Alokacja środków na programy regionalne – analiza i ocena propozycji zawartych w projekcie Umowy Partnerstwa dla realizacji polityki spójności 2021–2027 w Polsce

• Authors: Wajda Marcin

Title variants

EN

The Allocation for Regional Programmes – Analysis and Assessment of the Proposals Contained in the Draft of Partnership Agreement for the Implementation of the Cohesion Policy 2021–2027 in Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest dokonanie analizy i oceny alokacji środków z polityki spójności, przeznaczonych na poszczególne programy regionalne w perspektywie finansowej Unii Europejskiej 2021–2027. Poza środkami z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus analizie poddano również środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, dystrybuowane w ramach programu Fundusze Europejskie dla Sprawiedliwej Transformacji, oraz środki z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej. Przeanalizowano również proponowaną alokację środków finansowych dla poszczególnych regionów w kontekście dotychczasowych doświadczeń zdobytych w trakcie wdrażania programów regionalnych w Polsce. Przeprowadzona analiza potwierdziła zmniejszenie w perspektywie 2021–2027 znaczenia programów regionalnych w kształtowaniu polityki rozwoju regionów ze względu na zmniejszenie puli rozdzielanych środków.

EN

The aim of the paper is to analyse the allocation of resources from the Cohesion Policy provided to individual regional programmes in the European Union’s 2021–2027 financial scheme. In addition to the European Regional Development Fund and the European Social Fund Plus funds, funds from the Just Transition Fund distributed under the European Funds for Just Transition programme, as well as funds from the European Funds for the Eastern Poland programme were also analysed. The analysis covers the proposition of allocation of funds to regions in the context of the experience gained so far in Poland in the implementation of regional programmes. The carried out analysis confirmed the decrease in the importance of regional programmes in shaping the Regional Development Policy in the 2021–2027 perspective due to the reduction in allocation.

Keywords

PL

polityka spójności; fundusze europejskie; rozwój regionalny

EN

cohesion policy; European funds; regional development

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2022
• Issue: 1(87)
• Pages: 51-65

