„Tam, gdzie kiedyś był Komitet Wojewódzki”. Czy istnieje wspólna pamięć o mieście?

• Authors: Maciej Kowalewski

Title variants

EN

“Where there was once the Party’s Regional Committee”. Is there a common memory of the city?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor stawia w tekście pytania o to, czy możliwe są wspólne narracje na temat przeszłości miasta, czy możliwa jest wspólna pamięć o mieście? Laboratoryjnym przykładem odtwarzania pamięci o mieście jest sytuacja wywiadu jakościowego, podczas którego przedstawiane są wydarzenia z historii miasta. Celem przyjętym przez autora jest zbadanie, czy tym co „skleja” rozproszoną pamięć o mieście jest m.in. zdroworozsądkowa geografia, traktowana jako część samo narzucającej się refleksji o rzeczywistości. Odwoływanie się do przeszłości miasta, wskazywanie na istotne punkty orientacyjne pełni być może taką samą rolę, jak opisywane przez etnometodologów rytuały potwierdzania wspólnych sensów i inne praktyki podtrzymywania interakcji [Garfinkel, 1967, Sacks, 1972, Cicourel, 1984]. Problemy te zostały omówione w odniesieniu do projektu badawczego zrealizowanego w metodologii oral history pt. „Relacje świadków Grudnia 1970 w Szczecinie”.

EN

The author asks in the article whether common narrations and common memory of the city are possible. A laboratory example of reconstructed memory is the qualitative interview during which a city’s history is presented. The purpose of the article is to examine if common-sense geography can “glue together” the dispersed memory of the city. Recalling a city’s past, pointing out the important places and landmarks may act as confirmation of common meanings and other interactive methods, such as the et cetera principle, described by ethnomethodologists [Garfinkel 1967, Sacks 1972, Cicourel 1984]. These problems are discussed with evidence from research project “Witnesses of December 1970 in Szczecin”, carried out according to the methodology of oral history.

Keywords

PL

pamięć społeczna; miasto; etnometodologia; historia mówiona

EN

lective memory; city; ethnomethodology; oral history

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2011
• Volume: 60
• Issue: 2-3
• Pages: 343-634

