Stan wiedzy o początkach klasztoru cystersów w Henrykowie w dziejopisarstwie późnego średniowiecza oraz renesansu

• Authors: Michalska Monika

Title variants

EN

The State of Knowledge about the Beginnings of the Cistercian Monastery in Henryków in Historiography of the late Middle Ages and Renaissance

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The cloister of Cistercians in Henryków possesses the complex founding traditions, both monastic and secular. The most complete vision of the origins of the monastery in Henryków gives us the Book of Henryków. The Book of Henryków delivers quite a complicated picture of the foundation. In the foundation of the cloister as many as three persons took part: the notary Nicholas, prince Henry the Bearded and Henry the Pious. According to the author of the first part of the Book of Henryków, the prince Henry the Pious was the only founder of the cloister. The analysis of late medieval and renaissance chronicles give us a quite different picture of its foundation. There are two leading concepts. The first sustained thesis of princely foundations. Its originator was Peter of Byczyna the author of the Chronica Principium Poloniae. The second concept was created by Jan Dlugosz, who ascribed the foundation of Henryków to the notary Nicholas.

Keywords

EN

monastery in Henryków; historiography of the late Middle Ages and Renaissance; the Henryków Book; transmission of knowledge

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2015
• Volume: 22
• Pages: 94-107

Contributors

author

Michalska Monika

• UJ, Kraków

References

• Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Akta klasztoru cystersów w Krzeszowie, I: Kronika klasztoru w Krzeszowie od Henryka Pobożnego, sygn. 1.
• Joachim Cureus, Gentis Silesise annales, complectes historiam de orgine, praecipuorum Marcin Kromer, De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Bazylea 1555.
• euentuum, qui in Eccelesia & recitationem vsque ad necem Ludouici, Hungariae & Bohemiae regis, acciderunt, Wittenberga 1571.
• Jongelinus C., Notitia abbatarium ordinis cistertiensis [...], Kolonia 1640.
• Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, Kraków 1521.
• Sartorius A., Cistercium bis - tertium seu Historia elogialis [...], Praga 1700.
• Excerpta ex Nicolai Henelii ab Hennenfeld chronico ducatus Monsterbergensis et teritorii Francosteinensis , wyd. F.W. Sommersberg, w: Silesiacarum rerum Scriptores, t. 1, Breslau 1729
• Catalogus episcoporum Wratislaviensium, w: Joannis Dlugossi Senioris Canonici. Opera omnia, wyd. Alexander Przezdziecki t.1, Kraków 1887.
• Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Liber 5,6, wyd. J. Dąbrowski, Warszawa 1973.
• Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. V – VI, przekł. J. Mrukówna, Warszawa 2009.
• Katalogi biskupów wrocławskich, wyd. W. Kętrzyński, w: Monumenta Poloniae Historica, t. VI, Kraków 1893.
• Kronika książąt śląskich, wyd. Z. Węclewski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. III, Lwów 1878.
• Księga henrykowska, wyd. R. Grodecki, Wrocław 1990.
• Legenda Świętej Jadwigi, tłum. A. Jochelson, M.W. Gogolewska, Wrocław 1993.
• Liber fundationis claustri Sancte Marie Virginis in Henrichow, wyd. G.A. Stenzel, Breslau 1854.
• Schlesische Nekrologien. 1. Necrologium des Stifts Heinrichau, wyd. W. Wattenbach, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Altertumskunde Schlesiens”, 4(1862).
• Schlesisches Urkundenbuch [dalej:SUB], hrsg. H. Appelt, W. Irgang, Köln- Weimar – Wien 1971 – 1993.
• Adamska A., Founding a Monastery over Dinner: The Case of Henryków in Silesia (c. 1222-1228), w: Medieval Legal Process: Physical,Spoken and Written Performance in the Middle Ages, red. M. Mostert, P. Barnwell, Turnhout 2011, s. 212-230.
• Barycz H., Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego: studia nad historiografią w. XVI-XVIII, Wrocław 1981.
• Borkowska U., Historiograficzne poglądy Jana Długosza, w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, cz. 2, Warszawa 1985, s. 45-71.
• Borkowska U., Treści ideowe w dziełach Jana Długosza. Kościół i świat poza Kościołem, Lublin 1983.
• Borzemski A., Kronika Miechowity. Rozbiór krytyczny, Kraków 1890.
• Cetwiński M., Klasztor w oczach sąsiadów. Ze studiów nad „Księgą henrykowską”, w: Cystersi w społeczeństwie Europy Środkowej. Materiały z konferencji naukowej odbytej w klasztorze OO. Cystersów w Krakowie Mogile z okazji 900 rocznicy powstania Zakonu Ojców Cystersów, Poznań - Kraków - Mogiła 5-10 października 1998, red. A.M. Wyrwa, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 696-703.
• Cetwiński M., Bóg, szatan i człowiek w Księdze henrykowskiej, w: Dzieje i kultura umysłowa i duchowość cystersów do XVIII w., „Nasza Przeszłość” 83/1994, s. 85-95.
• Cynarski St., Uwagi nad problemem recepcji „Historii” Jana Długosza w Polsce XVI i XVII wieku,w: Dlugossiana: studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, red. St. Gawęda, Kraków 1980, s. 281-291.
