Interes publiczny w procesie cywilnym

• Authors: Joanna Mucha

Title variants

EN

Public interest in civil process

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Postępowanie cywilne, zwłaszcza zaś postępowanie procesowe z istoty służy realizacji indywidualnych (prywatnych) interesów podmiotów prawa prywatnego. Nie oznacza to jednak, że interes określany jako publiczny czy społeczny nie jest obecny w procesie wszczętym i toczącym się przed sądem cywilnym. W zależności od rodzaju stosunku prawnego, na podstawie którego wynikł spór będący przedmiotem rozpoznania i rozstrzygnięcia sądu interes ten jest wprowadzony do procesu z różnym natężeniem. W najszerszym zakresie występuje w sprawach wynikających ze stosunków o szczególnym znaczeniu społecznym, jak stosunki małżeńsko - rodzinne czy stosunki pracy. W tych przypadkach właśnie z uwagi na społeczną doniosłość spornych stosunków prawnych podlega on ochronie na równi z interesem indywidualnym stron postępowania. Wtedy też może stanowić wyłączny przedmiot ochrony w procesie, a środkiem dochodzenia tej ochrony jest powództwo prokuratora i innych podmiotów, którym przepisy kodeksu postępowania cywilnego i innych ustaw przyznają uprawnienia, jakimi dysponuje prokurator w postępowaniu cywilnym, wytaczane nie na rzecz określonych osób, lecz właśnie dla ochrony interesu społecznego. W sytuacjach zaś, w których przedmiotem procesu jest spór pomiędzy określonymi podmiotami, ochrona interesu publicznego jest skutkiem ochrony udzielonej przez sąd prawom podmiotowym stron. Zapewnienie zgodności sytuacji faktycznych z prawem służy bowiem w państwie prawa w istocie całemu społeczeństwu, a zatem realizuje również interes publiczny. Ale interes publiczny występuje w procesie nie tylko jako przedmiot ochrony. Szczególnym przejawem jego występowania w procesie jest także utrzymanie składu ławniczego sądu oraz wprowadzenie rozszerzonej prawomocności wyroków w tych sprawach, gdzie interes ujawnia się w sposób najbardziej wyraźny z uwagi na społeczne znaczenie będących przedmiotem postępowania stosunków prawnych.

EN

Civil procedure, and civil proceedings in particular serve, per se, the realisation of private (individual) interests of the subjects in private law. This, however, does not mean that an interest, termed public or social, is non-existent in a process initiated, and subsequently in progress, before a civil court. Depending on the type of legal relation on the grounds of which a dispute, being a subject of cognizance and judicial decision, has arisen, this interest is introduced into the process with varying degrees of intensity. In the broadest context, is may be found in relationships of particular social importance, such as marital relations, family relations, or labour relations. It is in those cases where, due to the social importance of the disputed relationships, such interest is subject to the same protection as the interests of the parties to the proceeding. This interest may also constitute an exclusive subject of protection, owing to the prosecution instigated by a prosecutor or other entities entitled to prosecute, pursuant to the provisions of the code of civil procedure and other relevant acts. The prosecution which is so instigated, is not against any particular person but made with a view of protecting a social interest. In situations of a dispute between two parties, the protection of a public interest results from the protection that the court has granted to the parties in question. In a state of law, ensuring the compatibility of actual facts with the existing laws serves the public at large, realising, at the same time, the public interest. However, public interest in a legal process is not only a subject of protection. It is also about the maintenance of the composition of the jurors as well as the introduction of an extended competence and jurisdiction of the judicial decisions in those matters in which public interest, owing to the social significance of the legal relationships that are subject to the proceedings, manifests itself most clearly.

