Wzrost kultury matematycznej w obrębie oddziaływania Uniwersytetu Lwowskiego w okresie autonomii galicyjskiej

• Authors: DOMORADZKI STANISŁAW

Title variants

EN

Growth of Mathematical Culture in the Realm of Influence of the Lvov University in the Period of Autonomy of Galicia

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule uwypuklono działania profesorów matematyków Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu we Lwowie na rzecz kształcenia matematycznego w gimnazjach. Umiejętnie wykorzystali przychylność Krajowej Rady Szkolnej – instytucji powstałej po uzyskaniu autonomii w Galicji, która wprowadziła język polski jako język wykładowy. Działania te spowodowały duży wzrost kultury matematycznej we Lwowie na przełomie wieków. W konsekwencji miały wpływ na powstanie uznanych w świecie szkół matematycznych we Lwowie i Warszawie. Słowa

EN

The article emphasizes the actions of mathematicians, professors of the Faculty of Philosophy at the Lvov University, for the benefit of mathematical education at gymnasia. They capably took advantage of the favorable attitude of the Home School Council, an institution created after Galicia gained autonomy, which introduced Polish as the language of instruction. Their actions caused significant growth of mathematical culture. In consequence, these actions influenced the emergence of world-famous mathematical schools in Lvov and Warsaw.

Keywords

PL

kultura matematyczna we Lwowie na przełomie XIX i XX w.; Józef Puzyna; kształcenie matematyczne w Galicji działania Uniwersytetu Lwowskiego na rzecz edukacji w XIX i na początku XX w.

EN

mathematical culture in Lvov at the turn of the 19th–20th centuries; Jozef Puzyna; mathematical education in Galicia actions of the Lvov University for the benefit of education in the 19th- early 20th centuries

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski
• Journal: Edukacja-Technika-Informatyka
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 5
• Pages: 63-81

Dates

published

2018

Contributors

author

DOMORADZKI STANISŁAW

• Doktor habilitowany profesor UR, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Polska