Dates

published

2011

Contributors

author

Maciej Kowalewski

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Baranowski A., Dymnicka M. [2005], Społeczna pamięć i tożsamość na przykładzie Gdańska, [w:] B. Jałowiecki, A. Majer, M.S. Szczepański (red.), Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bartłomiejski R. [2008], Zmieniająca się tożsamość miasta. Badanie dyskursu na łamach forum portalu Sedina.pl, [w:] M. Kowalewski (red.), Zmieniając miasto. Wokół teorii i praktyki rewitalizacji, Szczecin: Economicus.
• Bednarek S. [2010], Jeśli nie „miejsca pamięci”, to co? O badaniach pamięci, „Kultura Współczesna”, nr 1(63).
• Bierwiaczonek K., Nawrocki T. [2004], W cieniu Wojaczka: przestrzeń miejska Mikołowa w oczach jego mieszkańców, [w:] A. Majer, P. Starosta (red.), Wokół socjologii przestrzeni, Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Boyer Ch. [1994], The City of Collective Memory. Its Historical Imagery and Architectural Entertainments. Cambridge: MIT Press.
• Cicourel A.V. [1984], Procedury interakcyjne i reguły normatywne w procesie negocjacji statusu i roli, [w:] E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. 1, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Connerton P. [1989], How Societies Remember, Cambridge: Cambridge University Press.
• Czubala D. [1993], Współczesne legendy miejskie, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Czyżewski M. [1984], Socjolog i życie potoczne. Studium z etnometodologii i współczesnej socjologii interakcji, Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Eisler J. [2000], Grudzień 1970. Geneza, przebieg i konsekwencje, Warszawa: Sensacje XX wieku.
• Filipkowski P. [2005], Historia mówiona i wojna, [w:] S. Buryła, P. Rodak (red.), Wojna: doświadczenie i zapis. Kraków: Universitas.
• Garfinkel H. [1984], Racjonalne cechy działalności naukowej i potocznej, [w:] E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. 1, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Garfinkel H. [2007], Studia z etnometodologii. Warszawa: PWN.
• Gendźwiłł A. [2008], Poznawanie miasta, pamiętanie miasta, [w:] A. Gendźwiłł i in. (red.), Człowiek w mieście: symbioza – adaptacja – konflikt, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Golka M. [1997], Wielokulturowość miasta, [w:] A. Zeidler-Janiszewska (red.), Pisanie miasta, czytanie miasta, „Studia Kulturoznawcze”, t. 9, Poznań: Wydawnictwo Humaniora.
• Gorzko M. [2004], Typ doskonały materiału socjologicznego. O niektórych zastosowaniach metody biograficznej w socjologii polskiej. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Halbwachs M. [1969], Społeczne ramy pamięci, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hannerz U. [2006], Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Hirsch M. [1997], Family Frames: Photography, Narrative, and Postmemory, Cambridge: Harvard University Press.
• Hoelscher S., Alderman D.H. [2004], Memory and place: Geographies of a critical relationship, „Social & Cultural Geography”, t. 5, nr 3.
• Jałowiecki B. [2008], Pamięć miejsc, [w:] Z. Rykiel (red.), Nowa przestrzeń społeczna w badaniach socjologicznych, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Jordan J.A. [2006], Structures of Memory: Understanding Urban Change in Berlin and Beyond, Standford: Stanford University Press.
• Kaźmierska K. [2007], Ramy społeczne pamięci, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2(51).
• Konecki K. [2000], Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Korzeniewski B. [2008], Upamiętnienie w przestrzeni miejskiej, „Kultura Współczesna”, nr 4(58).
• Kowalewski M., Krasucki E., Miedziński P. (red.) [2010], Historia, miasto, pamięć. Grudzień’70 – Styczeń’71 (perspektywa szczecińska), Szczecin: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej.
• Kozłowska U. [2007], Pomniki Szczecina – elementy społecznej pamięci, [w:] A. Kołodziej-Durnaś (red.), Region Zachodniopomorski – kolaż socjologiczny. Warszawa: Difin.
• Krasucki E. [2010], Co się wydarzyło na W-4? Rzecz o zobowiązaniach produkcyjnych, propagandzie i nastrojach szczecińskich w styczniu i lutym 1971 r., [w:] M. Kowalewski, E. Krasucki, P. Miedziński (red.), Historia, miasto, pamięć: Grudzień’70 – Styczeń’71 (perspektywa szczecińska), Szczecin: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej.
• Kula M. [2002], Nośniki pamięci historycznej, Warszawa: DiG.
• Kurkowska M. [1998], Archiwa pamięci – oral history, „Historyka”, t. XXVIII.
• Kwiatkowski P.T. [2009], Czy lata III Rzeczpospolitej były „czasem pamięci”?, [w:] A. Szpocinski (red.), Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Landsberg A. [2004], Prosthetic Memory. The Transformation of American Remembrance in the Age of Mass Culture, New York: Columbia University Press.
• Lewicka M. [2008], Place attachement, place identity, and place memory: Restoring the forgotten city past, „Journal of Environmental Psychology”, nr 28.
• Lummis T. [1987], Listening to History: The Authenticity of Oral Evidence, London: Hutchinson.
• Maison D. [2001], Zogniskowane wywiady grupowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Markusen A. [2004], The Work of Forgetting and Remembering Places, „Urban Studies”, t. 41, nr 12.
• Nijakowski L.M. [2006], Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Nora P. [2001], Czas pamięci, „Res Publica Nowa”, nr 170.
• Nowak J. [2010], Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej, Kraków: Nomos.
• Rewers E. [2005], Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków: Universitas.
• Sacks H. [1992], Lectures on Conversation, Oxford, UK: Blackwell.
• Schama S. [1995], Landscape and Memory, London: Harper Collins.
• Schegloff E. [1972], Notes on a conversational practice: Formulating place, [w:] D.N. Sudnow (red.), Studies in Social Interaction, New York: MacMillan, The Free Press.
• Schegloff E. [1979], Identification and recognition in telephone conversation openings, [w:] G. Psathas (red.), Everyday Language: Studies in Ethnomethodology, New York: Irvington Publishers Inc.
• Schütz A. [2006], Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, [w:] A. Jasińska-Kania i in. (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Silverman D. [2007], Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Strauss A.L. [1976], Images of the American City, New Brunswick: Transaction Books.
• Szacka B. [2006a], Czas przeszły: pamięć–mit, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szacka B. [2006b], Przebudowa ustrojowa i pamięć przeszłości, [w:] J. Wasilewski (red.), Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szacki J. [2006], Socjologia fenomenologiczna. Wstęp, [w:] A. Jasińska-Kania i in. (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szlendak T. [2010], Aktywność kulturalna, [w:] M. Duchowski i in. (red.), Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Szpociński A. (red.) [2005], Wobec przeszłości. Pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej, Warszawa: Instytut im. A. Mickiewicza.
• Szpociński A. [2008], Miejsca pamięci (lieux de mémoire), „Teksty Drugie”, nr 4.
• Sztabiński P.B. [1997], Prowadzenie wywiadu, [w:] M. Malikowski, M. Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. 2, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza.
• Taylor S., Littleton K. [2010], Biografie w rozmowie. Narracyjno-dyskursywne podejście badawcze, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 6, nr 2, http://www.qualitativesociologyreview.org/ENG/archive_eng.php [dostęp: 01.2011].
• Thompson P. [1975], The Voice of the Past: Oral History. Oxford: Oxford University Press.
• Tonkiss F. [2005], Space, the City and Social Theory. Social Relations and Urban Forms, Oxford: Polity Press.
• Turner J.H. [2004], Struktura teorii socjologicznej, Warszawa: PWN.
• Wallis A. [1980], Socjologia przestrzeni, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
• Zieliński F. [2005], Szata ideologiczna miasta – pomniki, [w:] B. Jałowiecki, A. Majer, M.S. Szczepański (red.), Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Zukin S. [1995, The Cultures of Cities, Cambridge: Blackwell.
• Zysiak A. [2009], Historia 2.0 – nowe media i przeszłość. Na obrzeżach socjologii pamięci, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 53(3).

Identifiers

ISSN

0033-2356