Murky Images. The Poetics of Intertextual Dissonance in the Apocryphal Films of Andrei Zviagyntsev

• Authors: Pawłowska-Jądrzyk Brygida

Abstracts

EN

The first two films of Andrei Zvyagintsev, The Return and The Banishment, deserve to be called modern apocrypha, as they methodically and compre- hensively utilise elements of Christian symbolism and are part of the non- -canonical dialogue with religious messages. The films are characterised by a multiplicity of thematic plans that are outlined mainly through a variety of intertextual references. Among these relationships, a particular place is occupied by biblical and evangelical references, which are mostly mediated by artistic intertexts (especially paintings). The Russian director entangles the viewer in a subtle play of meanings: he evokes canonical scenes and stories, but distorts symbolic references, multiplying and confusing further interpretive clues. In addition to (completely inconsistent) references to the works of others, intertextual tensions are shown in his work on at least two levels: between different elements or levels of a given film (the function of the photograph motif next to the rest of the film text) and between the various films of Zvyagintsev himself (casting the same actor in both leading roles). The talented successor to Tarkovsky follows the mystery of human fate, eager to capture the metaphysical community of critical experiences. This mystery in the work of Zvyagintsev emerges in a quite obvious way from the eternal truths established in archetypes, in biblical and evangelical wis- dom. It is much easier to see it in the fusion of ‛murky imagesʼ than it is to understand.

Keywords

EN

Russian cinema; Andrei Zvyagintsev; intertextuality; modern apocrypha; Christian symbolism

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Załącznik Kulturoznawczy
• Year: 2015
• Issue: 2
• Pages: 240-255

Dates

published

2015

Contributors

author

Pawłowska-Jądrzyk Brygida

References

• Biedrzycki Krzysztof, Powrót taty, [in:] Wariacje metafizyczne. Szkice i recenzje o poezji, prozie i filmie, Krakow 2007.
• Caroll Noël, Problem z gwiazdami filmowymi, [in:] Fotografia i filozofia. Szkice o pędzlu natury, ed. S. Walden, transl. I. Zwiecha, Cracow 2013.
• Dobrzyńska Teresa, W poszukiwaniu tematu tekstu literackiego. Propozycje lektury opowiadania Władimira Nabokowa „Wiosna w Fialcie”, [in:] Tekst – styl – poetyka, Cracow 2003.
• Frankowska Katarzyna, Między prawdą zdjęcia a prawdą obrazu. O fil- mach Andrieja Zwiagincewa, „Kwartalnik Filmowy” 2009, No 65.
• Garbicz Adam, Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabu- larnego. Podróż piąta 1974-1981, Cracow 2009.
• Głowiński Michał, Kostkiewiczowa Teresa, Okopień-Sławińska Aleksandra, Sławiński Janusz, Słownik terminów literackich, ed. J. Sławiński, Wroclaw 1998.
• Jankowska Małgorzata, Narracje apokryficzne w kulturze współczesnej, Poznan 2011.
• Kołodyński Andrzej, Przypowieść z tajemnicą, „Kino” 2004, No 3.
• Lisowska Beata, Tajemnica wiary i ofiary. „Powrót” Andrieja Zwiagincewa, [in:] Nowa audiowizualność: nowy paradygmat kultury?, ed. E. Wilk, I. Kolasińska-Pasterczyk, Cracow 2008.
• Lubelski Tadeusz, Tydzień z ojcem, „Kino” 2004, No 3; I. Kurz, Wygnanie, „Kino” 2008, No 3.
• Majewska Katarzyna, Intertekstualność w filmie – odmiany i egzemplifi- kacje, „Studia Filmoznawcze” 1998, No 19, ed. S. Bobowski, Wroclaw 1998. Nycz Ryszard, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze,
• Warsaw 1995.
• Pawłowska-Jądrzyk Brygida, Uczta pod Wiszącą Skałą. Metafizyczność
• i nieokreśloność w sztuce (nie tylko) literackiej, Warsaw 2011.
• Tes Urszula, Symbolika „Wygnania” Andrieja Zwiagincewa – kontek- sty religijne i malarskie, [in:] Wobec metafizyki. Filozofia – sztuka – film,
• ed. U. Tes and A. Gielarowski, Cracow 2012.
• Trwoga Adam, Droga na Wschód. Inne spojrzenie na „Powrót” Andrieja
• Zwiagincewa, „Kwartalnik Filmowy” 2007.
• Trwoga Adam, Droga Ojca. Symbolika męskości w „Powrocie” Andrieja
• Zwiagincewa, [in:] Wizerunki mężczyzn i kobiet w najnowszym filmie euro- pejskim, ed. K. Arcimowicz, K. Citko, Bialystok 2009.