Historiografia wobec Action Francaise

• Authors: Kornat Marek

Title variants

EN

Action Franęaise in Historiography

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

French radical right movement, Action Franęaise belongs to those political phe- nomenon in history which are differently interpreted by historiography. Principally we have eight interpretations. First ofthem is Action Franęaise own image and identity as royalist and anti-liberal "party of order”. One of the most important historical interpretation of this movement is French historian Rene Remond’s one. In his Les Droites aujourdhui Remond argued that Action Franęaise was model example of anti-liberal Right in France and in Europe of the first half of the XX century. The most popular interpretation of Action Franęaise are two: (1) Action Franęaise as an incarnation of conservative revolution (Carl Schmitt) and (2) as the ideology of "integral nationalism” (Hans Konh, Carlton Hayes). Very original concept was developed by well known German historian Ernst Nolte, who considered Action Franęaise as pro- to-fascistmovement. British thinker Isaiah Berlin and Israeli historian Zeev Sternhell interpreted Action Franęaise as revolution of "anti-Enlightment” (les anti-Lumieres). Polish philosopher Stanisław Brzozowski argued that Action Franęaise was a con- seąuence of conflict between romanticism and positivism and was sure that Action Franęaise inherited much from positivistphilosophy. Non less controversial problem is forthehistorians the excommunication of Action Franęaise by Pope Pius XI in 1926. To our days there are many opposite attempts to reconstruct of this event and its origins. For many historians Pius XI tried to defend the doctrine of the Church which seemed to him intoxicated by the "nationalist and racialist heresy”. For some other writers the Vatican policy was under German influence and this caused papai action. In 1939 another Pope Pius XII decided to abolish the condemnation from 1926.

Keywords

PL

historiografia; II RP

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Historia i Polityka
• Year: 2009
• Issue: 1(8)
• Pages: 82-98

Contributors

author

Kornat Marek

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

References

• „Verbum”, nr 1,1939, s. 16.
• Bartyzel J., „Umierać, ale powoli!" O monarchistycznej i katolickiej kontrrewolucji w krajach romańskich 1815-2000, Kraków 2002.
• Bartyzel J., Śmiertelny bóg Demos. Pięć wykładów o demokracji i jej krytykach, War-szawa 2009.
• Baszkiewicz J., Państwo Vichy ma długie korzenie, [w:] Baszkiewicz J., Francja nowożytna, Poznań 2002.
• Bluth R.M., Triumf śmierci Wielkiego Papieża, Verbum, nr 1,1939, s. 154.
• Brzozowski S., Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej, wstęp i oprać. A. Wali¬cki, Kraków 1990, s. 292.
• Bunt mas i inne pisma socjologiczne, wstęp J. Szacki, Warszawa 1982.
• Chase E.P., Valeur R., Buell R.L., Democratic Governments in Europe, ed. by R. L. Buell, New York 1935, s. 515.
• Chesterton G.K., Przedmowa, [w:] K. Sarolea, Listy o Polsce, przedm. kard. Mercier, Warszawa 1923 s. 12.
• Cobban A, Dictatorsphip: its History and Theory, London 1939],
• de Ruggiero G., The History of European Liberalism, transl. R. G. Collingwood, Boston 1959, s. 407.
• Donoso Cortes J., Essai sur le catholicisme, le liberalisme et le socialisme, Paris 1851.
• Felice R,De, Interpretacje faszyzmu, tłum. M. de Rosset-Borejsza, Warszawa 1976.
• Grzybowski K., Mit państwa, Czas, nr 293,1932, s. 2.
• Haleckiego O., Od niewoli watykańskiej do Państwa Waty¬kańskiego, Przegląd Współczesny, t. 29,1929, s. 210-211.
• Handelsman H., Rozwój narodowości nowoczesnej, Warszawa-Kraków 1924, s. 3-29.
• Hayes C., The Historical Evolution of Modern Nationalism, New York 1931, s. 183.
• Klemperer K. von, Germany's new Conservatism: its history and dilemma in the XXth century, Princeton 1968.
• Klemperer K. von, Naturrecht und der deutsche Widerstand gegen den Natio- nalsozialismus, „Vierteljahrshefte fur Zeitgeschichte”, Bd. 3,1992.
• Kohn H., Nationalism. Its Meaning and History, Princeton 1955, s. 74.
• Kucharczyk G., Czerwone karty Kościoła, Poznań 2002, s. 172.
• Kumor B., Historii Kościoła, t. VIII: Czasy współczesne 1914-1992, Lublin 2004, s. 166.
• Kunicki W., Rewolucja konserwatywna w Niemczech 1918-1939, Po¬znań 1999.
• Lacroix-Riz A., Le Vatican, l'Europe et le Reich de la Premiere Guerre mondiale a la guerrefroide, Liege 1998.
• Lefebvre M., Oni Jego zdetronizowali, Warszawa 1997, s. 92-93.
• Losurdo D., Marx e il bilancio storico del Novecento, Roma 1993.
• Mann T., Moje czasy, wybór i wstęp H. Orłowski, tłum. W. Kuni¬cki, Poznań 2002.
• Nolte E., Europaische Burgerkrieg 1917-1941. Nationalsozialismus und Bolsche- wismus, Frankfurt/M 1989.
• Nolte E., Faszyzm jako charakter epoki. Faszyzmy europejskie (1922-1945) w oczach współczesnych i historyków, wstęp i wybór J. W. Borejsza, Warszawa 1979, s. 346-367,
• Nolte E., Revolution et contre-revolution en Europe, [w:] Quand tombe la nuit. Origines et emergence des regimes totalitaires en Europe 1900-1934, ed. S. Courtois, Paris 2001, s. 101-112.
• Orlikowskiego S., „Action Franęaise", [w:] Ojciec Św. Pius XI i Jego Pontyfikat, red. X. A. Szymański, Lublin 1929, s. 89-100.
• Pod prąd. Eseje z historii idei, red. H. Hardy, tłum. T. Bieroń, Poznań 2002, s. 65-95.
• Prezzolini G., La coltura italiana, Firenze 1923.
• Remonda R., Francuska prawica dzisiaj, tłum. M. Miszalski, wstęp K. M. Ujazdowski, Warszawa 2008, s. 165.
• Rhodes A., The Vatican in the Age of the Dictators (1922-1945), New York-Chicago-San Francisco 1973, s. 103-111.
• Sobolewska B., Dyktatura, Demokracja i Historia w rozprawach i pracach Konstantego Grzybowskiego, [w:] Księga Pamiątkowa ku czci Konstantego Grzybowskiego, Kraków 1971, s. 223-224.
• Wędkiewicz S., Dyktator. Uwagi na marginesie publicystyki francuskiej, Przegląd Współczesny, 1.19,1926, s. 410-462.
• Wielomski A., Nacjonalizm francuski 1886-1940. Geneza, przemiany i historia filozofii politycznej, Warszawa 2007, s. 547
• Wolfa H. PiusXI. Und die „Zeitirrtumer". Die Initiativen der romischen In- quisition gegen Rassismus und Nationalismus, Vierteljahrshefte fur Zeigeschichte, Bd. 1, 2005, s. 1-42.
• Zmierczak M, Spory o istotę faszyzmu, Poznań 1988.
• Żarnowski J., Faszyzm wielki i mały, Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, t. 6,1980, s. 31-42.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/1388