Zastosowanie arystotelesowskiej koncepcji toposu w badaniach wizerunku medialnego liderów politycznych i religijnych – przyczynek do dyskusji

• Authors: Leśniczak Rafał

Title variants

EN

The use of the Aristotelian concept of topos in the study of the media image of political and religious leaders – a contribution to the discussion

DE

Die Anwendung des aristotelischen Konzeptes von topos in den Untersuchungen zum Medienbild der politischen und religiösen Anführer. Ein Beitrag zur Diskussion

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza/cel: Tekst ma charakter przeglądowy i jest próbą wskazania użyteczności arystotelesowskiej teorii „miejsc” retorycznych w medioznawczych badaniach wizerunku liderów politycznych i religijnych. Uwzględniono podział topoì na naturalne (antropologiczne) i kulturowe (ideologiczne). Pierwsze z nich rozumiane są jako świadomie bądź nieświadomie głęboko zakorzenione we wspólnej ludzkiej naturze, dotyczą zatem wszystkich ludzi. Drugie z kolei badają sposób realizacji ludzkiej natury w przestrzeniach kultury różnych epok historycznych. Tekst jest głosem w dyskusji i próbą udowodnienia, że teorię toposów można uznać za komplementarną wobec teorii framingu w analizie medialnego wizerunku liderów politycznych i religijnych. Metoda badawcza: W podjętej analizie uwzględniono m.in. kwestie tożsamości, stereotypizacji oraz wybrane wizerunkowe i komunikologiczne wymiary przywództwa politycznego i religijnego. Posłużono się metodą analizy i syntezy. Odwołano się do teoretycznych prac badawczych nad zastosowaniem koncepcji topoì w naukach o komunikacji społecznej i mediach oraz framing analysis takich medioznawców, jak m.in. Norberto Gonzàlez Gaitano, Terézia Rončáková, Piotr Studnicki, Douglas Walton, Chris Reed, Fabrizio Macagno. Wyniki/Wnioski: Toposy mogą być stosowane zarówno do budowania wizerunku pozytywnego jak i negatywnego liderów politycznych i religijnych. Zastosowanie tych samych struktur argumentacyjnych w tekście daje możliwość spotkania się zwolennikom i przeciwnikom określonych osób bądź instytucji. Toposy mają zastosowanie w budowie klucza kategoryzacyjnego i stanowią istotną pomoc w interpretacji tekstu. Można je uznać za teorię komplementarną wobec framingu w analizie medialnego wizerunku liderów politycznych i religijnych.

EN

Purpose: The text is a review and is an attempt to indicate the usefulness of the Aristotelian theory of rhetorical “places” in media studies of the image of political and religious leaders. The division of topoi into natural (anthropological) and cultural (ideological) is taken into consideration. The first one is understood as consciously or unconsciously deeply rooted in the common human nature, and therefore concerns all people. The second one, in turn, examines the way of realization of the human nature in cultural spaces of different historical epochs. The text is a voice in the discussion and an attempt to prove that the theory of topos can be considered complementary to the theory of framing in the analysis of the media image of political and religious leaders. Method: The analysis took into consideration, among others, issues of identity, stereotyping and selected image and communicological dimensions of political and religious leadership. It uses the method of analysis and synthesis. Reference was made to theoretical research work on the application of the concept of topoi in the sciences of social communication and media and framing analysis of such media experts as, among others, Norberto Gonzàlez Gaitano, Terézia Rončáková, Piotr Studnicki, Douglas Walton, Chris Reed, Fabrizio Macagno. Result/Conclusion: Topoi can be used to build both a positive and a negative image of political and religious leaders. The use of the same argumentative structures in the text provides an opportunity to meet supporters and opponents of specific people or institutions. Topoi are used in the construction of the categorization key and are an important help in the interpretation of the text. They can be considered as a theory complementary to framing in the analysis of the media image of political and religious leaders.

