Praca nad tempem mówienia w logopedii artystycznej i medialnej – potrzeby i możliwości

• Authors: Kamińska Barbara

Title variants

EN

Working on the Rate of Speaking in Artistic Speech Therapy for the Mass-Media – Needs and Possibilities

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszono problem tempa jako jednego z kilku elementów tekstu przygotowywanego do odczytania lub wygłoszenia, podkreślając związek tempa z wyrazistością mówienia. Wskazano na używane w literaturze z zakresu fonetyki i fonologii, ortofonii, logopedii artystycznej terminy określające szybkość mówienia i opisujące jego zróżnicowanie. Na podstawie analizy przykładowych nagrań tekstów, które są lub mogą być przedmiotem pracy w logopedii artystycznej i/lub medialnej, pokazano różnice tempa, wynikające z charakteru tekstu, typu i sytuacji wypowiedzi. Zwrócono także uwagę na czynniki, jakie powinny być brane pod uwagę przy pracy nad tempem mówienia.

EN

The article discusses the problem of pace as one of several elements of the text prepared to be read or delivered, emphasizing the relationship between pace and clarity of speaking. The terms defining the speed of speaking and describing its diversity, used in the literature in the field of phonetics and phonology, orthophony and artistic speech therapy, are indicated. On the basis of the analysis of sample recordings of texts that are or may be the subject of work in artistic speech therapy and/or speech therapy for the mass-media, differences in pace, resulting from the nature of the text, type and situation of the speech, have been shown. The article also highlights the factors that should be taken into account when working on the pace of speaking.

Keywords

PL

tempo mówienia; logopedia artystyczna; logopedia medialna

EN

speed of speaking; artistic speech therapy; speech therapy for the mass-media

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2018
• Volume: 47
• Issue: 2
• Pages: 317-328

