“I owed a great deal to them”. Some hypotheses about the paradoxes of Jewish assimilation in Gombrowicz’s works

• Authors: Tomassucci Giovanna
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

My aim is to contextualise and reflect on the ambivalences of Gombrowicz’s view of the interwar Polish Jews both in his satirical short story The Brief Memoir of Jakób Czarniecki (1933), focused on the mechanisms of the exclusion of Jews from the Polish society, as well in his later controversial declarations in The Diary and in Polish Memories. During the interwar period, assimilated Jews represented a significant part of Polish cultural life: Gombrowicz’s colleagues, reviewers, readers, friends, and his publisher were Jews. The Polish writer was linked with the assimilated creative intelligentsia by a dynamic of enchantment and disenchantment: on the one hand, he observed its typical neurosis of mimicking the Gentiles; on the other hand, he esteemed Jews’ open-mindedness and creativity, considering them as potential allies in this fight against the Polish Form. My hypothesis is that deep penetration of Jewishness into 20th-century Polish culture and society offered Gombrowicz some living models not only for Czarniecki’s story but also for his philosophy of Form.

Keywords

EN

Witold Gombrowicz; Jews in Polish Literature; 20th-Century Polish Literature

• Publisher: Associazione Italiana Polonisti (AIP)
• Journal: pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
• Year: 2020
• Issue: 11
• Pages: 102-118

