Portret Jakuba Radlińskiego prepozyta generalnego miechowskiego - pisarza i bibliofila

• Authors: Jedynak Zdziaław

Title variants

EN

Portrait of Jakub Radliński, the provost general of Miechów - a writer and a bibliophile

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Jakub Radliński (ok. 1684 - 1762) był jednym z najwybitniejszych prepozytów generalnych miechowskich działających w tym klasztorze. Godność tę pełnił w latach 1744-1762. Był on bardzo aktywny na polu naukowym. Zasłynął on jako autor wielu książek treści teologicznej. Był on bibliofilem i przyjaźnił się z Andrzejem Załuskim, biskupem krakowskim, który założył w Warszawie słynną, pierwszą polską bibliotekę publiczną. Z okazji 800-lecia sprowadzenia bożogrobców do Miechowa ukazał się w 1963 r. w “Naszej Przeszłości” obszerny artykuł Mieczysława Tobiasza o dziejach tego klasztoru, w którym pisał on także o tej postaci. Zamieszczone tam zostało nawet zdjęcie jego portretu, ale pomyłkowo określono go jako wizerunek innego słynnego kronikarza działającego w tym zakonie (prepozyta w jego krakowskiej filii przy kościele św. Jadwigi na Stradomiu) Samuela Nakielskiego. Od tego czasu we wszelkich wydawnictwach dotyczących kościoła miechowskiego podaje się jakoby miał to być portret tegoż Nakielskiego. Okazuje się jednak, że niewątpliwie jest to portret Jakuba Radlińskiego. O tym, że chodzi tu o Radlińskiego świadczą przede wszystkim dwa inne portrety zachowane w kościele w Miechowie. Na obydwu tych portretach dostrzegamy tę samą postać, którą widzimy na omawianym dużym obrazie - Jakuba Radlińskiego. Na obrazie tym widoczne są związane paczki z egzemplarzami przygotowanymi do oprawy największego jego dzieła - Speculum sancti Augustini, które zostało wydane w Krakowie w 1759 roku. Nie ulega więc wątpliwości, kogo przedstawia ten portret i kiedy mógł być namalowany. Jest to więc z pewnością Radliński, a data powstania obrazu nie może być wcześniejsza niż 1759 r. W prawym dolnym rogu wyobrażono pulpit z kałamarzem, a przy nim malarz Michał Gołębiowski umieścił swój podpis i datę, które można zobaczyć tylko przy silnym sztucznym oświetleniu. Podpis ten brzmi: “Michael Gołembiowski pinxit Anno Domini 1777”. Obraz został więc namalowany po śmierci Radlińskiego zmarłego w 1762 r. Wówczas prepozytem był Mateusz Bujdecki. W 1777 r. ukończono urządzenie ołtarzy wewnątrz kościoła po pożarze. Portret Radlińskiego ma duże rozmiary. Jest on tej samej wielkości co wiszący obok portret ostatniego prepozyta generalnego bożogrobców (do 1819 r.) Tomasza Nowińskiego. Ten jedyny podpisany obraz w galerii portretów prepozytów miechowskich świadczy o wysokich umiejętnościach Michała Gołębiowskiego, członka rodziny, z której wywodziło się kilku malarzy w Krakowie.

EN

Jakub Radliński (around 1684-1762) was one of the most outstanding provosts general of Miechów monastery. He performed his function in the years 1744-1762 and was very active in the academic field, gaining fame as the author of many theological works. He was a bibliophile and a friend of Andrzej Załuski, the bishop of Cracow and the founder of the first famous public library in Warsaw. In 1963, on the occasion of the 800th anniversary of bringing the Order of the Holy Sepulchre to Miechów, Our Past published an extensive article of Mieczysław Tobiasz about the history of the monastery, in which Jakub Radliński was also mentioned. Even a photograph of his portrait was published in the article, however by error it was labeled as a portrait of another famous annalist of the order (provost of its Cracow outpost at the church of Saint Jadwiga at Stradom), Samuel Nakielski. Since that time in all publications connected with the church in Miechów it has been presented as Nakielski’s portrait. It turns out however, that it is undoubtedly the portrait of Jakub Radliński, which can be testified by his two other portraits preserved in the church in Miechów. On both portraits we notice the same person that we see on the big portrait in question, namely Jakub Radliński. On the portrait one can see tied packages with copies of his most important work prepared for binding – Speculum sancti Augustini, which was published in Cracow in 1759. There is no question as to whose portrait it is and when it was painted. It is undoubtedly Radliński and the date of painting cannot be earlier than 1759. In the right down corner a desktop with an ink bottle is depicted, next to which the painter, Michał Gołębiowski, placed his signature and the date, which can be seen only under a strong artificial light. The signature reads: „Michael Gołembiowski pinxit Anno Domini 1777”. It means that the portrait was painted after Radliński’s death in 1762. At that time the position of provost general was held by Mateusz Bujdecki. In 1777 the arrangements of altars in the church was finished after a fire. The size of Radliński’s portrait is big. It is of the same size as the portrait of the last provost general of the Order of the Holy Sepulchre (until 1819) Tomasz Nowiński, hanging next to it. The only signed portrait in the portrait gallery of provosts general of Miechów testifies to a great skill of Michał Gołębiowski, member of the family from which a few Cracow painters descended.

Keywords

PL

Jakub Radliński; prepozyt generalny; bożogrobcy; Miechów; Michał Gołębiowski; portret; malarstwo polskie

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2014
• Volume: 121
• Pages: 153-159

Contributors

author

Jedynak Zdziaław

References

• Białynicka-Birula J, Gołembiowski Paweł, w: Słownik artystów polskich, t. II, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, s. 393
• Boksiński A., Katalog zabytków Bazyliki Grobu Bożego w Miechowie, t. 4 – naczynia liturgiczne i obrazy (maszynopis), Żębocin 2002, nr 400-401.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. I, województwo krakowskie, red. J. Szablowski, zesz. 8, powiat miechowski, oprac. Z. Boczkowska, Warszawa 1953, s. 235.
• Kozłowski J., Radliński Jakub Paweł, Polski Słownik Biograficzny, t. 29, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1986, s. 708-710.
• Laskiewicz J.K., Kazanie podczas uroczystego przeniesienia Ukrzyżowanego Pana Jezusa Chrystusa wielu łaskami słynącego do nowego kościoła miechowskiego… w roku … 1771 dnia 20 maja miane, Kraków 1771, s. 16 nlb.
• Lewicki K., O malarzach krakowskich w metrykach studentów U. J. w XVIII w., „Biuletyn Historii Sztuki”, XVII, 1955, nr 2, s. 264. Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, tomus V (1720-1780), editionem curavit Carolus Lewicki adiutus a Georgio Zathey, Cracoviae-Wratislaviae 1956, s. 84.
• Pęckowski Z., Miechów – studia z dziejów miasta i ziemi miechowskiej do roku 1914, Kraków 1967, s. 342, il. 82.
• Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. 1, Warszawa 1850, s. 179.
• Tobiasz M., Bożogrobcy w Miechowie (w 800-lecie sprowadzenia zakonu do Polski), „Nasza Przeszłość”, XVII, 1963, s. 58.