Dates

published

2020-08-27

Contributors

author

Kamińska Barbara

• Uniwersytet Gdański Katedra Logopedii

References

• Binkuńska E., 2016, Emocjonalne podłoże posługiwania się głosem, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 297–322.
• Bloch J., Wasilewski J., 2011, Rola serwisów informacyjnych w tworzeniu wspólnoty z odbiorcą, [w:] Radio i społeczeństwo, red. G. Stachyra, E. Pawlak-Hejno, Lublin.
• Bończykowa M., 2016, Praca logopedyczna z dziennikarzami, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 526–535.
• Budzyńska-Daca A., 2008, Pronuntiatio, czyli sztuka wygłaszania mowy, [w:] Retoryka, red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Daca, P. Wilczek, Warszawa, s. 151–170.
• Demenko G., 1999, Analiza cech suprasegmentalnych języka polskiego na potrzeby technologii mowy, Poznań.
• Dłuska M., 1976, Prozodia języka polskiego, Warszawa.
• Dukiewicz L., 1995, Fonetyka, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków, s. 9–103.
• Dunaj B., 2015, Gramatyka współczesnego języka polskiego, cz. 1: Fonetyka i fonologia, Tarnów. Essen von O., 1967, Fonetyka ogólna i stosowana, Warszawa.
• Grabias S., 2012, O ostrość refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania, [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 56–69.
• Grabias S., 2015, Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii, [w:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, s. 13–35.
• Kamińska B., 2016, Od retoryki do logopedii artystycznej, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 53–67.
• Kania J.T., 2001, O trzech stylach wymowy, [w:] idem. Szkice logopedyczne, Lublin, s. 31–45.
• Korolko M., 1990, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa.
• Luboń J., 2016, Głos i jego rola w mediach elektronicznych, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 536–541.
• Majkowska G., Satkiewicz H., 1999, Język w mediach, [w:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków, s. 181–196.
• Michałowska D., 1994, O podstawach polskiej wymowy scenicznej (wyd. 2 poszerz. i uzup.). Kraków.
• Milewski S., Kamińska B., 2007, Priedmiet i zadaczi artisticzeskoj łogopedii w Polsze, [w:] Sowremiennoje obszczestwo i specialnoje obrazowanie, red. W.N. Skworcow, Sankt Petersburg, s. 252−257.
• Oczkoś M., 2007, Sztuka poprawnej wymowy, czyli o bełkotaniu i faflunieniu, Warszawa.
• Oczkoś M., 2015, Sztuka mówienia bez bełkotania i faflunienia, Warszawa.
• Ostapiuk B., 2006, Poglądy na temat ruchomości języka w ankyloglosji a potrzeby artykulacyjne, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”, 52, supl.3, s. 37–47.
• Ostapiuk B., 2013, Dyslalia ankyloglosyjna. O krótkim wędzidełku języka, wadliwej wymowie i skuteczności terapii, Szczecin.
• Ostaszewska D., Tambor J., 1993, Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Katowice.
• Panasiuk J., 2014, Neurobiologiczne podstawy mowy, [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 359–409.
• Panasiuk J., 2016, Mózgowe uwarunkowania procesu mówienia, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 234–257.
• Pluta-Wojciechowska D., 2010, Logopedyczne badanie młodych adeptów sztuki teatralnej. Wyniki badań, analiza, komentarz, [w:] Logopedia u progu XXI wieku, red. M. Młynarska, T. Smereka,Wrocław, s. 174–184.
• Pluta-Wojciechowska D., 2013, Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego, Bytom.
• Prawidła poprawnej wymowy polskiej 1988, oprac. Z. Klemensiewicz, Kraków.
• Rocławski B., 1986, Zarys fonetyki, fonologii, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego, Gdańsk.
• Sambor B., 2015, Mówienie z tzw. szczękościskiem. Fakty i mity, [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń realizacji fonemów, red. D. Pluta-Wojciechowska, Katowice, s. 157–173.
• Sambor B., 2016, Skaza dykcyjna czy wada wymowy? Logopedyczne badanie młodych adeptów sztuki aktorskiej, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 460–485.
• Sambor B., Jakowczuk M., 2016, Psychofizyczne uwarunkowania zaburzeń fonacji u osób zawodowo posługujących się głosem, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 323–346.
• Sawicka I., 1995, Fonologia, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków, s. 107–192.
• Strutyński J., 1996, Gramatyka języka polskiego. Wprowadzenie. Fonetyka. Fonologia. Morfologia, Kraków.
• Szczepankowski B., 1985, Fonetyka akustyczna, audytywna i wizualna. Warszawa.
• Szpyra-Kozłowska J., 2002, Wprowadzenie do współczesnej fonologii, Lublin.
• Toczyska B., 2000, Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk.
• Toczyska B., 2007, Głośno i wyraźnie: 9 lekcji dobrego mówienia, Sopot.
• Toczyska B., 2008, Ruch w głosie (ćwiczenia nie tylko dla dziennikarzy), Gdańsk.
• Wagner A., 2017, Rytm w mowie i języku w ujęciu wielowymiarowym, Warszawa.
• Walczak-Deleżyńska M., 2001, Aby język giętki… Wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J. Tennera do B. Toczyskiej, Wrocław.
• Walczak-Deleżyńska M., Deleżyński J., 2004, Czy dykcja to fikcja? Praca nad wyrazistością słowa, Łódź.
• Wierzchowska B., 1971, Wymowa Polska, Warszawa.
• Wierzchowska B., 1980, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków Gdańsk.
• Wiśniewski M., 1998, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń.
• Wojnarowska E., 2016, Logopeda w szkole teatralnej, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 486–499.
• Wóycicki K., 2010, Rozczłonkowanie akcentacyjne prozy, [w:] Prozodia, fonetyka, fonologia, red. Bartmiński J., Nowosad-Bakalarczyk M., Lublin, Seria: Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań 9, s. 172–184.
• Wóycicki K., 2010, Melodia mowy, [w:] Prozodia, fonetyka, fonologia, red. Bartmiński J., Nowosad-Bakalarczyk M., Lublin, Seria: Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, 9, s. 220–225.
• Wóycicki K., 2010, Tempo mowy, [w:] Prozodia, fonetyka, fonologia, red. Bartmiński J., NowosadBakalarczyk M., Lublin, Seria: Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, 9, s. 226–227.
• Wysocka M., 2016, Prozodia mowy – problemy opisu, [w:] Logopedia artystyczna, Gdańsk, s. 213–231.
• Załazińska A., 2016a, Obraz, słowo, gest, Kraków.
• Załazińska A., 2016b, Podstawy autoprezentacji, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 364–387.
• http://storage.tyflopodcast.net/nowe/master/7/jajecznica.mp3 dostęp: 25.01.2018 r.
• https://tla.mpi.nl/tools/tla-tools/elan/