Contributors

author

Tomassucci Giovanna

• University of Pisa

References

• Adamczyk K. (2008), Wymazywanie Jakóba. O przedwojennym opowiadaniu Witolda Gombrowicza, in: Idem, Doświadczenia polsko-żydowskie w literaturze emigracyjnej (1939-1980), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: 25-37.
• Bauman Z. (1988), Exit Visas and Entry Tickets, “Telos”, 77: 45-77.
• Bauman Z. (1993), Modernity and Ambivalence, Polity Press, Cambridge.
• Bauman Z. (1996), Assimilation to Exile. The Jew as a Polish Writer, “Poetics today”, XVII, 4: 569-597.
• Bauman Z. (1998), Allosemitism: Premodern, Modern, Postmodern, in: Cheyette B., Marcus L. (eds.), Modernity, Culture, and “the Jew”, Polity Press, Cambridge: 143-156.
• Błoński J. (1994), Biedni Polacy patrzą na getto, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Dauksza A. (2016), Ciążąca (nie)obecność. Gombrowicz wobec wojny i Żydów,“Teksty Drugie”, 2: 211-230.
• Dell’Aversano C. (2019), L’assimilazione come problema semiotico, in: Franceschini F., Tomiazzi M. (eds.), Shem nelle tende di Yaphet, Ebrei ed ebraismo nei luoghi, lingue e culture degli altri, Pisa University Press, Pisa: 99-108.
• Deutscher I. (2017), The Non-Jewish Jew and Other Essays, Verso Books, London.
• Domagalska M. (2004), Antysemityzm dla inteligencji? Kwestia żydowska w publicystyce Adolfa Nowaczyńskiego na łamach “Myśli Narodowej” (1921-1934) i “Prosto z mostu” (1935-1939) (na tle porównawczym), Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa.
• Franczak J. (2007), Poszukiwanie realności: światopogląd polskiej prozy modernistycznej, Universitas, Kraków.
• Goffman E. (1959), The Presentation of Self in Everyday Life, Anchor, New York.
• Gombrowicz W. (1973), A Kind of Testament, Calder & Boyars, London.
• Gombrowicz W. (1986), Krótkie objaśnienie, in: Idem, Bakakaj, WydawnictwoLiterackie, Kraków: 194-196.
• Gombrowicz W. (1988), Diary. Volume 1 1953-56, Northwestern University Press, Evanston.
• Gombrowicz W. (1989), Diary. Volume 2 (1957-61), Northwestern University Press, Evanston.
• Gombrowicz W. (1993), Diary. Volume 3 1961-66, Northwestern University Press, Evanston.
• Gombrowicz W. (1995), Proza (Fragmenty), Reportażę, Krytyka literacka 1933-1939, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Gombrowicz W. (2001), Polish Memories, Yale University Press, New Haven.
• Gombrowicz W. (2004), The Memoirs of Stefan Czarniecki, “The Georgia Review”, LVIII, 3: 670-681.
• Grott B. (1991), Nacjonalizm chrześcijański, Ostoja, Kraków.
• Grimstad K.A. (2017), What Jews Meant to Witold Gombrowicz, or Philosemitism as a Strategy for Identity Formation, “The Slavonic and East European Review”, XCV, 4: 625-647.
• Herling Grudziński G. (1998), Wyjścia z milczenia. Szkice, Czytelnik, Warszawa.
• Hertz A. (1988), Żydzi w kulturze polskiej, Znak, Kraków.
• Irzykowski K. (2001), Udział Żydów w literaturze polskiej, in: Idem, Pisma rozproszone 1936-1939, Wydawnictwo Literackie, Kraków: 252-258.
• Januszkiewicz M. (2009), Horyzonty nihilizmu. Gombrowicz – Borowski– Różewicz, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Jarzębski J. (1982), Gra w Gombrowicza, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Kaganowski E. (1958), Warszawskie opowiadania, Iskry, Warszawa.
• Kępiński T. (1988), Studium portretowe, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Kijowski A. (1984), Strategia Gombrowicza, in: Łapiński Z. (ed.), Gombrowicz i krytycy, Wydawnictwo Literackie, Kraków: 429-465.
• Korczak J. (1998), Pieśń wiosenna, in: Idem, Dzieła, v. 2, t. II, Latona, Warszawa: 15-19.
• Kuciel-Frydryszak J. (2012), Heretyk na ambonie, W.A.B., Warszawa.
• Landau-Czajka A. (2006), Syn będzie Lech: asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, PWN, Warszawa.
• Margański J. (2001), Gombrowicz wieczny debiutant, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Matywiecki P. (2007), Twarz Tuwima, W.A.B., Warszawa.
• Mulley C. (2012), The Spy Who Loved: The Secrets and Lives of One of Britain’s Bravest Wartime Heroines, Macmillan, London.
• Nałęcz Dobrowolski M. [signed as M.N.] (1920), Żydzi, bolszewicy a Polska, Wydawnictwo Spółki Oświaty Narodowej, Warszawa.
• Pieńkowski S. (1929), W ogniu walki (szkice w sprawie żydowskiej), Skład Główny w Domu Książki Polskiej, Warszawa.
• Piperno F. (2000), Proust antiebreo, Franco Angeli, Milano.
• Piwiński L. (1933), Interesujący debiut, “Wiadomości Literackie”, 32: 5.
• Rudnicki A. (1981), Rogaty Warszawiak, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Sandauer A. (1974), Proza, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Sandauer A. (1982), O sytuacji pisarza polskiego pochodzenia żydowskiego w XX wieku (Rzecz, którą nie ja powinienem był napisać…), Czytelnik, Warszawa.
• Sartre J.P. (1976), Anti-Semite and Jew, Schocken, New York.
• Słonimski A. (1924), O drażliwości Żydów. Wiadomość utworzona zbyt dawno temu. Odpowiedź niemożliwa), “Wiadomości Literackie”, 35: 3.
• Słonimski A. (1935a), Murzyn warszawski. Komedia w trzech aktach, “Skamander”, 59: 200-222.
• Słonimski A. (1935b), Murzyn warszawski. Komedia w trzech aktach, “Skamander”, 60: 292-309.
• Słonimski A. (1989), Alfabet wspomnień, PIW, Warszawa.
• Słonimski A. (2004), Kroniki tygodniowe, 1936-1939, Wydawnictwo LTW, Warszawa.
• Stawiarska A. (2001), Gombrowicz w przedwojennej Polsce, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Suchanow K. (2017), Przedwojenny Gombrowicz, <https://kulturaliberalna.pl/authors/klementyna-suchanow/> [last accessed: June, 2020].
• Tomassucci G. (2014), Janusz Korczak, un’utopia per il tempo presente, “I Quaderni di Palazzo Serra”, 24: 148-167.
• Tomassucci G. (2018), Julian Tuwim’s Strategy for Survival as a Polish Jewish Poet, “Polin Studies in Polish Jewry”, 30: 427-440.
• Tuwim J. (1999), Utwory nieznane. Ze zbiorów Tomasza Niewodniczańskiego w Bitburgu: wiersze, kabaret, artykuły, listy, ed. by T. Januszewski, Wydawnictwo Wojciech Grochowalski, Łódź.
• Umińska B. (2001), Postać z cieniem, Sic!, Warszawa.
• Warkocki B. (2016), Rasowy kształt niemęskości: o Pamiętniku Stefana Czarnieckiego Witolda Gombrowicza, “Autobiografia. Literatura. Kultura. Media”, 6: 97-112.