Synodalność i prymat jako wyzwanie w ekumenicznym dialogu katolicko-prawosławnym

• Authors: Bujak Janusz

Title variants

EN

Synodality and primacy as a challenge in catholic-orthodox ecumenical dialogue

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W ostatnich dziesięcioleciach w dialogach ekumenicznych coraz częściej pojawia się temat relacji pomiędzy prymatem a synodalnością. Dotyczy to przede wszystkim oficjalnego dialogu katolicko-prawosławnego, który od pierwszego dokumentu, przyjętego w Monachium w 1982 roku, aż po ostatnie dokumenty z Rawenny (2007 rok) i Chieti (2016 rok) podejmuje kwestie dotyczące prymatu i synodalności w kontekście eklezjologii eucharystycznej. Ważnym dokumentem dotyczącym tych samych treści jest studium Grupy Roboczej św. Ireneusza opublikowane w 2018 roku. Celem artykułu Synodalność i prymat jako wyzwanie w ekumenicznym dialogu katolicko-prawosławnym jest ukazanie rozwoju myśli synodalnej i prymacjalnej w pracach Międzynarodowej Komisji Mieszanej do Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym oraz oceny stanu synodalności w Kościołach prawosławnych z punktu widzenia teologii wschodniej, jak również prezentacja dokumentu opracowanego przez Grupę Roboczą św. Ireneusza, który ma ambicję wnieść swój wkład w oficjalny dialog katolicko-prawosławny. Zauważalny impas w dialogu wynika – zdaniem autora artykułu – w dużej mierze z eklezjologii sprowadzającej Kościół do poziomu lokalnego, etnofiletyzmu prawosławnego, rywalizacji o pierwszeństwo w świecie prawosławnym pomiędzy patriarchatami moskiewskim i konstantynopolitańskim oraz negowania, również przez wielu teologów katolickich, prawomocności rozwoju prymatu biskupa Rzymu w pierwszym, a zwłaszcza w drugim tysiącleciu.

EN

In recent decades the topic of the relationship between primacy and synodality has increasingly come up in ecumenical dialogues. It especially refers to the official catholic-orthodox dialogue, started from its first document adopted in Munich in 1982 to the recent documents of Ravenna (2007) and Chieti (2016), addresses the issues of primacy and synodality in the context of Eucharistic ecclesiology. The study of the St. Irenaeus’ Working Group published in 2018 is another important document on the same content. The aim of the article Synodality and Primacy as a Challenge in Catholic-Orthodox Ecumenical Dialogue is to show the development of a synodal and primacy thought in the work of the International Mixed Commission for Catholic-Orthodox Dialogue. It both estimates the state of synodality in the Orthodox Churches from the perspective of Eastern theology and presents a document produced by the St. Irenaeus Group who aspires to contribute to an official Catholic-Orthodox dialogue. The noticeable impasse in the dialogue is, largely due to ecclesiology that reduces the Church to the local level, Orthodox ethnophilicism, competition for primacy in the Orthodox world between the Moscow and Constantinopolitan patriarchates and the denial of the legitimacy of the development of the primacy of the Bishop of Rome in the first and especially the second millennium. The denial is shown also by many Catholic theologians.

Keywords

PL

synodalność; prymat; dialog katolicko-prawosławny; eklezjologia eucharystyczna

EN

synodality; primacy; catholic-orthodox dialogue; eucharistic ecclesiology

• Publisher: Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
• Journal: Sympozjum
• Year: 2022
• Volume: 1(42)
• Pages: 91-122

