Warszawa i Lublin jako główne ośrodki obywatelskiego wymiaru sprawiedliwości w Królestwie Polskim w 1915 r.

• Authors: SOWIŃSKA Danuta

Title variants

EN

Warsaw and Lublin as the main centers of civil justice in the Polish Kingdom in 1915

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The emergence of civil justice after the evacuation of Russians from the Polish Kingdom in 1915. This is one of the most important moments in the history of Polish judiciary. After more than a century of power invaders there is a chance to regain control over the administration and the judiciary. Polish lawyers had hoped that the occupiers leave the judiciary in their hands. Warsaw and Lublin - the fastest two centers operating in the Kingdom have become a role model for other courts. Regulations approved by the Committee of Citizens in Warsaw described the organization of the local judicial institutions. Its provisions became a model for the courts of Lublin, modifications resulted only from local relations. In addition to the changes in the organization and structure of the judiciary was introduced innovations in the rules of substantive law, both civil and criminal. They eased and modernize the existing legislation of the Russian case studies. The need for the establishment of the civil courts, as well as their functioning efficiently also testified by the number of pending cases. Polish lawyers hope to permanently take over the judiciary in the Kingdom were quickly snuffed out by the occupation authorities. Both in Warsaw and Lublin Polish citizens' initiative was considered as illegal and brought to its liquidation. However, experience has resulted in a few weeks on September 1 IX 1917 at the time of the recovery from the hands of the occupiers of justice.

Keywords

EN

civil justice; Lublin; Polish Kingdom; Warsaw

• Publisher: Instytut Historii Uniwersytet w Siedlcach
• Journal: Historia i Świat
• Year: 2015
• Issue: 4
• Pages: 305-336