Contributors

author

Wajda Marcin

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Katedra Skarbowości

References

• Bachtler J., Mendez C., 2020, „Cohesion policy: doing more with less”, w: H. Wallace, M. Pollack, C. Roederer-Rynning, A. Young (red.), Policy-Making in the European Union, Oxford: Oxford University Press, s. 232–253.
• Bachtler J., Mendez C., Wishlade F., 2019, Reforming the MFF and Cohesion Policy 2021-27: Pragmatic Drift or Paradigmatic Shift?, https://strathprints.strath.ac.uk/69563/ (dostęp: 05.12.2021).
• Bank Światowy, 2019, Zwrot z publicznych inwestycji wsparcia MSP i innowacji w Polsce, https://documents1.worldbank.org/curated/en/525531585582620323/pdf/Return-on-Investment-of-Public-Support-to-SMEs-and-Innovation-in-Poland-Summary-Report.pdf (dostęp: 10.10.2021).
• Churski P., 2014, „Model polaryzacyjno-dyfuzyjny w przemianach polityki spójności – konsekwencje dla ukierunkowania polityki rozwoju”, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 25, s. 13–27.
• Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2017, Czynniki rozwoju regionalnego w świetle współczesnych przemian społeczno-ekonomicznych – dyskurs teoretyczny, http://forsed.amu.edu.pl/admin/uploads/file/forsed_working_paper_no_01.pdf (dostęp: 14.11.2021)
• Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2020, Teoretyczny i praktyczny wymiar polityki rozwoju zorientowanej terytorialnie, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Churski P., Perdał R., Konecka-Szydłowska B., Herodowicz T., 2019, „Czynniki rozwoju w praktyce polityki spójności zorientowanej terytorialnie”, w: J. Danielewicz, D. Sikora-Fernandez (red.), Zarządzanie rozwojem współczesnych miast, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 141–164.
• EUROSTAT, 2021a, NUTS – Nomenclature of territorial units for statistics, https://ec.europa.eu/eurostat/web/nuts/background (dostęp: 21.07.2021).
• EUROSTAT, 2021b, Investment share of GDP by institutional sectors (online data code: SDG_08_11), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/sdg_08_11/default/table (dostęp: 20.11.2021).
• Główny Urząd Statystyczny, 2020, Sytuacja makroekonomiczna w Polsce na tle procesów w gospodarce światowej w 2019 r., https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/gospodarka-przedsiebiorczosc- finanse-publiczne/sytuacja-makroekonomiczna-w-polsce-na-tle-procesow-w-gospodarceswiatowej- w-2019-r-,3,9.html (dostęp: 28.09.2021).
• Główny Urząd Statystyczny, 2021, Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslugkonsumpcyjnych-pot-inflacja-/roczne-wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych/ (dostęp: 28.09.2021).
• Gorzelak G., 2014, „Wykorzystanie środków Unii Europejskiej dla rozwoju kraju – wstępne analizy”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 3, s. 5–25.
• Gorzelak G., 2018, „Terytorialna organizacja kraju – czy już czas na dyskusję?”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 2, s. 48–55.
• Gorzelak G., 2021, „Pieniądze z UE całego szczęścia nie dają… (uwagi o wpływie transferów na rozwój Polski)”, w: W. Orłowski (red.), Gdzie naprawdę są konfitury? Najważniejsze gospodarcze korzyści członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 124–135.
• Hapenciuc C., Moroşan A., Arionesei G., 2013, „Absorption of Structural Funds – International comparisons and correlations”, Procedia Economics and Finance, t. 6, s. 259–272.
• Incaltarau C., Pascariu G.C., Surubaru N.C., 2020, „Evaluating the determinants of EU funds absorption across old and new member states”, JCMS: Journal of Common Market Studies, t. 58, nr 4, s. 941–961.
• Kersan-Škabić I., Tijanić L., 2017, „Regional absorption capacity of EU funds. Economic research”, Ekonomska Istraživanja, t. 30, nr 1, s. 1191–1208.
• Komisja Europejska, 2021, ESIF 2014–2020 Finances Planned Details, https://cohesiondata.ec.europa.eu/2014-2020/ESIF-2014-2020-FINANCES-PLANNED-DETAILS/e4v6-qrrq (dostęp: 14.07.2021).
• Komornicki T., Szlachta J., Zaleski J., 2021, Refleksje na temat roli samorządów wojewódzkich i lokalnych we wdrażaniu środków strukturalnych UE na lata 2021–2027, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• KSRR, 2019, Uchwała nr 102 Rady Ministrów z dnia 17 września 2019 r. w sprawie przyjęcia „Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030”.
• Ministerstwo Finansów, 2021, Transfery finansowe Polska – budżet UE. Zestawienie transferów finansowych pomiędzy Polską a budżetem UE (dane z września 2021 r.), https://www.gov.pl/web/finanse/transfery-polska-ue-unia-europejska (dostęp: 18.11.2021).
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, 2020a, Wpływ polityki spójności na rozwój społeczno--gospodarczy Polski i regionów w latach 2004–2018, https://www.ewaluacja.gov.pl/media/98107/BROSZURA_PL_web_v2.pdf (dostęp: 28.09.2021).
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, 2020b, Umowa Partnerstwa 2014–2020.
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, 2021a, Fundusze unijne dla regionów – rezerwa podzielona po rozmowach z marszałkami województw, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-na-lata-2021-2027/aktualnosci/fundusze-unijne-dla-regionow-rezerwapodzielona-po-rozmowach-z-marszalkami-wojewodztw/ (dostęp: 29.07.2021).