Dates

published

2022-06-10

Contributors

author

Bujak Janusz

• Uniwersytet Szczeciński, Wydział Teologiczny

References

• Anglican-Roman Catholic International Commission, Walking Together on the Way – Learning to Be the Church – Local, Regional, Universal. An Agreed Statement of the Third Anglican – Roman Catholic International Commission (ARCIC III), Erfurt 2017, https://www.anglicancommunion.org/media/344839/walking-together-on-the-way-spck-2018.pdf (odczyt z dn. 03.03.2022 r.).
• Bujak J., Dialog katolicko-prawosławny w latach 2005-2015, Szczecin 2016.
• Bujak J., Jedność na nowo odkrywana. Dialog katolicko-prawosławny w latach 1958-2000, Poznań 2001.
• Bujak J., Nauczanie papieża Franciszka o synodalności w kontekście współczesnej refleksji teologicznej i ekumenicznej, „Collectanea Theologica” 1(91) (2021), s. 51-76.
• Coda P., Scambio di doni: Chiesa cattolica e Chiese orientali. Il significato strategico del Documento di Ravenna, w: A. Spadaro, C. M. Galli (red.), La riforma e le riforme nella Chiesa, Brescia 2016, s. 393-421.
• Commissione Teologica Internazionale, La Sinodalità nella vita e nella missione della Chiesa, Città del Vaticano 2018, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_20180302_sinodalita_it.html (odczyt z dn. 28.02.2022 r.).
• Dall’Osto A., Sinodalità e primato, http://www.settimananews.it/ecumenismo-dialogo/sinodalita-e-primato (odczyt z dn. 01.03.2022 r.).
• Franciszek, Adhortacja Evangelii gaudium, Rzym 2013.
• Franciszek, „Synodalność” konstytutywnym wymiarem Kościoła. Przemówienie Papieża Franciszka podczas uroczystości upamiętniającej 50. rocznicę ustanowienia Synodu Biskupów, „L’Osservatore Romano” 11 (2015), s. 4-8.
• Kałużny T., Kościół prawosławny na drodze do Świętego i Wielkiego Soboru, w: T. Kałużny, Z. J. Kijas (red.), Przed Soborem Wszechprawosławnym, Kraków 2016, s. 119-149.
• Kałużny T., Spór o pierwszeństwo w prawosławiu. Kontrowersyjny dokument Patriarchatu Moskiewskiego w sprawie prymatu w Kościele, „Studia Oecumenica” 16 (2016), s. 97-111.
• Kałużny T., Ukraińska autokefalia rok po ustanowieniu: reakcje i dylematy świata prawosławnego, „Studia Oecumenica” 20 (2020), s. 197-231.
• Koch K., Camminare insieme sulla stessa via, la sinodalità da un punto di vista ecumenico, https://www.vaticannews.va/it/vaticano/news/2021-01/ecumenismo-chiesa-kock-vaticano-anniversario.html (odczyt z dn. 28.02.2022 r.).
• Koch K., Synod to nie parlament, „Niedziela” 10.02.2021, https://www.niedziela.pl/artykul/64674/Kard-Koch-synod-to-nie-parlament (odczyt z dn. 03.03.2022 r.).
• Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów, Ku wspólnej wizji Kościoła, tłum. M. Składanowski, „Studia Oecumenica” 14 (2014), s. 345-405.
• Kuźma A., Kościół rzymski i pierwszeństwo jego biskupa w eklezjologii ks. Mikołaja Afanasjewa, „Studia Oecumenica” 18 (2018), s. 161-184.
• Kuźma A., Wielki Sobór Kościoła Prawosławnego na Krecie w 2016 r. i jego ustalenia, „Elpis” 20 (2018), s. 165-179.
• Ławreszuk M., Prawosławie wobec problemu etnofiletyzmu, „Elpis” 19-20(11) (2009), s. 73-102.
• Międzynarodowa Komisja Mieszana do Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym, Eklezjologiczne i kanoniczne konsekwencje sakramentalnej natury Kościoła. Communio, soborowość i autorytet, Rawenna, 13 października 2007 roku, tłum. R. Kupiszewski, „Sympozjum” 1 (2012), s. 117-132.
• Międzynarodowa Komisja Mieszana do Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym, Konsekwencje eklezjologiczne i kanoniczne sakramentalnej natury Kościoła. Eklezjalna komunia, koncyliarność i autorytet. Wspólna Międzynarodowa Komisja dla Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym, Rawenna, 13 października 2007, tłum. K. Karski, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 1-2 (2013), s. 39-54.
• Międzynarodowa Komisja Mieszana do Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym, Misterium Kościoła i Eucharystii w świetle tajemnicy Trójcy Świętej (Monachium 1982), w: W. Hryniewicz, Kościoły siostrzane: dialog katolicko-prawosławny 1980-1991, Warszawa 1993, s. 35-44.
• Międzynarodowa Komisja Mieszana do Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym, Sakrament kapłaństwa w sakramentalnej strukturze Kościoła, w: W. Hryniewicz, Kościoły siostrzane: dialog katolicko-prawosławny 1980-1991, Warszawa 1993, s. 56-66.
• Moga I., Die Studie des Irenäuskreises aus orthodoxer Perspektive, „Catholica” 2(73) (2019), s. 94-108.
• Moskałyk J., Autokefalia prawosławia ukraińskiego wbrew prawosławiu rosyjskiemu, „Studia Oecumenica” 19 (2019), s. 167-178.
• Oeldemann J., Im Dienst an der Gemeinschaft. Einfürung in die Studie des Gemeinsamen orthodox-katholisch Arbeitskreises St. Irenäus über Primat und Synodalität, „Catholica” 2(73) (2019), s. 84-85.
• Paprocki H., Prawosławne rozumienie związku Eucharystii z Kościołem, „Sympozjum” 1(20) (2011), s. 49-59.
• Patriarcha Bartłomiej przeciwny spotkaniu w Jordanii, https://www.polskieradio.pl/196/3534/Artykul/2437417,Patriarcha-Bartlomiej-przeciwny-spotkaniu-w-Jordanii (odczyt z dn. 23.02.2022 r.).
• Pottmeyer H. J., Die Studie des Irenäuskreises aus katholischer Perspektive, „Catholica” 2(73) (2019), s. 109-117.
• Raport luterańsko-rzymskokatolickiej Komisji Studiów „Ewangelia a Kościół” (1972) (Raport z Malty), w: K. Karski, S. C. Napiórkowski (red.), Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965-2000, Lublin 2003, s. 39-67.
• Serving Communion. Re-thinking the Relationship between Primacy and Synodality. A Study by the Saint Irenaeus Joint Orthodox-Catholic Working Group, Graz 2018.
• Spadaro A., Intervista a papa Francesco, „La Civiltà Cattolica” 3(3918) (2013), s. 449-477.
• Svatoň R., Synodality: The Ecumenical Journey of the Church, „Acta Missiologica” 1(14) (2020), s. 170-175.
• Vletsis A., Synodalität und Autokephalie: ein unmöglicher Spagat? Die Krise der Synodalität in der Orthodoxen Kirche und die Rolle ihrer Autokephalie-Strukturen, „Catholica” 2(74) (2020), s. 141-158.
• Vletsis A., Wer ist der Erste in der Orthodoxie? Das Ringen der Orthodoxen Kirchen um die Gestaltung einer panorthodoxen Rangsordnung, „Una Sancta” 1 (2011), s. 2-4.
• Wspólna Międzynarodowa Komisja dla Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickim a Kościołem Prawosławnym, Synodalność i prymat podczas pierwszego tysiąclecia: ku wspólnemu rozumieniu w służbie jedności, Chieti, 21 września 2016, tłum. E. Sojka, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 2(83) (2018), s. 122-129.

Identifiers

DOI

10.4467/25443283SYM.22.006.15820