Muzeum etnograficzne – między nauką a sztuką. O trybach legitymizacji w procesie kulturowego wytwarzania obiektów i kryzysie muzeów

• Authors: Dudek Karolina J.

Title variants

EN

Ethnographic Museum Between Science and Art. On Modes of Legitimization in the Process of Assembling Museum Objects and the Museum Crisis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pole nauki i pole sztuki – te same przedmioty umieszczone w każdym z nich będą się zachowywać zupełnie inaczej, tak jakby obowiązywały je zupełnie odmienne prawa fizyki. Czy naukę i sztukę, ujmowane niejednokrotnie jako opozycje, można połączyć, skręcić łączącą je linię w zapętloną wstęgę Möbiusa? Co się stanie wówczas z przedmiotami, które znajdowały się w polu nauki? Czy w obliczu kryzysu muzeów sięganie po narzędzia i metody sztuki może przynieść rozwiązanie choćby niektórych problemów? Autorka stara się odpowiedzieć na te pytania. Zaczyna od zarysowania specyfiki kryzysu muzealnictwa i spojrzenia na instytucję muzeum ze współczesnej perspektywy krytycznej. Opisuje wypracowane w muzeach etnograficznych tryby legitymizacji uruchamiane w procesie kulturowego wytwarzania obiektów. Wyjaśnia, w jaki sposób muzealnictwo etnograficzne czerpało i czerpie z inspiracji, które znajduje w polu sztuki, by w końcu zmierzyć się z pytaniem o to, na ile inspiracje te mogą być pomocne w praktyce etnograficznej zmagającej się z kryzysem.

EN

Realm of science and realm of art – within each of those fields the state of things is different as if they were subject to different laws of physics. Could this pair, often presented as a dichotomy, be joined together to form a loop such as a Möbius strip? What would happen with the objects in the realm of science? Can artistic tools be somewhat helpful in the face of museum crisis? The Author tries to address these issues. She begins with a brief outline of the specific of the museum crisis and describes the museum in terms of modern critical theories. She analyses modes of ethnographic legitimation introduced in the process of cultural assembling of objects. She then focuses on ways in which ethnographic museums have drawn inspiration for their activities from the field of art. Finally, she tackles the question of how these artistic inspirations could be useful on the threshold of crisis.

Keywords

PL

nowa muzeologia; muzeum etnograficzne; obiekty muzealne; kryzys muzealnictwa; instytucjonalna teoria sztuki

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2013
• Issue: 1(4)
• Pages: 87-105

Contributors

author

Dudek Karolina J.

