Reguły działania a argumentacja

• Authors: Czelakowski Janusz

Title variants

EN

Rules of action and argumentation

• Conference: Siła argumentu: racja przekonanie, konsensus, 20-21 Listopad 2015, Wrocław
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Argumentacja niemonotoniczna ma być blisko rozumowań praktycznych i zdroworozsądkowych: wykonawcy czynności (agenci) opracowują plany działań i starają się plany te wykonać; często jednak są pozbawieni pełnego opisu sytuacji, ich wiedza jest cząstkowa, czynią założenia i podejmują decyzje oraz działania, w tym działania słowne, polegając na własnym doświadczeniu i nawykach. Powstające formalne struktury obejmują tzw. cyrkumskrypcje (circumscriptions), logikę domyśleń (default logic), logikę autoepistemiczną (autoepistemic logic), konsekwencje kumulatywne (cumulative consequences) i szereg innych. Można wyodrębnić dwa główne typy systemów rozumowań niemonotonicznych: systemy defi niowalne poprzez modele kumulatywne lub preferencyjne oraz logiki domyśleń. W artykule szkicujemy inne ujęcie zagadnienia, w którym centralną rolę gra pojęcie reguły działania (rule of conduct); inaczej: reguły pragmatycznej. Zgodnie z nim, argumentacja niemonotoniczna jest wsparta na konsekwencjach przyjętych reguł działania. Stan rzeczy jest wyprowadzony ze skończonego zbioru przesłanek, gdy czynności obejmowane daną regułą działania prowadzą do stanu rzeczy będącego wnioskiem reguły. (Przesłankę identyfi kuje się tu ze zbiorem stanów rzeczy.) W odróżnieniu od reguł logiki (tj. reguł inferencji) reguły działania nie są dane raz na zawsze; mogą być modyfi kowane, niekiedy są zawodne, a nawet mogą być odrzucane i zastępowane nowymi. Artykuł zawiera rozszerzone i rozbudowane oryginalne wątki naszkicowane w monografi i Czelakowskiego (2015). Celem artykułu jest przybliżenie ich polskiemu czytelnikowi.

EN

The approach to non-monotonic reasonings based on rules of conduct is presented. Each rule of conduct is a systems of actions the agents are obeyed to in the circumstances pertaining to the rule. Rules of conducts are not given for ever; they may be modifi ed or even rejected and replaced by new ones. According to this approach, non-monotonic arguments are those which do not violate the actions involve in these rules. A conclusion is reached from a fi nite set of premises, each premiss identifi es with a set of states, if the actions involved in a rule of conduct yield a set of affairs being the conclusion of the rule. The article contains original extended versions of remarks outlined in Czelakowski (2015).

Keywords

PL

działanie; układ działania; drzewo etykietowane; reguła działania; rama; operacja wynikania

EN

action; action system; labelled tree; rule of conduct; frame; entailment relation

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2016
• Volume: 52
• Issue: 3(209)
• Pages: 331-356

Dates

published

2016-07

Contributors

author

Czelakowski Janusz

• Instytut Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Opolski

References

• van Benthem J., 2013, Logic in Games, Cambridge, MA: MIT Press.
• Czelakowski J., 2015, Freedom and Enforcement in Action. Elements of Formal Action Theory, Springer.
• van Ditmarsch H., van der Hook W., and Kooi B., 2013, Dynamic Epistemic Logic, [Dostęp online: 7.09.2016].
• Edgington D., 2016, Conditionals, [w:] Edward Zalta (red.) The Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/conditionals/ [Dostęp online: 7.09.2016].
• Lewis D., 1973, Counterfactuals, Blackwell Publishers.
• Makinson D., 2005, Bridges from Classical to Nonmonotonic Logic, Text in Computing, Vol. 5, King’s College.
• Marciszewski W., 1969/1996, Sztuka dyskutowania. Iskry, Warszawa: Aleph (wyd. rozszerzone).
• Szymanek K., 2013, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Urbański M., 2009, Rozumowania abdukcyjne. Modele i procedury, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Wiśniewski A., 2013, Questions, Inferences, and Scenarios, College Publications.