Miłosierdzie w wychowaniu osób z niepełnosprawnością. Perspektywa pedagogiki chrześcijańskiej

• Authors: Dorota Kornas-Biela

Title variants

EN

Mercy in Care and Education of Persons with a Disability. The Perspective of Christian Pedagogy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Miłosierdzie jest jądrem chrześcijańskiej moralności i wymogiem życia chrześcijanina. Wyraża się ono w słowach, czynach i modlitwie. W artykule zostało przedstawione chrześcijańskie ujęcie miłosierdzia w odniesieniu do relacji opiekuńczo-wychowawczych z osobą z niepełnosprawnością (rodziców, nauczycieli, pedagogów, terapeutów). Odniesiono się do przykładów miłosierdzia objawianego przez Boga Ojca oraz Chrystusa. Wskazano na to, co jest istotne w przygotowaniu wychowawców do spełniania swej roli w duchu miłosierdzia, scharakteryzowano istotę miłosiernej postawy wychowawcy oraz jej cechy (przejawy praktycznego realizowania czynnej miłości). Realizację miłosierdzia w relacjach wychowawca–osoba z niepełnosprawnością opisano przez odwołanie do rozumienia miłosierdzia jako rahămim (łono matki, i tej miłości, jaka towarzyszy matce wobec swojego dziecka). Podkreślono również, że w relacji wychowawczej, która podporządkowana jest zasadzie miłości miłosiernej, nie ma dobroczyńcy i „dobro-biorcy”, są dwie równe sobie w godności ludzkiej osoby, z których każda daje i otrzymuje miłosierdzie, chociaż o innym charakterze, w innej formie. Skupiono się również na problemach związanych z wychowaniem do miłosierdzia osób z niepełnosprawnością oraz koniecznością samowychowania w tym zakresie.

EN

Mercy is the core of Christian morality and a prerequisite of Christian life. It may be expressed in words, deeds and prayer. The article presents a Christian view on the relations that occur in the care and education of persons with a disability (relations with parents, teachers, educators, therapists). The author presents examples of mercy revealed by God the Father and Christ and points to the crucial aspects in the preparation of educators to carrying out their tasks in the spirit of mercy. She also describes the essence and characteristic features of a merciful attitude of an educator (manifestations of active love and charity in practice). The practical implementation of mercy in the relations educator-person with a disability refers to understanding mercy in the context of rahămim – the mother’s womb – and the love that a mother has towards her child. Another key issue is that in the relation of education that is run by the rules of merciful love there is no benefactor and beneficiary, but there are two persons who are equal in human dignity, and each one of them gives and receives mercy, although in a different form. The paper also presents problems related to the education of persons with a disability towards mercy and to the necessity of self-education in this respect.

Keywords

PL

miłosierdzie; wychowanie; osoba z niepełnoprawnością; pedagogika chrześcijańska; nauczanie Kościoła

EN

mercy; education; person with a disability; Christian pedagogy; teaching of the Church

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2016
• Volume: 8(44)
• Issue: 3
• Pages: 39-64