Keywords

PL

interes publiczny; proces cywilny; sąd

EN

Public interest; civil process; civil court

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2013
• Issue: 1
• Pages: 53-74

Contributors

author

Joanna Mucha

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bielecki L., Ruczkowski P. (red.), Prawo administracyjne. Część ogólna, Warszawa 2011.
• Boć J., Prawo administracyjne, Wrocław 2000.
• Ciechanowicz-McLean J., Bukowski Z., Rakoczy B., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2008.
• Complak K., w: Konstytucja RP. Komentarz encyklopedyczny, pod red. W. Skrzydły, S. Grabowskiej, R. Grabowskiego, Warszawa 2009.
• Daszkiewicz W., Powództwo adhezyjne prokuratora, „Nowe Prawo” 1960, nr 11.
• Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2007.
• Groszyk H, Korybski A., O pojęciu interesu w naukach prawnych (przegląd wybranej problematyki z perspektywy teoretycznoprawnej), w: Pojęcie interesu w naukach prawnych, prawie stanowionym i orzecznictwie sądowym Polski i Ukrainy, A. Korybski, M.W. Kostyckij, L. Leszczyński, Lublin 2006.
• Gruszecki K., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2008.
• Jodłowski J., Z zagadnień polskiego procesu cywilnego, Warszawa 1961.
• Kafarski A., Akcja cywilna w procesie karnym, Warszawa 1972.
• Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1997.
• Kunicki I., Glosa do wyroku SN z dnia 15 VII 1998 roku, II UKN 129/98, „Przegląd Sądowy” 2002, nr 1, s. 147.
• Lubiński K. (red.), Studia z prawa publicznego, Toruń 2001.
• Łętowski J., Prawo administracyjne dla każdego, Warszawa 1995.
• Manowska M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2011.
• Marszałkowska-Krześ E. (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2008.
• Masewicz W., Prokurator w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1975.
• Mednis A., Prawo do prywatności a interes publiczny, Zakamycze 2006.
• Meszorer A., Stanowisko i czynności procesowe prokuratora w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1957.
• Misiuk T., Powództwo organizacji społecznych w sprawach dotyczących ochrony środowiska, w: Studia z prawa procesowego cywilnego. Księga Pamiątkowa ku czci Z. Resicha, Warszawa 1985.
• Misiuk T., Udział organizacji społecznych w ochronie praw obywateli w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972.
• Modliński E., Pojęcie interesu publicznego w prawie administracyjnem, Warszawa 1932.
• Mucha J., Organizacja społeczna w postępowaniu cywilnym w sprawach z zakresu ochrony środowiska, w: Obszary akademickiej wiedzy naukowej. Prawo i Społeczeństwo. Tematy do dyskusji na XXI wiek, pod red. M. Gwoździckiej-Piotrowskiej, J. Wiśniewskiego, Poznań 2011.
• Pogonowski P., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. H. Doleckiego, T. Wiśniewskiego, Warszawa 2011.
• Pohorecki A., Udział prokuratora w postępowaniu przed Sądem Najwyższym w sprawach cywilnych, „Palestra” 1928, nr 3.
• Policzkiewicz J., Siedlecki W., Wengerek E., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1980.
• Radecki W., Odpowiedzialność cywilna w ochronie środowiska. Studium prawnoporównawcze, Warszawa 1987.
• Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2005.
• Rejdak M., Pietkiewicz P., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, Warszawa 2011.
• Resich Z., Res iudicata, Warszawa 1978.
• Rybicki M., Ławnicy ludowi w sądach PRL, Warszawa 1968.
• Safjan M. (red.), Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego, t. 1, Warszawa 2007.
• Sobol E. (red.), Nowy słownik języka polskiego, Warszawa 2002.
• Stefko K., Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1956.
• Sychowicz M., Komentarz do art. 1–366, w: Kodeks postępowania cywilnego, t. I, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2010.
• Włodyka S., Powództwo prokuratora w polskim procesie cywilnym, Warszawa 1957.
• Włodyka S., Społeczno-polityczne podłoże powództwa prokuratora, „Zeszyty Naukowe UJ” 1956, nr 8.
• Wyrzykowski M., Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Warszawa 1986.
• Zimmermann J., Ordynacja podatkowa. Komentarz. Postępowanie podatkowe, Toruń 1998.
• Żyznowski T., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2010.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

ISBN

978-83-232-2543-0