• Dąbrowski H., Uformowanie się wielkiej własności feudalnej cystersów w Henrykowie, „Roczniki Historyczne” 21(1956), s. 109-149.
• Finkel L., Marcin Kromer - historyk polski XVI wieku. Rozbiór krytyczny, Kraków 1883.
• Górecki P., An Interpreter of Law and Power in a region of mediewal Poland: Abbot Peter of Henryków and his Book, w: Building legitimacy:political discourses and form of legitimac, red. I. Alonso, J. Escalona, H. Kennedy, Lyon 2003, s. 263-290.
• Górecki P., Local society and legal Knowledge: a case study from the Henryków Region, w: Christianitas et kultura Europae. Księga jubileuszowa profesora Jerzego Kłoczowskiego, red. H. Gapski, Lublin 1998, s. 573-578.
• Górecki P., A historia as a source of law: Abbot Peter of Henryków and the invocation of Norms in Medieval Poland, c. 1200-1270, „Law and History Review” 18/2000, s. 479 - 523.
• Górecki P., Pamięć, forma literacka a tworzenie przeszłości: opat Piotr z Henrykowa jako dziejopis i doradca prawny, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 60/2000, s. 71-110.
• Grüger H., Heinrichau. Geschichte eines Schlesischen Ziterzienserkloster 1227-1997, Köln 1978.
• Grüger H., Das Patronatsrecht von Heinrichau. Zur 750-Jahrfeier der Klostergündung am 28. Mai 1977, „Cîteaux. Commentarii Cistercienses”, 28/1977, s. 26-47.
• Heck R., Kronika książąt polskich – metoda prezentacji dziejów, w : Dawna historiografia Śląska. Materiały z sesji naukowej odbytej w Brzegu w dniach 26-27 listopada 1977 r., red. K. Gajda, Opole 1980, s. 61-81.
• Janauschek L., Originum Cisterciensium Tomus Primus in quo praemissis congregationum domiciliis adjectisque tabulis chronologico-genealogicis veterum abbatiarum a monachis habitatarum fundationes ad fidem antiquissimorum fontium primus descripsit, Wiedeń 1877.
• Karłowska - Kamzowa A., Fundacje artystyczne księcia Ludwika I Brzeskiego: studia nad rozwojem świadomości historycznej na Śląsku XIV-XVIII w., Wrocław 1970.
• Krzyżaniakowa J., Wątki śląskie w Rocznikach Jana Długosza, w: Dawna historiografia Śląska. Materiały z sesji naukowej odbytej w Brzegu w dniach 26-27 listopada 1977 r., red. K. Gajda, Opole 1980, s. 82-103.
• Karpowska-Jarczyk M., Wokół Gentis Silesiae annalis Joachima Cureusa. Z dziejów szesnastowiecznej historiografii śląskiej, Katowice 2011.
• Maciej z Miechowa 1457-1523 : historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, red. H. Barycz, Wrocław 1960.
• Monasticon Cisterciense Poloniae, t. 2, Katalog męskich klasztorów cysterskich na ziemiach polskich i dawnej Rzeczypospolitej, red. A.M. Wyrwa, J. Strzelczyk, K. Kaczmarek, Poznań 1999, s. 65-77.
• Mularczyk J., Jeszcze raz o fundacji klasztoru cystersów w Henrykowie, Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia, t.33, Wrocław 1980, s. 181-198.
• Pfizner W., Versuch einer Geschichte des vormaligen Furstlichen Cisterziensers – Stiftes Heinrichau bei Munsterberg in Schlesien, Breslau 1846.
• Radziszewska J., Źródła Marcina Kromera do dzieła De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, „Studia Warmińskie”, 26/1989.
• Radziszewska J., Warsztat naukowy Marcina Kromera w jego dziele „De origine et rebus gestis Polonorum”, w: Historia i współczesność. Z zagadnień historiografii od czasów antyku do XVI wieku, red. A. Kunisz, Katowice 1982, s. 131-162.
• Schmidt O., Untersuchungen zu den Breslauer Bischofskatalogen, Breslau 1917.
• Schulte W., Die Nachrichten der Cistercienser über Leubus, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte Schlesiens”, 33/1899, s. 209-226.
• Semkowicz A., Krytyczny rozbiór dziejów polskich Jana Długosza (do roku 1384), Kraków 1887.
• Starnawska M., Wiadomości Długosza o templariuszach i joannitach, w: Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. D. Gawinowa et al., Warszawa 1991, s. 471-476.
• Szczaniecki P., Długosz o Tyńcu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 76/1985, s. 171-176.
• Wiszewski P., Die schlesischen Herzoge, Zisterzienser und Ziterzienserinnen im 12.-14. Jahrhundert, w: Adlige - Stifter - Mönche: Zum Verhältnis zwischen Klöstern und mittelalterlichem Adel (Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für Geschichte; Studien zur Germania Sacra 30), Göttingen 2007, red. N. Kruppa, s. 225-260.
• Wiszewski P., Życie zakonne w oczach elity intelektualnej Śląska średniowiecznego i nowożytnego. Przemiany pewnego motywu, Acta Univeritatis Wratislaviensis, Historia, t. 63, Wrocław 2003, s. 179 – 198.
• Wiszewski P., Zakonnicy i dworzanie – tradycje fundacji klasztorów w średniowiecznym dziejopisarstwie śląskim XIII-XV w., AUWr 153/2001, s. 179-198.
• Wojciechowska B., Małopolskie klasztory cystersów w opinii Jana Długosza, w: Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski, red. A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich, Opole 1995, s. 195-200.