References

• Błażek, B. (1911). Szczegółowe plany matematyki w gimnazyum według nowych planów ministeryalnych z r. 1909. Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum z językiem polskim wykładowym w Przemyślu za r. sz. 1910/11.
• Bodanko, A. (2011). Bolesław Błażek – pionier polskiej psychologii wychowawczej. Nauczyciel i Szkoła, 1(49), 159–165.
• Domoradzki, S. (2009). Prace matematyczne w sprawozdaniach gimnazjów galicyjskich. Antiquitates Mathematicae, 3, 243–261.
• Domoradzki, S. (2011). The Growth of Mathematical Culture in the Lvov area in the Autonomy period (1870−1920). Prague: Matfyzpress.
• Domoradzki, S. (2012). Koncepcje kształcenia nauczycieli matematyki od czasów autonomii galicyjskiej do II wojny światowej. W: Opinie Edukacyjne Polskiej Akademii Umiejętności (s. 13–31). T. 10. Kraków: Wyd. PAU.
• Domoradzki, S. (2017). Józef Puzyna (1856–1919) – the pioneer of Polish Mathematical School. W: A. Lecko (red.), Current Research in Mathematical and Computer Sciences (s. 11–22). Olsztyn: Wyd. UWM.
• Domoradzki, S., Zaricznyi, M. (2014), On Some Aspects of the Set Theory and Topology in J. Puzyna’s Monumental Work. Technical Transactions, Fundamental Sciences, 1 NP(7), 85–97.
• Duda, R. (1996). Stan i perspektywy matematyki w Polsce. Nauka Polska, 5(30), 33–52.
• Duda, R. (2007). Lwowska szkoła matematyczna. Wrocław: Wyd. UWr.
• Duda, R. (2012). Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską. Wrocław: Wyd. UWr.
• Gustawicz, B. (1879). O kongruencyi liczb w zastosowaniu do rozwiązywania zrównań nieoznaczonych stopnia pierwszego. Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za r. szk. 1878/79.
• Gustawicz, B. (1886). Zasady goniometryi i trygonometryi prostokreślnej na podstawie rzutów algebraicznych. Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za r. szk. 1885/86.
• Gustawicz, B. (1891). Teorya linii loxodromicznej i trójkąta loxodromicznego, w zastosowaniu do kreślenia map morskich i rozwiązywania zagadnień z zakresu nautyki. Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum III w Krakowie za rok szk. 1890/91.
• Gustawicz, B. (1895). Rachunek wyrównywania błędów i spostrzeżeń na postawie metody najmniejszych kwadratów (I), Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum III w Krakowie za rok szk. 1894/95.
• Gustawicz, B. (1896). Rachunek wyrównywania błędów i spostrzeżeń na postawie metody najmniejszych kwadratów (II), Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum III w Krakowie za rok szk. 1895/96.
• Kowolik, P. (2004). Bolesław Błażek: pedagog, prekursor psychometrii w Polsce i pionier psychologii wychowawczej. Nauczyciel i Szkoła, 3–4(24–25), 373–380.
• Krygowski, Z. (1890). O pewnym zastosowaniu funkcji theta. Sprawozdania Dyrekcyi c.k. Gimnazyum I w Przemyślu, za r. sz. 1899/90.
• Krygowski, Z. (1905). O rozwijaniu funkcyi hypereliptycznych pierwszego rzędu na szeregi Fouriera, Sprawozdania Dyrekcyi c.k. II Szkoły Realnej we Lwowie za r. szk. 1904/05.
• Łomnicki, A., Ruziewicz, S. (1921). Józef Puzyna (1856−1919). Wiadomości Matematyczne, 25, 113−119.
• Majorek, C. (1996). Herbartyzm i „nowe wychowanie” w polskiej myśli pedagogicznej w Galicji na przełomie XIX i XX wieku. W: Meissner A. (red.), Galicja i jej dziedzictwo (s. 11–26). T. 6: Nauczyciele galicyjscy. Rzeszów: Wyd. WSP w Rzeszowie.
• Murawski, R. (2011). Filozofia matematyki i logiki w Polsce międzywojennej. Toruń: Wyd. UMK.
• Płoski, A. (1988). O dziele Józefa Puzyny „Teorya funkcyj analitycznych”. W: S. Fudali (red.), Materiały z II Ogólnopolskiej Szkoły Historii Matematyki (s. 237−243). Szczecin: Wyd. US.
• Pudłocki, T. (2008). Bolesław Błażek – naukowiec, pionier turystyki i sportu w Przemyślu. Nasz Przemyśl, 4, 42.
• Puszka, A. (2008), Rola nauczycieli historii i geografii w rozwoju badań historycznych i geograficznych w Galicji w II poł. XIX wieku. W: K. Szmyd, J. Dybiec (red.), Galicja i jej dziedzictwo (s. 94–114). T. 20: Historia wychowania. Misja i edukacja. Rzeszów: Wyd. UR.
• Prytula, Y. (2009). Józef Puzyna – prekursor Lwowskiej Szkoły Matematycznej, Studia Matematyczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach, 11, s. 113−119).
• Sierpiński, W. (1910), Teorya liczb niewymiernych. Warszawa: Wykłady uniwersyteckie.
• Szmyd, K. (2008). Polityka oświatowa Sejmu Krajowego i Rady Szkolnej Krajowej w Galicji (1868–1918). W: K. Szmyd, J. Dybiec (red.), Galicja i jej dziedzictwo (s. 39–57). T. 20: Historia wychowania. Misja i edukacja. Rzeszów: Wyd. UR.
• Śliwa, L. (1995). Gimnazja galicyjskie w procesie kształtowania się inteligencji polskiej W: A. Mesissner, J. Wyrozumski (red.), Galicja i jej dziedzictwo (s. 163–160). T. 3: Nauka i oświata. Rzeszów: Wyd. WSP w Rzeszowie.
• Steinhaus, H. (1992). Wspomnienia i zapiski. Londyn: Aneks.