Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu – nowa jakość w polskim prawie o cudzoziemcach? Refleksje o wdrożeniu dyrektywy powrotowej

• Authors: Agnieszka Narożniak

Title variants

EN

An obligation to return: a new quality in the Polish law on foreigners? Reflections on the transposition of the return directive

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest nowej w polskim porządku prawnym instytucji zobowiązania cudzoziemca do powrotu, która z dniem 1 maja 2014 r. zastępuje funkcjonujące wcześniej równolegle instytucje: wydalenia i zobowiązania cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nowe rozwiązania są w znacznej mierze skutkiem wdrożenia tzw. dyrektywy powrotowej przyjętej w 2008 r. i wejścia w życie Ustawy o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. Autorka zadaje pytanie, czy rozwiązania te mają charakter całkowicie nowatorski, czy też stanowią wyraz ewolucji polskiego prawa o cudzoziemcach. Czy mamy do czynienia jedynie z korektą dotychczasowych standardów czy z ich zupełnie nową jakością? Odpowiedź na te pytania jest istotna, gdyż sposób traktowania cudzoziemca przebywającego na terytorium państwa niezgodnie z prawem jest wyznacznikiem stopnia równowagi pomiędzy wymogami poszanowania praw człowieka a ochroną interesu publicznego w różnych jego aspektach. Poszukując odpowiedzi na postawione pytania, autorka prezentuje postanowienia dyrektywy powrotowej, a następnie przedstawia instytucję zobowiązania cudzoziemca do powrotu na tle wydalenia i zobowiązania cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Analiza dotyczy rodzajów decyzji, przesłanek ich wydania, treści, skutków prawnych, wykonania, udzielenia zgody na pobyt tolerowany i zgody na pobyt ze względów humanitarnych, właściwości organów oraz form pomocy dla cudzoziemca. Rozważania zamyka garść refleksji. Konkluzje obejmują stwierdzenie, że instytucja zobowiązania cudzoziemca do powrotu jako taka nie ma charakteru rewolucyjnego w polskim prawie o cudzoziemcach. Znaczna część rozwiązań wprowadza jednak istotne zmiany, zasadniczo sprzyjające wspomnianej równowadze między poszanowaniem praw człowieka a interesem publicznym. Pomimo tej ogólnie pozytywnej oceny niektóre z nich zdają się nieść za sobą również pewne ryzyko w tym zakresie.

EN

The subject of this article is the obligation to return as a new instrument in the Polish law on foreigners. This obligation to return has been in force since 1 May 2014 and replaces the previously functioning expulsion and the obligation to leave the territory of the Republic of Poland. New legal solutions result from the transposition of so called “Return Directive”, agreed in 2008 and the entry into force of the Foreigners Act of 12 December 2013. The question is whether these solutions constitute an absolute novelty or whether they are a stage in the evolution of the Polish law on foreigners. Is it merely a correction of the former standards or a totally new quality? The answer to these questions is crucial, as the regulations concerning the status of illegally staying foreigners are a measure show whether the balance between the protection of human rights and the protection of public interest in its numerous aspects is achieved. Seeking for the answer, the author firstly presents the provisions of the Return Directive and subsequently introduces the institution of the obligation to return against the background of the legal regulation of expulsion and obligation to leave the territory of the Republic of Poland. The analysis addresses types of administrative decisions in these matters, their premises, contents, legal consequences and execution as well as a tolerated stay permit and a permission to stay for humanitarian reasons. Competent authorities and different forms of aid and assistance offered to foreigners are also discussed. The deliberations end with a few reflections. In the conclusion it is stated that the obligation to return is not, as such, revolutionary in the Polish law on foreigners. However, many of the new solutions constitute important developments, generally in favour of the above mentioned balance between the protection of human rights and public interest. Despite this principally positive evaluation, it is noteworthy that some of them may pose a certain risk.

Keywords

PL

zobowiązanie do powrotu; wydalenie; zobowiązanie do opuszczenia terytorium; dyrektywa powrotowa; polskie prawo o cudzoziemcach

EN

obligation to return; expulsion; obligation to leave the territory; Return Directive; Polish law on foreigners

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2014
• Issue: 2(6)
• Pages: 155-187

Contributors

author

Agnieszka Narożniak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Białocerkiewicz J., Cudzoziemcy w Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa z dnia 25 czerwca 1997 wraz z przepisami wykonawczymi. Komentarz, Toruń 1998.
• Dąbrowski P., Cudzoziemiec niepożądany w polskim prawie o cudzoziemcach, Warszawa 2011.
• Gronowska B., Wydalenie cudzoziemców – wybrane problemy międzynarodowych standardów praw człowieka oraz prawa polskiego, w: O prawach człowieka w podwójną rocznicę Paktów. Księga Pamiątkowa w hołdzie Profesor Annie Michalskiej, pod red. T. Jasudowicza, C. Mika, Toruń 1996.
• Jagielski J., Europeizacja prawa administracyjnego materialnego (na przykładzie prawa migracyjnego), w: Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, pod red. Z. Janku, Z. Leońskiego, M. Szewczyka, M. Waligórskiego, K. Wojtczak, Wrocław 2005.
• Jagielski J., Kilka uwag o polskim prawie o cudzoziemcach na obecnym etapie, w: Status prawny cudzoziemca w Polsce, pod red. M. Zdanowicz, „Białostockie Studia Prawnicze” 2007, z. 2.
• Krakała A., Wydalenie cudzoziemca jako szczególna sankcja administracyjna, w: Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, pod red. M. Stahl, R. Lewickiej, M. Lewickiego, Warszawa 2011.
• Łachacz O., Zwalczanie nielegalnej imigracji w Unii Europejskiej w aspekcie wspólnej polityki imigracyjnej i polityki wybranych państw członkowskich w tym zakresie, w: Księga pamiątkowa ku czci Profesora Jana Białocerkiewicza, pod red. T. Jasudowicza, M. Balcerzaka, Toruń 1999.
• Stahl M., Sankcje administracyjne – problemy węzłowe, w: Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, pod red. M. Stahl, R. Lewickiej, M. Lewickiego, Warszawa 2011.
• Szklanna A., Ochrona prawna cudzoziemca w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Warszawa 2010.
• Wróbel I., Wspólnotowe prawo imigracyjne, Warszawa 2008.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

ISBN

978-83-232-2723-6

DOI

10.14746/spp.2014.2.6.6