Contributors

author

Dorota Kornas-Biela

• Katedra Psychopedagogiki, Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Benedykt XVI (2005). Encyklika Deus caritas est. Watykan, 25.12.2005.
• Benedykt XVI (2013). Orędzie Ojca świętego na XXI Światowy Dzień Chorego. Watykan, 2.01.2013.
• Chrostowski, W. (2016). Uczynki miłosierdzia. Kraków: Biały Kruk.
• Danielewicz, Z. (2005). Kenoza a miłosierdzie Boże. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 1, s. 81-88). Poznań: UAM.
• Domagała-Zyśk, E. (2005). Pedagog wobec osoby niepełnosprawnej i chorej w nauczaniu Jana Pawła II. W: M. Nowak, C. Kalita (red.), Pedagogiczna inspiracja w nauczaniu Jana Pawła II (s. 438-454). Biała Podlaska: PWSZ im. Papieża Jana Pawła II.
• Domagała-Zyśk, E. (2010). Chrześcijańska pedagogika niepełnosprawności – współczesne wyzwania. W: J. Michalski, A. Zakrzewska (red.), Pedagogika chrześcijańska. Tradycja, współczesność, nowe wyzwania (s. 495-509). Toruń: Adam Marszałek.
• Dudzikowa, M. (2006). Akceptacja osoby ucznia – analogią miłosierdzia. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 53-63). Poznań: UAM.
• Fiedler-Rawecka, A. (2010). Miłosierdzie wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną? W: G. Janikula (red.), Miłosierdzie w duszpasterstwie i praktyce poradnianej (t. 6, s. 67-74). Poznań: UAM.
• Frąckowiak, T. (2005). Miłosierdzie a sens życia dla drugiego. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 2, s. 99-108). Poznań: UAM.
• Furmanek, W. (2004). „Miłosierdzie” i „cywilizacja miłości” kategoriami współczesnej pedagogiki. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula, K. Szczeszek (współpr.), Miłosierdzie jako wartość w języku współczesnej edukacji (t. 1, s. 51-67). Poznań: UAM.
• Hryniewicz, W. (2004). Miłosierdzie jako zasada pedagogiczna. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula, K. Szczeszek (współpr.), Miłosierdzie jako wartość w języku współczesnej edukacji (t. 1, s. 97-108). Poznań: UAM.
• Jan Paweł II (1980). Encyklika Dives in misericordia. Rzym, 30.11.1980.
• Jan Paweł II (1984). List apostolski Salvifici doloris Ojca Świętego Jana Pawła II. Rzym, 11.02.1984.
• Jan Paweł II (1997). Przemówienie w czasie spotkania z osobami starszymi, chorymi i ułomnymi w Haus der Barmherzigkeit w Wiedniu, 11 IX 1983. W: Jan Paweł II. Ewangelia cierpienia. Wybór homilii, przemówień i dokumentów (s. 79). Kraków: Znak.
• Jan Paweł II (1999). Tajemnice cierpienia wyjaśnia tylko Chrystus. Przesłanie papieskie do chorych. Meksyk, 24.01.1999.
• Janik, S. (2005). Miłosierdzie źródłem postaw nauczyciela wobec uczniów. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 2, s. 143-148). Poznań: UAM.
• Kiciński, J., Gołubców, P., Radecki, A., Miłosierdzie w codzienności: czyn – słowo – modlitwa. Wrocław: TUM.
• Klimaszewski, S. (2016). Uczynki miłosierdzia. Warszawa: PROMIC.
• Komorowska, B. (2004). Wartość miłosierdzia w rozwiązywaniu trudności wychowawczych. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula, K. Szczeszek (współpr.), Miłosierdzie jako wartość w języku współczesnej edukacji (t. 1, s. 131-140). Poznań: UAM.
• Kornas-Biela, D. (2001). Osoba niepełnosprawna, chora, cierpiąca: nauczanie Jana Pawła II. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości (s. 357-384). Lublin: TN KUL.
• Kornas-Biela, D. (2014). Cierpienie rodziny z osobą z niepełnosprawnością. W: J. Kossewska (red.), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwości aktywnego życia (s. 125-145). Kraków: JAK.
• Kowalik, S., Wilski, M. (2006). Miłosierdzie w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 23-37). Poznań: UAM.
• Kowalska, F. (1993). Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej. Warszawa: PROMIC.
• List Pasterski Episkopatu Polski Wychowanie naśladowaniem miłosiernej miłości Boga. Warszawa, 19.08.2016.
• Łuczak, J. (2006). Miłosierdzie w niesieniu opieki paliatywnej nad chorymi i umierającymi. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 9-21). Poznań: UAM.
• Maciejewski, R. (2010). Miłosierdzie wobec chorych psychicznie – specyfika, konteksty, kontrowersje. W: G. Janikula (red.), Miłosierdzie w duszpasterstwie i praktyce poradnianej (t. 6, s. 39-49). Poznań: UAM.
• Militello, C. (2016). Uczynki miłosierdzia: współczucie i pielęgnowanie tego, co ludzkie. Tł. W. Dzieża. Pelplin: „Bernardinum”.
• Opaliński, T. (2015). Miłosierdzie: wyobraźnia zamieniona w czyn. Wrocław: TUM.
• Papież Franciszek (2015). Bulla papieża Franciszka Misericordiae vultus. Rzym, 11.04.2015.
• Papież Franciszek (2015). Orędzie Ojca Świętego Franciszka na Wielki Post 2016 roku. Watykan, 4.10.2015.
• Papież Franciszek (2015). Orędzie Franciszka na Światowy Dzień Młodzieży w Krakowie. Watykan, 15.08.2015.
• Papież Franciszek. Miłosierdzie to imię Boga. Rozmowa z Andreą Torniellim (2016). Kraków: Znak.
• Pusty, D. (2007). Miłosierdzie Boże w praktyce edukacyjnej Nauczyciela z Nazaretu. W: G. Janikula, R. Niparko (red.), Miłosierdzie w praktyce szkolnej i poza szkolnej (t. 4, s. 45-56). Poznań: UAM.
• Talarska, D. (2006). Znaczenie miłosierdzia dla dziecka niepełnosprawnego i jego rodziców. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 39-43). Poznań: UAM.
• Urs von Balthasar, H., Giussani, L. (2003). Miejsce chrześcijanina w świecie. Tł. K. Kubis, A. Porębski. Kraków: WAM.
• Vanier, J. (1999). Każda osoba jest historią świętą. Tł. K. P. Wierzchosławscy. Poznań: „W drodze”.
• Wawrzyniak-Beszterda, R. (2006). (Nie)miłosierny język nauczycieli. Z perspektywy uczniów. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Pedagogika miłosierdzia w praktyce edukacyjnej (t. 3, s. 72-79). Poznań: UAM.
• Zabielski, J. (2005). Miłosierdzie jako normatyw życia chrześcijańskiego. W: R. Niparko, J. Skrzypczak (red.), G. Janikula (współpr.), Miłosierdzie w filozofii i religiach (t. 2, s. 89-99). Poznań: UAM.
• Dziewiecki M.: Wychowawcy i miłosierdzie, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/db201511_milosierdzie.html (dostęp: 28.02.2016).
• Sekściński A: Bóg miłosierny w Starym Testamencie? http://biblia.wiara.pl/doc/423078.Bog-Milosierny-w-Starym-Testamencie/2 (dostęp: 27.02.2016).

Identifiers

DOI

10.18290/rped.2016.8(44).3-3