DE

These/Ziel: Der Beitrag gilt als eine Übersicht und versucht, auf die Nutzbarkeit der aristotelischen Theorie von rhetorischen Topoi in den Untersuchungen zum Medienbild der politischen und religiösen Anführer hinzuweisen. Man berücksichtigte die Teilung der Topoi in die natürlichen (anthropologischen) und kulturellen (ideologischen). Die ersten von ihnen werden als bewusst bzw. unbewusst tief in der gemeinsamen menschlichen Natur eingewurzelte Topoi verstanden, beziehen sich also auf alle Leute. Die zweitgenannten untersuchen dagegen die Art und Weise, wie sich die menschliche Natur in den Kulturräumen unterschiedlicher historischer Epochen verwirklicht. Der Text gehört zu einer breiteren Diskussion und versucht zu beweisen, dass die Theorie der Topoi gegenüber der Framing-Theorie in der Analyse des Medienbildes der politischen und religiösen Anführer als komplementär zu betrachten ist. Forschungsmethode: In der durchgeführten Analyse berücksichtigte man u.a. die Fragen der Identität, der Stereotypisierung sowie die gewählten Image- und Kommunikationsdimensionen der politischen und religiösen Führung. Man bediente sich der Methode der Analyse und Synthese, griff auf die theoretischen Forschungsarbeiten zur Anwendung der Theorie von topoi in den Kommunikations- und Medienwissenschaften sowie auf die framing analysis verschiedener Medienwissenschaftler wie etwa Norberto Gonzàlez Gaitano, Terézia Rončáková, Piotr Studnicki, Douglas Walton, Chris Reed, Fabrizio Macagno zurück. Ergebnisse/Schlussfolgerungen: Die Topoi finden im Aufbau sowohl eines positiven als auch eines negativen Bildes der politischen und religiösen Anführer Anwendung. Die Benutzung von gleichen Argumentationsstrukturen im Text gibt den Befürwortern und Gegnern bestimmter Personen bzw. Institutionen die Möglichkeit, miteinander zu verkehren. Die Topoi sind im Bau vom Kategorienschlüssel anzuwenden und gelten als eine große Hilfe bei der Textinterpretation. Man kann sie für eine Theorie halten, die gegenüber der Framing-Theorie in der Analyse des Medienbildes der politischen und religiösen Anführer komplementär ist.

Keywords

PL

topoì; ramy interpretacyjne; wizerunek; lider religijny; lider polityczny

EN

topoi; interpretative framework; image; religious leader; political leader

DE

Topoi; Interpretationsrahmen; Medienbild; religiöser Anführer; politischer Anführer

• Publisher: The Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Torun, Poland
• Journal: Folia Toruniensia
• Year: 2022
• Volume: 22
• Pages: 43-66

