Objection of the Physician’s Conscience. Legal or Ethical Category?

• Authors: Domańska Aldona

Title variants

PL

Sprzeciw sumienia lekarza. Kategoria prawna czy etyczna?

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Freedom of conscience is the basis of a democratic state and a pluralistic society. It has been formed slowly in the course of long-lasting historical processes and philosophical discourse. Although intuitively understood, this concept is still not clearly defined. This freedom is guaranteed by the normative acts in force in the UN system, as well as in the Council of Europe and the European Union and in the basic laws of individual states. Its protection is the conscience clause, which is not regulated by the basic law. The aim of this research is to answer a question whether the conscience clause is a legal or purely ethical category. In view of the broad scope with regard to this issue, the paper is devoted to the question of determining the legal nature of the physician’s conscience clause.

PL

Wolność sumienia stanowi podstawę demokratycznego państwa i pluralistycznego społeczeństwa. Kształtowała się ona powoli w toku długotrwałych procesów historycznych i dyskursu filozoficznego. Pojęcie to choć intuicyjnie zrozumiałe, to wciąż nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Wolność ta gwarantowana zarówno przez akty normatywne obowiązujące w systemie ONZ, jak i Rady Europy i Unii Europejskiej oraz w ustawach zasadniczych poszczególnych państw. Jej gwarancją jest klauzula sumienia, która nie została uregulowana u ustawie zasadniczej. Celem badań prowadzonych przez autora jest udzielenie odpowiedzi na pytanie czy klauzula sumienia jest kategorią prawną czy wyłącznie etyczną. Ze względu na obszerność zagadnienia niniejsze opracowanie poświęcono kwestii określenia charakteru prawnego klauzuli sumienia lekarza.

Keywords

EN

human rights and freedoms; freedom of conscience; conscience clause; legal norm; ethical norm

PL

prawa i wolności człowieka; wolność sumienia; klauzula sumienia; norma prawna; norma etyczna

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2020
• Issue: 6 (58)
• Pages: 275-284

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Domańska Aldona

• University of Łódź

References

• Bóbr W.J., Sumienie, [in:] Słownik filozofii, ed. J. Hartman, Kraków 2004.
• Galewicz W., Jak rozumieć medyczną klauzulę sumienia?, “Diametros” 2012, No. 34.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warsaw 2004.
• Jan Paweł II, Dokument Stolicy Apostolskiej o wolności religijnej [z 1 września 1980 r.], “E Osservatore Romano” 1980, No. 10.
• Janyga W., Wolność sumienia i wyznania wobec wyzwań pluralizmu religijnego (na tle wyroku Federalnego Sądu Konstytucyjnego Niemiec z 24 IX 2003r.), “Państwo i Prawo” 2004, No. 10.
• Jastrzębski M., Wolność myśli, sumienia i religii, [in:] Prawa człowieka. Wybrane zagadnienia i problemy, eds. L. Koba, W. Wacławczyk, Warsaw 2009.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Komentarz do artykułów 1-18, vol. I., ed. L. Garlicki, Warsaw 2010.
• Krukowski J., Konstytucyjna ochrona wolności sumienia i religii, [in:] Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, eds. L. Garlicki, A. Szmyt, Warsaw 2003.
• Kubicki L., Sumienie lekarza jako kategoria prawna, “Prawo i Medycyna” 1999, No. 4.
• Łyko Z., Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek - kościoły - państwo, [in:] Podstawowe prawa jednostki i ich ochrona, ed. L. Wiśniewski, Warsaw 1997.
• Nawrot O., Klauzula sumienia w zawodach medycznych w świetle standardów Rady Europy, “Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2012, No. 3.
• Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warsaw 2013.
• Orzeszyna K., Klauzula sumienia jako gwarancja realizacji prawa do wolności sumienia, “Medyczna Wokanda” 2017, No. 9.
• Paprzycki R., Prawna ochrona wolności sumienia i wyznania, Warsaw 2015.
• Pawlikowski J., Prawo do wyrażania sprzeciwu sumienia przez personel medyczny - problemy etyczno-prawne, “Prawo i Medycyna” 2009, No. 3.
• Pietrzak M., Przełom w polskim ustawodawstwie wyznaniowym, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1990, vol. LXX, No. 2.
• Pyclik K., Wolność sumienia i wyznania w Rzeczypospolitej Polskiej (założenia filozoficznoprawne), [in:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, eds. B. Banaszak, A. Preisner, Warsaw 2002.
• Rahner K., Vorgrimler H., Sumienie, [in:] Mały słownik teologiczny, Warsaw 1987.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 53 Konstytucji, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, vol. 3, ed. L. Garlicki, Warsaw 2003.
• Sobczak J., Gołda-Sobczak M., Wolność sumienia i wyznania jako prawo człowieka, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sec. K” 2012, vol. 19, No. 1.
• Szczucki K., Klauzula sumienia - uwagi de lege lata i de lege ferenda, “Studia Iuridica” 2009, No. 50.
• Szutowska K., Odpowiedzialność za szkodę z tytułu wrongful conception i wrongful birth w świetle funkcji odpowiedzialności odszkodowawczej w polskim prawie cywilnym - część II, “Transformacje Prawa Prywatnego” 2008, No. 2.
• Szymanek J., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji RP, “Przegląd Sejmowy” 2006, No. 2.
• Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, ed. E. Zielińska, Warsaw 2008.
• Więckiewicz K., Czy w Polsce istnieje prawo do badań prenatalnych, “Prawo i Medycyna” 2011, No. 4.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warsaw 2000.
• Zielińska E., Klauzula sumienia, “Prawo i Medycyna” 1999, No. 4.
• Zoll A., Klauzula sumienia, [in:] Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej - aspekty etyczne i prawne, eds. P. Stanisz, J. Pawlikowski, M. Ordon, Lublin 2014.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2020.06.22