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN

References

• Barański J. 2010. Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Barański J. 2007. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, WydawnictwoUniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Becker H. 1982. Art Worlds, University of California Press, Berkley–Los Angeles–London.
• Carman J. 2010. Promotion To Heritage: How Museum Objects Are Made,[w:] Encouraging Collections Mobility: A Way Forward for Museums in Europe, F. Bergevoet, M. Hagedorn-Saupe, T. Jyrkkiö, A. Weij, Finnish National Gallery, s. 74-85. [dostęp online: http://www.lending-for-europe.eu/file-admin/CM/public/handbook/Encouraging_Collections_Mobility_A4.pdf]
• Clair J. 2009. Kryzys muzeów, tłum. J.M. Kłoczowski, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria. Gdańsk.
• Clifford J. 2000. Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, tłum. E. Dżurak i in. Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Czachowski H. 2009. Przedmioty na horyzoncie: etnologia przeszłości czy współczesności? „Etnografia Nowa” 2009, nr 1, s. 13–18.
• Czyż P.P., Romeyko-Hurko M. 2011. „dMuseion: od bazy danych do muzeum cyfrowego, „Polskie Biblioteki Cyfrowe 2009. Materiały z konferencji”, Ośrodek Wydawnictw Naukowych (IChB PAN), s. 21–29. http://lib.psnc.pl/dlibra/docmetadata?id=360&from=publication; dostęp: 27.12.2012.
• Dant T. 2007. Przedmioty w czasie nowoczesność a „biografia”, tłum. W. Chodacz, O. Drenda, K. Niweliński, W. Wilk, S. Zgud, [w:] tegoż, Kultura materialna w rzeczywistości społecznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007, s. 143–164.
• Dudek K. 2012a. Dotknąć i poczuć to zrozumieć, z Liesbet Ruben rozmawia Karolina Dudek, „Muzealnictwo”2012, nr 53.
• Dudek K. 2012b. W poszukiwaniu innej drogi, z Rossellą Ragazzi rozmawia Karolina Dudek, „Muzealnictwo”2012, nr 53.
• Dudley S. 2012. Materiality Matters: Experiencing the Displayed Object, Working Papers in Museum Studies Number 8 (2012), University of Michigan. http://ummsp.lsa.umich.edu/files2/8_dudley_2012.pdf; dostęp: 31.12.2012.
• Dypa K. 2012. Od kontemplacji do partycypacji – muzeum jako miejsce dialogu ze zwiedzającymi, „Biuletyn Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej” 2012, s. 203–230.
• Grossman A., Kimball S. 2009. The Memory Archive: Filmic Collaborations in Art and Anthropology, “Reconstruction” 9.1. http://reconstruction.eserver.org/091/grossman&kimball.shtml; dostęp: 31.12.2012.
• Grzonkowska J. 2011. Jean Clair, Kryzys Muzeów. Globalizacja Kultury, tłum. Jan Maria Kłoczowski, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria. Gdańsk 2009. „Muzealnictwo” nr 52, s. 348–350.
• Habich S., 2003. Dialogic Museum Exhibits and the Process of Community Collaboration, MSTD 270: Curatorial Processes. http://www.gwu.edu/~mstd/Publications/2004/Sara_Habich.pdf; dostęp: 11.12.2012.
• Hoskins J. 1998. Biographical objects: how things tell the stories of people’s lives, Routledge, London–New York.
• Karp I., Mullen Kreamer C., Lavine S. 1992. Museums and communities: the politics of public culture, Woodrow Wilson International Center for Scholars, Smithsonian Institution Press, Washington.
• Kirschenblatt-Gimblett B. 2011. Od etnologii do dziedzictwa. Rola muzeum, „Etnografia Nowa” 2011, nr 3, s. 125–136.
• Kopytoff I. 2003. Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces, Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, PWN, Warszawa.
• Kowalczyk W. 2010. Celebrować, zabawiać czy edukować? Po co społeczeństwu są dziś publiczne muzea?, „Muzealnictwo” 2010, nr 51, s. 55–62.
• Krmpotich C., Anderson D. 2005. Collaborative Exhibitions and Visitor Reactions: The Case of Nitsitapiisinni: Our Way of Life, “Curator: The Museum Journal” 2005, Volume 48, Issue 4, s. 377–405.
• Kuo Wei Tchen J. 1992. Creating a Dialogic Museum, [w:] Museums and Communities. The politics of Public Culture, red. S.D. Lavine, I. Karp, C.M. Kreamer, Smithsonian Institution Press, Washington–London.
• Macdonald S. 2002. Behind the Scenes at the Science Museum, Berg, Oxford–New York.
• Maitresse F. 2010. Collection Startegies Now!, [w:] Encouraging Collections Mobility: A Way Forward for Museums in Europe, F. Bergevoet, M. Hagedorn-Saupe, T. Jyrkkiö, A. Weij, Finnish National Gallery, brak miejsca, s. 74–85. http://www.lending-for-europe.eu/fileadmin/CM/public/handbook/Encouraging_Collections_Mobility_A4.pdf; dostęp: 22.12.2012.
• Ogrodzki P. 2010. Zabezpieczenie muzeów i ich zbiorów. Kierunki działań prewencyjnych w roku 2010, „Cenne Bezcenne Utracone” kwiecień-czerwiec 2010, nr 2(63), s. 8–11.
• Piotrowski P. 2011. Muzeum krytyczne, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
• Poprzęcka M. 2009. Na oko: znowu o muzeach, „Dwutygodnik” 2009, s. 16. http://www.dwutygodnik.com/artykul/582’; dostęp: 22.12.2012.
• Rose G. 2010. Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, tłum. E. Klekot, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sikora S. 1996. Jak to się robi w Nowym Jorku? Wystawy, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 1996, t. 50, z. 1–2, s. 76–79.
• Simon N. 2010. The Participatory Museum, Museum 2.0, Santa Cruz.
• Svašek M. 2007. Anthropology, Art and Cultural Production, Pluto Press.Ann Arbor, London.
• Święch I., Święch J. 2011. Fluktuacja znaczeń pojęcia muzeum. Post scriptum do przemyśleń Piotra Szackiego. „Etnografia Nowa”2011, nr 3, s. 105–114.
• Tańczuk R. 2007. Kolekcja jako przedmiot biograficzny. „Вісник Львівського університету. Серія мистецтвознавство”2007, Випуск 07, s. 150–160.
• Tańczuk R. 2011. Ars colligendi kolekcjonowanie jako forma aktywności kulturalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Watson S. (red.). 2007. Museums and their Communities. Routledge. Oxon, New York.
• Widacka-Bisaga A., Zaucha T. 2011. Słowo i obraz. Digitalizacja zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, „Muzealnictwo”2011, nr 52, s. 102–114.