Dates

published

2022-11-09

Contributors

author

Leśniczak Rafał

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Arystoteles. (1988). Retoryka. H. Podbielski (tłum.). Wydawnictwo PWN.
• Audisio, G. & Chiara, A. (1999). I fondatori dell'Europa unita: secondo il progetto di Jean Monnet: Robert Schuman, Konrad Adenauer, Alcide De Gasperi (Vol. 4). Editore Effatà.
• Borecki, P. (2005). Modele relacji między państwem a Kościołem i ich wyraz we współczesnym konstytucjonalizmie. Mazowieckie Studia Humanistyczne, 1-2, 159–209.
• Borkowski, I. (2010). Papież Franciszek. Jaki jest, jakim go postrzegamy? – wizerunek w przestrzeni komunikacji konfesyjnej. Dziennikarstwo i Media, 7, 27–39.
• Brenner, M. (2010). Zjawisko personalizacji politycznej. Studia Politologiczne, 16, 117–132.
• Brosius, H.-B. & Kepplinger, H. M. (1990). The agenda-setting function of television news: Static and dynamic views. Communication Research, 17(2), 183–211.
• Contreras, D. (2007). ,,Framing” e ,,news values” nell'informazione sulla Chiesa cattolica. W J. M. Mora, D. Contreras & M. Carroggio (Red.), Direzione strategica della comunicazione nella Chiesa (s. 121–136). EDUSC.
• Di Maio, T. (2018). Alcide De Gasperi and Konrad Adenauer: A New Approach. W P. Kosicki & S. Łukasiewicz (Red.), Christian Democracy Across the Iron Curtain (s. 57–89). Palgrave Macmillan.
• Douglass, R. (1977). Arystotelesowska koncepcja komunikacji retorycznej. Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, 68(1), 203–210.
• Entman, R. (2003). Cascading Activation: Contesting the White House's Frame After 9/11. Political Communication, 20(4), 415–432.
• Franczak, K. (2014). Perspektywa framing analysis – oferta analityczna dla badań nad dyskursem? Przegląd Socjologiczny, 63(3), 135–156.
• Frankowiak, A. (2017). Oblicza tożsamości europejskiej na łamach „Gazety Wyborczej” w dwóch pierwszych latach po podpisaniu przez Polskę traktatu akcesyjnego. W A. Dudziak & J. Orzechowska (Red.), Język i tekst w ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Aleksandrowi Kiklewiczowi z okazji 60. Urodzin (s. 85–92). Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Frankowiak, A. (2018). Wizerunek papieża Franciszka na łamach tygodnika „Newsweek Polska” w 2013 roku. W W. Misztal, R. Nęcek & M. Radej, Papież Franciszek i współczesność: z refleksji nad fenomenem komunikowania się (s. 157–170). Wydawnictwo Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
• Gadamer, H.-G. (2007). Prawda i metoda. B. Baran (tłum.). Wydawnictwo PWN.
• Gaitano N. G. (2010). Public Opinion and the Catholic Church. EDUSC.
• Gaitano N. G. (red.). (2011). Famiglia e Media. Il detto e il non detto. EDUSC.
• Gaziński, B. (2018). Konrad Adenauer jako mąż stanu oraz współtwórca powojennego ładu w Europie. Confrontation and Cooperation. 1000 Years of Polish-German-Russian Relations, 1(4), 46–59.
• Gondek, M. J. (2017). Techniki doskonalenia krytycznego myślenia na przykładzie retorycznego ćwiczenia anaskeuē i kataskeuē. Forum Artis Rhetoricae, 4, 23–44.
• Gralczyk, A., Marcyński, & Laskowska, M. (2015). Wizerunek papieża Franciszka na Facebooku. Biuletyn Edukacji Medialnej, 2, 72–84.
• Grąbkowska, A. (2019). Obraz islamu i muzułmanów w prasie słoweńskiej po 11 września 2001 roku [Uniwersytet Warszawski] https://depotuw.ceon.pl/handle/item/3782
• Greta, M., Kowalski, J. & Tomczak-Woźniak, E. (2016). Doktryny zjednoczeniowe Ojców Europy drogą do pogłębionej integracji (smart specialisation) Wielkie nazwiska–wielkie marki. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.
• Hofman, I. (2017). Dziennikarstwo poważne w wydaniu księdza Adama Bonieckiego. Zeszyty Prasoznawcze, 4(232), 743–759.
• Horyń, E. & Walecka-Rynduch, A. (2015). Współczesny Pan a Logo. Wizerunek dżentelmena w prasie dla mężczyzn. Ujęcie diachroniczne. W B. Skowronek, E. Horyń & A. Walecka-Rynduch (Red.), Język a Media. Zjawiska komunikacyjne we współczesnych mediach (s. 41–53). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
