Antyfony „Inclita” o św. Katarzynie w źródłach od XII do XVIII w. Próba systematyzacji

• Authors: Grajewski Czesław

Title variants

EN

The antiphon Inclita sanctae virginis in sources from the 12th to the 18th century. An attempt at systematization

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W oficjach brewiarzowych o św. Katarzynie Aleksandryjskiej funkcjonują trzy antyfony o podobnych incipitach: Inclita sanctae Catharinae sollemnia… recolens, Inclita virgo Catharina oraz Inclita sanctae virginis… alacriter. Pierwsza, bardzo rzadko występująca w źródłach, jest charakterystyczna dla Metz i Toul. Druga wystąpiła wyłącznie w XVIII-wiecznym oficjum wykonywanym w Walencji oraz Lizbonie. Trzecia, bardzo powszechna w Europie centralnej, jest zasadniczym tematem artykułu. Autor śledząc zmiany i warianty tekstowe, ustalił wersję najczęściej występującą i wskazał na niektóre charakterystyczne cechy poszczególnych przekazów.

EN

Three antiphons with similar incipits exist in breviary Offices about St. Catherine of Alexandria: Inclita sanctae Catharinae sollemnia... recolens, Inclita virgo Catharina and Inclita sanctae virginis...alacriter. The first, which is very rare in the sources, is characteristic of Metz and Toul. The second occurred only in the 18th-century Office performed in Valencia and Lisbon. The third, very common in central Europe, is the primary focus of the article. The author, tracing changes and textual variants, established the most common version and pointed out some characteristic features of each form.

Keywords

PL

św. Katarzyna; oficjum brewiarzowe; chorał gregoriański; antyfona

EN

St. Catherine; breviary Office; Gregorian chant; antiphon

• Publisher: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
• Journal: Musica Ecclesiastica
• Year: 2025
• Issue: 20
• Pages: 73-100

Dates

published

2025-07-10

Contributors

author

Grajewski Czesław

References

• Analecta Hymnica Medii Ævi, t. 18, G. M. Dreves (red.), Leipzig 1894, nr 37–39; t. 26, tenże (red.), Leipzig 1897, nr 69–74; t. 30, tenże (red.), Leipzig 1898, nr 69–73.
• Brusa G., Il Libro Ordinario di Santa Maria Maggiore di Vercelli, „Rivista Internazionale di Musica Sacra”, nuova serie 42 (2021), s. 153–325.
• Grajewski Cz., Czy Sobór Trydencki rzeczywiście zatrzymał rozwój twórczości postgregoriańskiej? Na kanwie śpiewów o św. Cecylii i św. Katarzynie Aleksandryjskiej,
• referat wygłoszony na konferencji naukowej Apoteoza Świętych w muzyce liturgicznej w ramach cyklu Convenium Musicae Sacrae dedicatum 10, Poznań 16.03.2022 (tekst przekazany do druku).
• Grajewski Cz., Koncepcja oficjum modularnego w badaniach nad monodią liturgiczną. Na podstawie oficjów o św. Katarzynie, „Musica Ecclesiastica” 15 (2020), s. 51–64.
• Grajewski Cz., Oficjum Ave gemma claritatis w źródłach XII–XVI wieku, „Saeculum Christianum” 31 (2024), nr 1, s. 33–47.
• Homiliae de epistulis Pauli, München, Bayerische Staatsbibliothek, ms. Clm 6264 (XI w.).
• Liber miraculorum sanctae Fidis, Sélestat, Bibliothèque Municipale, ms. 22 (XI–XII w.).
• Mittelalterliche Handschriften der Universitätsbibliothek Uppsala. Katalog über die C-Sammlung, t. 5, Handschriften C 401-550, M. Andersson-Schmitt, H. Hallberg, M. Hedlund (red.), Stockholm 1992.
• Palestrina G. P. da, Motettorum quae partim quinis, partim senis, partim octonis vocibus concinanturliber, liber tertius, druk Melchiore Scotto, Wenecja 1575.
• Pikulik J., Święty Wojciech w polskiej muzyce średniowiecznej, Warszawa 1996.
• Rice J. A., Saint Cecilia in the Renaissance. The Emergence of a Musical Icons, Chicago 2022.
• Répertoire numérique de la série I. Feuillets et fragments de livres manuscrits avec et sans notation musicale (IXe – XVIe siècles), t. 1, Y. Le Sage de La Haye (red.), Tours 2000.
• Usus psallendi Ecclesiae Vercellensis, G. Brusa, F. dell’Oro (red.), Monumenta Italiae Liturgica IV, Gennaio 2009.