The Evolution of the Institution of President’s Prerogative Powers in the Polish Legal System

• Authors: Dąbrowski Marcin

Title variants

PL

Ewolucja instytucji prerogatyw prezydenta w polskim systemie prawnym

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Autor w opracowaniu przedstawia istotę i rozwój instytucji kontrasygnaty oraz samodzielnych uprawnień Prezydenta Rzeczypospolitej. Kontrasygnata jest szczególnego rodzaju mechanizmem (podpisem właściwej osoby, z zasady członka rządu), który jest niezbędny do legalizacji aktu urzędowego głowy państwa. Członek rady ministrów poprzez akt podpisania aktu prezydenta przejmuje za niego odpowiedzialność polityczną. Równocześnie akt urzędowy głowy państwa jest nieważny do czasu opatrzenia go kontrasygnatą. Prerogatywy są to natomiast enumeratywnie wyliczone kompetencje prezydenta, które dla swojej ważności nie potrzebują współpodpisu członka rządu. W publikacji autor podnosi tezę, że prerogatywy są owocem polskiego konstytucjonalizmu i zostały po raz pierwszy w historii wprowadzone do ustroju w Konstytucji kwietniowej z 1935 r. Ponadto w opracowaniu została przedstawiona ewolucja instytucji kontrasygnaty i powiązanych z nią prerogatyw w polskim systemie prawnym. Autor wskazuje, że współcześnie prerogatywy nie mają tak doniosłego znaczenia jak im się to przypisuje w nauce prawa ustrojowego i że w praktyce samodzielne uprawnienia głowy państwa wcale tak istotnie nie wzmacniają pozycji i funkcji prezydenta. Jego władza i status zależą od całokształtu postanowień ustawy zasadniczej, które definiują relacje pomiędzy organami państwa.

EN

The essay describes the concept and evolution of a countersignature and prerogatives of the President of the Republic of Poland. The countersignature is a special signature (a consent) of a member of the Council of Ministers which is necessary to validate the President’s legal (official) act. Prerogatives are enumerated in a constitutional act as presidential competences, which do not require a signature of a member of the Government (a countersignature). The author claims that the institution of independent presidential competences was invented by Polish lawyers and used for the first time ever in the Polish Constitution of 1935. Further, the author describes the evolution of the institution of a countersignature and prerogatives in the Polish political system. It is said that nowadays the number of independent competences does not have such significant importance as it is claimed in constitutional law and in reality prerogatives do not strengthen the political position of the President significantly. His/her power depends on whole relations between the authorities described in constitutional provisions.

Keywords

PL

Prezydent; członek Rady Ministrów; Rada Ministrów; władze; kontrasygnata; ustrój; prerogatywa; konstytucja; samodzielne uprawnienia prezydenta; głowa państwa.

EN

President; member of the Council of Ministers Council of Ministers; authorities; countersignature; political system; prerogative; constitution, independent presidential competences; the head of the State

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2018
• Issue: 6 (46)
• Pages: 155-165

Dates

published

2018-12-31

Contributors

author

Dąbrowski Marcin

• The Department of Constitutional Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn

References

• Car S., Istota i zakres władzy prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (tezy na Zjazd Prawników Polskich w Wilnie), “Palestra” 1924.
• Car S., Kontrasygnata, [In:] Na drodze ku nowej konstytucji” ed. S. Car, Warszawa 1934.
• Ciapała J., Status ustrojowy Prezydenta jako głowy państwa, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1992, No. 2.
• Dąbrowski M., Znaczenie tzw. samodzielnych uprawnień prezydenta RP, [In:] Fundamentalne wartości i zasady ustrojowe. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa w Polsce, eds. M. Paździor, B. Szmulik, Lublin 2016.
• Frankiewicz A., Kontrasygnata aktów urzędowych Prezydenta RP, Kraków 2004.
• Glajcar R., Ewolucja siły polskiej prezydentury w latach 1989–2009, [In:] Transformacja systemowa w Polsce 1989–2009. Próba bilansu, eds. R. Glajcar, W. Wojtasik, Katowice 2009.
• Górecki D., Prezydent w Konstytucji Kwietniowej – oryginalność rozwiązania konstytucyjnego, [In:] Prawo konstytucyjne II RP. Nauka i instytucje, ed. P. Sarnecki, Kraków 2006.
• Hirsz Z.J., Historia ustroju i prawa polskiego. II Rzeczpospolita, Bialystok 1994.
• Komarnicki W., Polskie prawo polityczne (Geneza i system), Warsaw 1922.
• Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej, Wilno 1937.
• Momro P., Prezydentura gen. Wojciecha Jaruzelskiego w świetle teorii i praktyki zarządzania władczymi kompetencjami ustrojowymi, “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Politologica” 2015, No. XIV.
• Mycielski A., Polskie prawo polityczne. Konstytucja z 17. III. 1921 r., Kraków 1947.
• Paszkudzki A., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1935 roku. Tekst. Komentarz, Lwów–Warszawa 1935.
• Rakowska A., Kontrasygnata i prerogatywy Prezydenta w dyskusji ustrojowej poprzedzającej uchwalenie Konstytucji kwietniowej, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2009, No. 70.
• Rostocki W., Stosowanie Konstytucji kwietniowej w okresie drugiej wojny światowej, Lublin 1988.
• Tarnowski J., Projekt nowej ustawy konstytucyjnej (z komentarzem), Kraków 1928.
• Witkowski Z., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 1921–1935, Warszawa-Poznań-Toruń 1987.
• Zaleśny J., Odpowiedzialność konstytucyjna w prawi polskim okresu transformacji ustrojowej, Toruń 2004.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2018.06.13