• Jasiewicz-Betkiewicz, A. & Betkiewicz, W. (2013). Udział i rola partii politycznych w polskiej polityce wielkomiejskiej. Studia Politologica Ucraino-Polona, 3, 218–229.
• Kollárová, D. & Ungerová, M. (2019). Media image of Pope Francis. European Journal of Science and Theology, 15(2), 1–8.
• Krzemiński, I. (2016). Radio Maryja and Fr. Rydzyk as a Creator of the National-Catholic Ideology. W S. Ramet & I. Borowik (Red.), Religion, Politics, and Values in Poland (s. 85–112). Palgrave Macmillan.
• Kulczycki, E. (2012). Teoretyzowanie komunikacji (Vol. 2). Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
• Leśniczak, R. (2013). News values i framing w kształtowaniu obrazu Kościoła katolickiego na podstawie prasy polskojęzycznej w 2012 roku. Warszawskie Studia Pastoralne, 18, 11–38.
• Leśniczak, R. (2016). The communicative role of the Catholic Church in Poland in the 2015 presidential election and its perception by the public. Church, Communication and Culture, 1(1), 268–285.
• Leśniczak, R. (2018a). Mediatyzacja katolickiej sfery religijnej oraz działań instytucjonalnego Kościoła katolickiego a obiektywizm przekazu. Analiza wybranych publikacji tygodnika „Newsweek Polska” (2005–2006). W G. Habrajska (Red.), Etyka w komunikacji (s. 155–173b). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Leśniczak, R. (2018b). Polish Catholic Press and political communication of the Church on the basis of the 2000-2015 presidential election. Political Preferences, 18, 37–56.
• Leśniczak, R. (2018c). Polish political and religious leaders on the migrant crisis and terrorist attacks in 2015 reality versus mediatized communication. Romanian Journal of Journalism & Communication, 13(1), 5–19.
• Leśniczak, R. (2020). Komunikowanie polityczne Konferencji Episkopatu Polski podczas kampanii parlamentarnej 2019 r. w kontekście procesów mediatyzacji. W G. Habrajska (Red.), Teorie i praktyki komunikacji (s. 499–524). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Leśniczak, R. (2022). News coverage of Christian churches and other religious bodies dealing with the Covid-19 pandemic: An analysis of newspapers in German and English. Church, Communication and Culture, 7(1), 175–195.
• Lichański, J. (2012). Jak Kwintylian rozumiał retorykę: zapomniana definicja. Forum Artis Rhetoricae, 1, 5–11.
• Lichański, J. (2017). Identyfikacja w dawnej i współczesnej retoryce: studium przypadku na wybranych przykładach. Forum Artis Rhetoricae, 2, 31–38.
• Marciniak, E. (2001). Kompetencje przywódcy politycznego. Studia Politologiczne, 5, 97–112.
• Marciniak, E. (2018). Komunikacyjny wymiar przywództwa politycznego. W E. Marciniak & J. Szczupaczyński (Red.), Przywództwo – etyka – polityka (s. 78–99). Dom Wydawniczy Elipsa.
• Mazur, M. (2008). Obraz Konrada Adenauera w propagandzie polskiej lat 1949-1955. Echa Przeszłości, 9, 227–240.
• Mądel, K., Baran, Z., Czerwosz, M., Piesiur, M. & Wolski, M. (2009). Między panem, wójtem a plebanem. Spór o odzyskanie majątków. Znak, 655, 93–114.
• McCombs, M. (2008). Ustanawianie agendy. Media masowe i opinia publiczna. B. Radwan (tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Meier, D. (2013). Looking for the positive: Islam in the Media. W M. L. Pirner & J. Lahnemann, Media Power and Religions – The Challenge facing intercultural dialogue and learning (s. 39–50). Peter Lang.
• Mészáros, A. (2016). Zwischen Willkommen und Ablehnung. Eine kontrastive Analyse der Migrationsdebatte im Spiegel der deutschen und der slowakischen Presse. W V. Janíková, A. Brychová, J. Veličková & R. Wagner (Red.), Sprachen verbinden. Beiträge der 24. Linguistik- und Literaturtage (s. 251–260). Verlag Dr. Kovac.
• Miller, C. (2000). The Aristotelian Topos: Hunting for Novelty. W A. Gross & A. Walzer (Red.), Rereading Aristotle’s Rhetoric (s. 130–146). Southern Illinois University Press.
