat osiemdziesiątych, z perspektywy neozwiązkowców [w:] Społeczeństwo polskie w latach 1980–1989, red. N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa, IPN 2015.
• Jan Olaszek, „Nieliczni ekstremiści”. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojennego, Gdańsk, ECS 2010.
• Polska 1986–1989: koniec systemu, t. 2, red. Andrzej Paczkowski, Warszawa, Trio-ISP PAN 2002.
• Anna Powałka, Mieczysław F. Rakowski: casus partyjnego reformatora, „Społeczeństwo i Polityka” 2009, nr 3.
• Michał Przeperski, Mieczysław Rakowski i opozycja przed Sierpniem 1980 r., „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały”, t. 12, Warszawa, IH PAN 2014.
• Michał Przeperski, Protektorzy i koledzy. Mieczysław F. Rakowski i KC PZPR (1958–1981) [w:] Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2012. Referaty, red. K. Dworaczek, Ł. Kamiński, Warszawa, IPN 2013.
• Michał Przeperski, Janczar Gomułki. Pozycja polityczna Mieczysława Rakowskiego w latach 1956–1970, „Polska 1944/45–1989. Studia i materiały”, t. 11, Warszawa IH PAN 2013.
• Jan Skórzyński, Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków Znak 2009.
• Jacek Wegner, Sternicy. Od Nowotki do Rakowskiego, Kraków, Arcana 1997.
• Paweł Wieczorkiewicz, Jak Rastignac Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej został Balzakiem Polskiej Republiki Ludowej. Przypadek Mieczysława Franciszka Rakowskiego, „Arcana” 2009, nr 86–87.
• Mieczysław F. Rakowski, Dzienniki polityczne t. 10 (1987-1990), Warszawa, Iskry 2005.
• Mieczysław F. Rakowski, Zanim stanę przed trybunałem. Z Mieczysławem Rakowskim rozmawia Dariusz Szymczycha, Warszawa, BGW [1992].
• Marta Stremecka, Jerzy Urban, Warszawa, Czerwone i Czarne 2014.
• Jadwiga Staniszkis, Ontologia socjalizmu, Warszawa, In plus 1989
• Jadwiga Staniszkis, Postkomunizm. Próba opisu, Gdańsk, Słowo obraz terytoria 2001.
• Tomasz Tabako, Strajk’88, Warszawa, Nowa 1988.
• Paweł Tanewski, Polska myśl ekonomiczna w latach 1956–1989 wobec zagadnienia przemian systemowych w gospodarce PRL, Warszawa, SGH 2014.
• Marcin Zaremba, Klimat emocjonalny w Polsce lat osiemdziesiątych. Studium na podstawie raportów Biura „W” [w:] Społeczeństwo polskie w latach 1980–1989, red. N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa, IPN 2015.