Dates

published

2015

Contributors

author

SOWIŃSKA Danuta

References

• Dziennik Rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego z 11 IX 1915, nr 1 § 1 Rozporządzenia Jenerał – Gubernatora z 8 IX 1915 r., s. 1 - 2.
• Generał – Gubernator H.H. von Bessler, (1915) Obwieszczenie, „Gazeta Sądowa Warszawska”, nr 38, s. 454.
• Muzeum Narodowe w Krakowie, Odznaka sędziego asesora Sądu Pokoju Komitetu Obywatelskiego Miasta stołecznego Warszawy po Stanisławie Manduku, nr ident. MNK V - 5296
• Regulamin Organizacji Sądów Obywatelskich z dn. 27 VII 1915 [w:] Sądy obywatelskie w Warszawie: (karta z dziejów przełomu sierpniowego roku 1915): z dodaniem regulaminu organizacji oraz listy składu osobistego sądów obywatelskich w Warszawie (od dnia 5 sierpnia do 11 września roku 1915) na podstawie źródłowych materiałów, oprac. E. St. RAPPAPORT, Warszawa 1915, s. 48 - 95.
• Ustawy sądowe obowiązujące w guberniach Królestwa Polskiego na mocy najwyższej zatwierdzonego 19 lutego 1875 roku postanowienia o zastosowaniu ustaw sądowych z 20 listopada 1864 roku do Warszawskiego okręgu sadowego. T. 2, Ustawa postępowania sądowego karnego i ustawa o karach, wymierzanych przez sędziów pokoju, Sankt- Petersburg 1875 .
• FRĄTCZAK P. (2014), Komuna warszawska czy Rzeczpospolita Partycypacyjna? Komitet Obywatelski miasta Warszawy sierpień 1914 – sierpień 1915, „Federalistka”, 16, s. 35 - 54.
• Gmach Hipoteki, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 24 VIII 1915 r., nr 104, s. 3 - 4.
• Gmach Hipoteki, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 4 IX 1915, nr 114, s. 2.
• Gmach Sądu Głównego, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 13 VIII 1915 r., nr 94, s. 4.
• Goldstein S. (1915), Sądownictwo w okupowanej Polsce, „Gazeta Sądowa Warszawska”, 51, s. 567- 570.
• Historia sądów obywatelskich w Lublinie, „ Biuletyn Towarzystwa Prawniczego w Lublinie”, 1916, nr 1(luty), s. 3 - 20.
• Komisja prawnicza, „Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 5 VIII 1915 r., nr 87, s. 2.
• KOROBOWICZ A. (1989), Ewakuacja sądów Królestwa Polskiego i ich losy w czasie pierwsze wojny światowej, „Czasopismo Prawno – Historyczne”, 41. 1, s. 87 - 107.
• KORZENIOWSKI M. (1989/1990), Lubelski Miejski komitet Obywatelski w latach 1914 – 1915, „Rocznik Lubelski”, 31/32, s. 161.
• L. B. , R. K. (1915), Materiały do historii Obywatelskich Sądów Pokoju „Gazeta Sądowa Warszawska”, nr 45, s. 508 - 510.
• L. B., R. K. (1915a), Materiały do historii Obywatelskich Sądów Pokoju, „Gazeta Sądowa Warszawska”, nr 44, s. 499 - 501.
• LEWANDOWSKI J. (1974), Sądownictwo w Królestwie Polskim w czasie I wojny światowej. Okupacja austro- węgierska, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sec. F, Nauki Humanistyczne”, 29, s. 225 - 234.
• M.B. (1999), Wspomnienie Wacław Salkowski, „Gazeta Wyborcza” Lublin, 22, s. 5.
• MISIUK A. (1987), Tworzenie się polskich instytucji policyjnych w czasie i wojny światowej, „Problemy Kryminalistyki”, 176, s. 154 - 178.
• Nominacje na rejentów i pisarzy hipotecznych, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 13 VIII 1915 r., nr 94, s. 4.
• Nowa organizacja sądowa, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1915, nr 38, s. 454.
• Opłaty sądowe, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 18 VIII 1915 r., nr 99, s. 3.
• Oznaki sędziowskie „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 13 VIII 1915 r., nr 94, s. 4.
• RAPPAPORT E. ST. (1915), Sądy Obywatelskie w Warszawie ( Karta z dziejów przełomu sierpniowego 1915) „Gazeta Sądowa Warszawska”, nr 34, s. 399 – 400; nr 35, s. 411 - 413, nr 36, s. 421 – 423; nr 37, s. 433 - 435.
• Referat wygłoszony w dniu 4 XII 1927 przez dziekana Rady Adwokackiej W. Salkowskiego podczas uroczystości obchodu dziesięciolecia sądownictwa, „Rocznik Towarzystwa Prawniczego w Lublinie na 1928 rok”, 1929, s. 14 - 37.
• Sądy obywatelskie, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 16 VIII 1915 r. nr 97, s. 1.
• Sądy Pokoju w Warszawie, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 24 XI 1915, nr 181, s. 3.
• Sądy Pokoju, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 25 XI 1915, nr 182, s. 1 - 2.
• SEKUTOWICZ B. (1933), Sądy obywatelskie w Lublinie, „Głos Sądownictwa” 1933, nr 6, s. 329 - 334.
• Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego 1915, cz. 2 ( okres od 5 sierpnia do 31 grudnia 1915r.), Warszawa 1915.
• Sprostowanie, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 3. IX 1915 r., nr 113, s. 2.
• ŚLADKOWSKI W. (1970), Lublin z 1915 roku w oczach reportera z paryskiego „Le Temps”, przedruk z „Kalendarza Lubelskiego”, 1970, brak nr wydania i stron.
• Śp. Ignacy Steliński, „Głos Sądownictwa” 1938, nr 10, s. 799.
• Trybunał Lubelski „Głos Lubelski” 1915 nr 267, s. 2.
• W pałacu Krasińskich, „Dziennik Polski” 1915, nr 263, s. 3.
• W pałacu Paca, „Dziennik Polski” 1915, nr 263, s. 3.
• W sprawie organizacji sądów, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 10 VIII 1915 r., nr 91, s. 4.
• Wspomnienie. Ignacy Steliński „Gazeta Wyborcza” Lublin 1999, 203, s. 4.
• Wydział Sądowy, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 16 VIII 1915 r., nr 97, s. 2.
• Z historii walki o utrzymanie polskiego sądownictwa Memoriał Lubelskiego Obywatelskiego Komitetu Gubernialnego i Trybunału Lubelskiego do c i k Generał – Gubernatora okupowanego kraju o utrzymanie miejscowego sądownictwa 9 X 1915, „Głos Lubelski” 1922, nr 239, s. 4 - 5.
• Z prowincji. Korespondencja z Lublina. Jubileusz prezesa SA Bolesława Sekutowicza, „Głos Sądownictwa” 1939, 5, s. 437 - 438.
• Z sądownictwa, „Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 5 X 1915, nr 139, s. 3.
• Z Sądów Obywatelskich, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 19 VIII 1915 r. nr 100, s. 3.
• Z Sądów Obywatelskich, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 24 VIII 1915 r., nr 104, s. 3.
• Z Sądów, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 2. IX. 1915 r. nr 112, s. 3 - 4.
• Zmiana kompetencji sądów pokoju, „ Dziennik Komitetu Obywatelskiego Miasta Warszawy” z dn. 23 VIII 1915 r., nr 103, s. 4.
• BEREZA A. (2006), Lublin jako ośrodek sądownictwa, Lublin.
• Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania, Warszawa 1984.
• KOROBOWICZ A. 2001, Sądownicy Królestwa Polskiego w wymiarze sprawiedliwości odrodzonej Polski w pierwszych latach niepodległości ( 1917 – 1921) [w:] Historia Integra. Księga pamiątkowa ofiarowana prof. Stanisławowi Salomonowiczowi w siedemdziesięciolecie urodzin, D. JANICKA, R. ŁASZEWSKI (red.), Toruń, 161 - 187.
• KRAUSHAR A. (1921), Warszawa w czasie okupacji niemieckiej 1915 -1918, Lwów/Warszawa/Kraków.
• LEWANDOWSKI J. (1980), Królestwo Polskie pod okupacją austriacką 1914-1918, Warszawa.
• MAKIŁŁA D. (2008), Historia prawa w Polsce, Warszawa.
• NYKEL M., RECHULICZ M., REDZIK A., REDZIK D., SOKOŁOWSKA A. (2009), Adwokaci Izby Adwokackiej w Lublinie w okresie od 9. marca 1919 do 28. lutego 2009, [w:] Szkice o dziejach adwokatury lubelskiej. 90 – lecie Izby Adwokackiej w Lublinie, P. SENDECKI (red.), Lublin, 479 - 523.
• RYMARZ F. (2009), Palestra lubelska u progu niepodległości, [w:] Szkice o dziejach adwokatury lubelskiej. 90 – lecie Izby Adwokackiej w Lublinie, P. SENDECKI (red.), Lublin, 70 - 79 = RYMARZ F. (1988), Palestra lubelska u progu niepodległości, „Palestra”, 8-9, 102 - 111.
• SALKOWSKI W. (2009), Historia Polskich Sądów Obywatelskich w Lublinie, [w:] Szkice o dziejach adwokatury lubelskiej. 90 – lecie Izby Adwokackiej w Lublinie, P. SENDECKI (red.), Lublin, 80 - 82 (przedruk artykułu: Salkowski W. (1916), Historia polskich Sądów Obywatelskich w Lublinie, „Biuletyn Towarzystwa Prawniczego w Lublinie”, nr 1, s. 3 - 20.
• SÓJKA –ZIELIŃSKA K. (1981), Historia prawa, Warszawa.
• Szkice o dziejach adwokatury lubelskiej. 90- lecie Izby Adwokackiej w Lublinie, P. SENDECKI (ed.), Lublin 2009.
• JASTRZĘBSKI R. (2008), Supiński Leon Władysław (1871-1950), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 45.4, z. 187, Warszawa/Kraków, 628 - 631.
• MARCZUK J., (1996) Steliński Ignacy (1865-1938), [w:] Słownik biograficzny miasta Lublina, t. 2, T. RADZIK, A. A. WITUSIK, J. ZIÓŁEK, (red.), Lublin, 286 - 287.
• MARCZUK J., (1996), Salkowski Wacław Julian Feliks (1869-1952), [w:] Słownik biograficzny miasta Lublina, t. 2, T. RADZIK, A. A. WITUSIK, J. ZIÓŁEK, (red.), Lublin, 254 - 255.
• MUSZALSKI E.( 1983), Popowski Stanisław Kasper (1872 – 1921) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 27.4, z. 115, Warszawa/Kraków, 625 - 626.