• Pasamonik, B. (2017). Malowanie strasznego diabła – metamorfoza obrazu uchodźcy w Polsce. W B. Pasamonik & U. Markowska-Manista (Red.), Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa (Vol. 1, s. 15–45). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Potz, M. (2019). Perspektywy badawcze w politologii religii. Studia Religiologica. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 52(4), 277–291.
• Quintilianus. (1975-1980). Institutio oratoria. J. Cousin (Red.), (Vol. 1-7). CUF.
• Randall, J. H. (1960). Aristotle. Columbia University Press.
• Rhys, R. W. (2014). Rhetoric. W J. Barnes (Red.), Complete Works of Aristotle (Vol. 2, s. 2152-2269). Princeton University Press.
• Rončáková, T. (2012). Mass Media Coverage of Religious Topics: Understanding Topoi in Religious and Media Arguments. W M. Valčo & D. Slivka (Red.), Christian Churches in Post-Communist Slovakia: Current Challenges and Opportunities (s. 457–484). Center for Religion and Society, Roanoke College.
• Rončáková, T. (2013). Argumentation Schemes in Media Coverage of Religious Topics. Media Coverage of the Removal of Archbishop Robert Bezak from the Management of Trnava Archdiocese. Revista Româna de Jurnalism si Comunicare, 8(2/3), 6–17.
• Rončáková, T. (2022). The image of Christian churches in the Slovak and Czech media during the first wave of the Covid-19 pandemic. Church, Communication and Culture, 7(1), 127–153.
• Różalska, A. (2020). Ofiary czy terroryści? Wizerunki uchodźców na okładkach polskich prawicowych tygodników opinii. W I. Kończak, M. Lewicka & A. Nalborczyk (Red.), Świat islamu w perspektywie współczesnej i historycznej (s. 155–168). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Samovar, L., Porter, R., McDaniel, E.R. & Roy, Carolyn S. (2016). Communication between cultures. Cengage Learning.
• Semetko, H. & Valkenburg, P.. (2000) Framing European politics: A content analysis of press and television news. Journal of Communication, 50(2), 93–109.
• Strupiechowska, M. (2018). Media jako katalizator społecznych lęków. Przypadek paniki moralnej. Media i Społeczeństwo, 8, 139–150.
• Studnicki, P. (2016). L'immagine del padre di famiglia nella stampa: l'analisi del "detto" e del "non detto" in The New York Times, Corriere della Sera, Gazeta Wyborcza e Rzeczpospolita [Pontificia Universitas Sanctae Crucis].
• Studnicki, P. (2018). Less Oedipus, more Telemachus: the framing of fatherhood in international press. Church, Communication and Culture, 3(2), 152–173.
• Suchorab, K. (2021). Das Bild des Flüchtlings in aktuellen Diskursen in Deutschland und in Polen–Vorstellung des Forschungsprojekts. W G. Schuppener, V. Jicˇínská & M. Kałasznik (Red.), Germanistische Forschungsfragen in Trnava, Ústí nad Labem und Wrocław (s. 243–255). Leipziger Universitätsverlag.
• Szlachta, B. (2016). Kościół rzymski jako pierwszy „suwerenny byt polityczny”? Horyzonty Polityki, 18, 11–31.
• Uháľ, M. (2013). Słowacja i lata wolności Kościoła słowackiego w perspektywie Roku Wiary. Teologia Praktyczna, 14, 53–65.
• Walecka-Rynduch, A. (2016). Budowa wizerunku Pierwszego w świetle literatury faktu i scripted docu. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 3, 59–84.
• Walecka-Rynduch, A. (2018). MediaEgo w MediaPolis Lokalizm i regionalizm w pierwszym jasnogórskim przemówieniu Andrzeja Dudy jako przykład strategii wizerunkowej. W M. Mazur & M. Kornacka-Grzonka (Red.), Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego (Vol. 2, s. 11–29). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Walton, D., Reed, Ch. & Macagno, F. (2008). Argumentation schemes. Cambridge University Press.
• Wąsikiewicz-Firlej, E. (2017). Tożsamość a wizerunek i reputacja przedsiębiorstwa na przykładzie koncernu Monsanto. Scripta Neophilologica Posnaniensia, 17, 571–585.
• Wojcik, K. (2015). Public relations. Wiarygodny dialog z otoczeniem. Oficyna Wolters Kluwer.
• Woleński, J. (2009). Dwa pojęcia nauki: metodologiczne i socjologiczne. Prace Komisji Historii Nauki PAU, 9, 163–175.

Identifiers

DOI

10.12775/FT.2022.003