Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2014 | 57/114 z. 2 | 87-98

Article title

Autografia i powtórzenie

Authors

Content

Title variants

EN
Autography and repetition

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Przedmiotem artykułu jest dialektyka oryginalności i powtarzalności we współczesnych wypowiedziach autograficznych (czyli autobiograficznych w najszerszym, transgatunkowym i transdyskursywnym sensie tego terminu). Ideologia autobiografizmu oparta jest na kulcie jednostkowości i wyjątkowości (w tym samym stopniu życia, co tekstu), jednak jej realizacje odznaczają się dużym nasyceniem powtórzeniami — zarówno w wewnętrznym porządku twórczości danego autora (repetycje postaci, ich typów i wzajemnych relacji, miejsc, sekwencji zdarzeń, motywów tematycznych; autocytaty i autonawiązania), jak i w porządku zewnętrznym (powielanie konwencjonalnych wzorców wypowiedzi, chwytów retorycznych, naśladownictwo struktur tekstowych i schematów egzystencjalnych, nawiązania intertekstualne różnego typu, cytaty z rzeczywistości). Część z tych powtórzeń ma naturę intencjonalną, inne są mimowolne. Ich występowanie leży u podstaw zasadniczego dylematu twórczości autograficznej, uwidocznionego w zestawieniu skrajnych tez: „Wszystko, co nie jest […] autobiografią, jest plagiatem” (C. González-Ruano) oraz „Istnienie jest plagiatem” (E. M. Cioran).
EN
The paper discusses dialectical tension between originality and repeatability in modern and post-modern autography (i.e. autobiography, or self-writing, in the broadest, trans-generic and trans-discursive sense of the term). The ideology of self-writing is based on the cult of individuality and exceptionality of life and text. Nevertheless, its realizations are inevitably marked by repetition and reproduction, both in the inner realm of given authors’s oeuvre (recurring characters and relations between them, reappearing places, events and themes; self-intertextuality) and in the outer contexts (replicating conventional discourse and existential patterns, imitating textual or rhetorical structures, different forms of intertextuality).

Year

Volume

Pages

87-98

Physical description

Dates

published
2014

Contributors

author
  • Pracownia Komparatystyki Literacko-Kulturowej Instytut Literatury Polskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

References

  • Adorno Theodor W. (1990), Sztuka i sztuki. Wybór esejów, przeł. K. Krzemień-Ojak, wyb. i wstęp K. Sauerland, PIW, Warszawa.
  • Almodóvar Pedro (2012), Z Pedro Almodovarem rozmawia Pedro Almodovar [online:] http://stopklatka.pl/artykuly/-/5677149, z-pedro-almodovarem-rozmawia-pedro-almodovar.
  • Barthes Roland (1999), Fragmenty dyskursu miłosnego, przeł. i posłowie M. Bieńczyk, wstęp M.P. Markowski, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Barthes Roland (2011), Roland Barthes, przeł. T. Swoboda, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
  • Beaujour Michel (1979), Autobiografia i autoportret, przeł. K. Falicka, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
  • Demetrio Duccio (2000), Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, przeł. A. Skolimowska, wstęp O. Czerniawska, Oficyna Wydwanicza „Impuls”, Kraków.
  • Doubrovsky Serge (2007), Autobiografia / prawda / psychoanaliza, przeł. A. Turczyn, „Teksty Drugie”, nr 1/2.
  • Dudek Dorota (1993), Powieści Bohumila Hrabala jako „cykl autokreacyjny”, „Pamiętnik Słowiański”, t. 43.
  • Gonzalez-Ruano César (1979), Memorias. Mi medio siglo se confesa a medias, Tebas, Madrid.
  • Grajewski Wincenty (2003), Maszyny dialogowe. Szkice teoretycznoliterackie, Universitas, Kraków.
  • Jarzębski Jerzy (1984), Powieść jako autokreacja, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  • Jung Carl Gustav (1993), Wspomnienia, sny, myśli, oprac. A. Jaffé, przeł. R. Reszke i L. Kolankiewicz, Wydawnictwo WROTA – Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Konwicki Tadeusz (1974), Kronika wypadków miłosnych, Czytelnik, Warszawa.
  • Konwicki Tadeusz (1986), Nowy Świat i okolice, Czytelnik, Warszawa.
  • Kruk Adam (2007), Syllepsis w twórczości Woody’ego Allena, „Kwartalnik Filmowy”, nr 60.
  • Kurska Anna (1989), Fragment romantyczny, PAN Komitet Nauk o Literaturze Polskiej, Wrocław.
  • Lejeune Philippe (2001), Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, przeł. W. Grajewski i in., Universitas, Kraków.
  • Montaigne Michel de (1985), Próby. Księga druga, przeł. T. Żeleński (Boy), oprac. Z. Gierczyński, wyd. 2, PIW, Warszawa.
  • Nietzsche Friedrich (1989), Ecce homo. Jak się staje — kim się jest, przeł. L. Staff, Wydawnictwo bis, Warszawa.
  • Nasalska Anna (1985), Formuła nostalgii. O sposobie kształtowania świata przedstawionego w prozie Konwickiego [w:] Modele świata i człowieka. Szkice o powieści współczesnej, red. J. Święch, Lublin.
  • Ricoeur Paul (1996), Hermeneutyczna funkcja dystansu, przeł. P. Graff [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  • Rousseau Jan Jakub (1978), Wyznania (wybór), przeł. T. Żeleński (Boy), oprac. E. Rzadkowska, Ossolineum, Wrocław.
  • Smulski Jerzy (1988), Autobiografizm jako postawa i jako strategia artystyczna, „Pamiętnik Literacki”, z. 4.
  • Sturrock John (1979), Nowy wzorzec autobiografii, przeł. G. Cendrowska, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
  • Wołk Marcin (2004), Autobiografizm i cykliczność [w:] Cykl i powieść, red. K. Jakowska, D. Kulesza i K. Sokołowska, Wydawnictwo UwB, Białystok.
  • Konwicki Tadeusz (2008), Sygnatury ukryte: Rudnicki, Stryjkowski, Brandys [w:] Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, red. M. Korytowska, I. Puchalska, M. Siwiec, Wydawnictwo UJ, Kraków.
  • Woźnicka Eliza (2002), Fragment jako forma autobiografii: „Fantomy” i „Natura” Marii Kuncewiczowej, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-7b479e35-deb7-4e06-bf33-10f7707aa1af
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.