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, 2021b, Prezentacja pt. „Podział alokacji na programy regionalne 2021-2027” z dn. 23 czerwca 2021 r.
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, 2021c, Projekt Umowy Partnerstwa dla realizacji polityki spójności 2021–2027 w Polsce, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze- na-lata-2021-2027/konsultacje-up/o-funduszach/ (dostęp: 28.09.2021).
• Miszczuk A., 2019, „Czy Polska będzie państwem regionalnym? Refleksje w 20 lat po reformie administracji publicznej”, w: A. Olechnicka, M. Herbst (red.), Równość czy efektywność rozwoju. Eseje inspirowane dorobkiem naukowym Grzegorza Gorzelaka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mogiła Z., 2019, „Rozwój modeli HERMIN w Polsce w kontekście badań ewaluacyjnych”, w: J. Pokorski i in. (red.), Wykorzystanie modelowania ekonometrycznego w ewaluacji wpływu polityk publicznych i programów, Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, s. 37–60.
• Najwyższa Izba Kontroli, 2018, Wykorzystanie przez przedsiębiorców środków publicznych na innowacje i prace badawczo-rozwojowe, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/17/016/ (dostęp: 28.09.2021).
• Narodowy Bank Polski, 2021, Kursy średnioważone walut obcych w złotych (Tabela A), https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/kursy/arch_a.html (dostęp: 28.09.2021).
• Olechnicka A., Herbst M. (red.), 2019, Równość czy efektywność rozwoju. Eseje inspirowane dorobkiem naukowym Grzegorza Gorzelaka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, 2020, Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Wyniki III edycji badania 2020, https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport_Monitoringinnowacyjnoci-polskich-przedsibiorstw-III-edycja-2020.pdf (dostęp: 28.09.2021).
• Rodríguez‐Pose A., Psycharis Y., Tselios V., 2015, Politics and investment: examining the territorial allocation of public investment in Greece, https://repec.cepr.org/repec/cpr/ceprdp/DP10422.pdf (dostęp: 20.11.2021).
• Sierak J., Bitner M., Gałązka A., Brdulak J., Florczak E., Grzymała Z., Dziczek M., Krysiuk C., 2019, Potrzeby inwestycyjne jednostek samorządu terytorialnego do roku 2020 i po 2020 r. w zakresie wybranych rodzajów infrastruktury oraz możliwości ich finansowania funduszami unijnymi, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/70869/potrzeby.pdf (dostęp: 14.11.2021).
• Swianiewicz P., 2019, „Zmiany w poziomie autonomii samorządów gminnych w Europie Środkowej i Wschodniej po 1990 roku”, Studia Politologiczne, t. 53, s. 11–27.
• Szlachta J., 2017, „Polityka spójności Unii Europejskiej po roku 2020”, Studia KPZK, nr 178, s. 19–31.
• Szlachta J., Zaleski J., 2017, „Wyzwania polskiej polityki regionalnej w kontekście polityki spójności UE po roku 2020”, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 498, s. 336–350.
• Szlachta J., Zaleski J., 2018, „Strategiczne wybory polityki spójności UE po roku 2020 w świetle dokumentów programowych Komisji Europejskiej”, Studia KPZK, nr 183, s. 213–224.
• Szlachta J., Zaleski J., 2021a, Komisja Budżetu i Finansów Publicznych (76.) oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (93.), Senat RP, Warszawa, https://av8.senat.pl/10KBFP76KSTAP931 (dostęp: 28.09.2021).
• Szlachta J., Zaleski J., 2021b, Podział alokacji na programy regionalne – analiza metody ministerialnej, marzec 2021, Wrocław – Warszawa, Prezentacja dla regionów.
• Szlachta J., Zaleski J., 2021c, Analiza metody alokacji na programy regionalne/województwa w ramach polityki spójności na lata 2021–2027 – przedstawionej przez MFiPR, ekspertyza dla Związku Województw RP, Wrocław – Warszawa, maj 2021.
• Tosun J., 2014, „Absorption of Regional Funds: A comparative analysis: Absorption of Regional Funds”, JCMS: Journal of Common Market Studies, t. 52, nr 2, s. 371–387.
• UMWM, 2018, Określenie potrzeb interesariuszy Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego post 2020, https://www.ewaluacja.gov.pl/strony/badania-i-analizy/wyniki-badan-ewa luacyjnych/badania-ewaluacyjne/okreslenie-potrzeb-interesariuszy-regionalnego-programu-operacyjnego-wojewodztwa-mazowieckiego-post-2020/ (dostęp: 20.11.2021).
• Unia Europejska, 2019, Zalecenia Rady: w sprawie krajowego programu reform Polski na 2019 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Polskę programu konwergencji na2019 r., Bruksela: COM(2019) 521 final, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/2019-european--semester-country-specific-recommendation-commission-recommendation-poland_pl.pdf (dostęp: 26.10.2021).
• Unia Europejska, 2021, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności.
• Zaleski J., 2019, „Makroekonomiczne oddziaływanie programów wsparcia UE na rozwój społeczno-gospodarczy polskich regionów”, w: Ewaluacja – perspektywa regionalna, doświadczenia i inspiracje, Toruń: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
• Związek Województw RP, 2021, Posiedzenie Konwentu Marszałków z dn. 09.09.2021 r., https://www.youtube.com/watch?v=7gB67eFJ460 (dostęp: 28.09.2021).