Standardy niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej – wybrane zagadnienia na przykładzie orzecznictwa sądów europejskich

• Authors: Kalisz Anna , Wojciechowski Bartosz

Title variants

EN

Standards of judicial independence and judicial impartiality – selected issues based on the case law of the European courts

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The aim of this article is to decode the European standards of the right to a court, as found in the jurisprudence of the CJEU and the ECHR in the context of the guarantees of judicial independence and judicial impartiality. The above analysis points out that these standards are constantly contextualised and updated due to changes in the normative environment in particular Member States and in the European Union. However, this does not mean that the essence of the values in question cannot be conceptualised and protected in the practice of both European and national courts, as this very study shows. The guarantees of judicial independence and the related impartiality in genere are of universal nature within the set of principles and values that determine the standards of a democratic state of law.

Keywords

EN

judicial independence; judicial impartiality; European standards; right to a court; Court of Justice of the European Union; European Court of Human Rights

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2022
• Issue: 5(172)
• Pages: 261–282

Contributors

author

Kalisz Anna

• Dr hab. Anna Kalisz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Prawa i Administracji, Polska Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-9855-0067

author

Wojciechowski Bartosz

• Dr hab. Bartosz Wojciechowski, prof. UŁ Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Lodz, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-4271-7056

References

• Decyzja ETPC z dnia 19 października 2012 r. w sprawie Dzhidzheva-Trendafilova vs. Bułgaria, skarga nr 12628/09.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284.
• Rezolucja Komitetu Ministrów Rady Europy nr (78)8 z dnia 2 marca 1978 r., <https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016804e2bb2>.
• Traktat lizboński, Dz.U. z 2009 r. nr 203, poz. 1569.
• Wyjaśnienia dotyczące Karty praw podstawowych, Dz. Urz. UE z 2007 r. nr 303, poz. 17.
• Wyrok ETPC z dnia 6 maja 2003 r. w sprawie Kleyn i in. vs. Niderlandy, skargi nr 39343/98, 39651/98, 43147/98 i 46664/99.
• Wyrok ETPC (Wielkiej Izby) z dnia 19 kwietnia 2007 r. w sprawie Vilho Eskelinen i in. vs. Finlandia, skarga nr 63235/00.
• Wyrok ETPC z dnia 5 lutego 2009 r. w sprawie Olujić vs. Chorwacja, skarga nr 22330/05.
• Wyrok ETPC z dnia 26 lipca 2011 r. w sprawie Juričić vs. Chorwacja, skarga nr 58222/09.
• Wyrok ETPC z dnia 18 września 2012 r. w sprawie Ohneberg vs. Austria, skarga nr 10781/08.
• Wyrok ETPC (Wielkiej Izby) z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie Baka vs. Węgry, skarga nr 20261/12.
• Wyrok ETPC (Wielkiej Izby) z dnia 25 września 2018 r. w sprawie Denisov vs. Ukraina, skarga nr 76639/11.
• Wyrok ETPC z dnia 6 listopada 2018 r. w sprawie Ramos Nunes de Carvalho e Sá vs. Portugalia, skargi nr 55391/13, 57728/13 i 74041/13.
• Wyrok ETPC z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson vs. Islandia, skarga nr 26374/18.
• Wyrok ETPC (Wielkiej Izby) z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson vs. Islandia, skarga nr 26374/18 (jako wynik postępowania quasi-odwoławczego do wyroku z dnia 12 marca 2019 r. w tej samej sprawie).
• Wyrok Sądu (druga izba) z dnia 7 grudnia 2010 r., Sofiane Fahas vs. Rada UE, sprawa T-49/07, ECLI:EU:T:2010:499.
• Wyrok Sądu z dnia 20 września 2011 r., Evropaïki Dynamiki – Proigmena Systimata Tilepikoinonion Pliroforikis kai Tilematikis AE vs. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), sprawa T-461/08, ECLI:EU:T:2011:494.
• Wyrok TK z dnia 9 czerwca 1998 r., sygn. akt K 28/97, OTK ZU 1998, nr 4, poz. 50.
• Wyrok TK z dnia 24 października 2007 r., sygn. akt. SK 7/06, OTK ZU 2007, nr 9, seria A, poz. 108.
• Wyrok TK z dnia 14 listopada 2007 r., sygn. akt SK 16/05, OTK ZU 2007, nr 10, seria A, poz. 124.
• Wyrok TK z dnia 27 maja 2008 r., sygn. akt SK 57/06, OTK ZU 2008, nr 4, seria A, poz. 63.
• Wyrok TK z dnia 4 listopada 2010 r., sygn. akt K 19/06, OTK ZU 2010, nr 9, seria A, poz. 96.
• Wyrok TK z dnia 6 listopada 2012 r., sygn. akt K 21/11, OTK ZU 2012, nr 10, seria A, poz. 119.
• Wyrok TK z dnia 23 maja 2018 r., sygn. akt SK 15/15, OTK ZU 2018, seria A, poz. 35.
• Wyrok TSUE z dnia 30 czerwca 1966 r., G. Vassen Göbbels, sprawa 61/65, ECLI:EU:C:1966:39.
• Wyrok TSUE z dnia 23 kwietnia 1986 r., Parti écologiste „Les Verts” vs. Parlament Europejski, sprawa C-294/83, ECLI:EU:C:1986:166.
• Wyrok TSUE z dnia 15 maja 1986 r., M. Johnston vs. Chief Constable of the Royal Ulster Constabulary, sprawa C-222/84, ECLI:EU:C:1986:206.
• Wyrok TSUE z dnia 15 października 1987 r., Unicef vs. Heylens, sprawa 222/86, ECLI:EU:C:1987:442.
• Wyrok TSUE z dnia 30 marca 1993 r., Pierre Corbiau vs. Administration des Contributions, sprawa C-24/92, ECLI:EU:C:1993:11.
• Wyrok TSUE z dnia 19 października 1995 r., Job Centre Coop. ARL., sprawa C-111/94, ECLI:EU:C:1995:340.
• Wyrok TSUE z dnia 22 października 1998 r., IN.CO.GE., sprawy połączone od C-10/97 do C-22/97, ECLI:EU:C:1998:498.
• Wyrok TSUE z dnia 4 lutego 1999 r., Josef Köllensperger GmbH & Co. KG and Atzwanger AG vs. Gemeindeverband Bezirkskrankenhaus Schwaz, sprawa C-103/97, ECLI:EU:C:1999:52.
• Wyrok TSUE z dnia 6 lipca 2000 r., Katarina Abrahamsson and Leif Anderson vs. Elisabet Fogelqvist, sprawa C-407/98, ECLI:EU:C:2000:367.
• Wyrok TSUE z dnia 25 lipca 2002 r., Unión de Pequeños Agricultores vs. Rada UE, sprawa C-50/00, ECLI:EU:C:2002:462.
• Wyrok TSUE z dnia 1 lutego 2005 r., Komisja vs. Austria, sprawa C-203/03, ECLI:EU:C:2005:76.
• Wyrok TSUE z dnia 19 września 2006 r., G.J. Wilson vs. Ordre des avocats du barreau de Luxembourg, sprawa C-506/04, ECLI:EU:C:2006:587.
• Wyrok TSUE z dnia 1 lipca 2008 r., Chronopost SA and La Poste vs. Union française de l’express (UFEX), sprawa C-341/06 P i C-342/06 P, ECLI:EU:C:2008:375.
• Wyrok TSUE z dnia 16 grudnia 2008 r., Cartesio, sprawa C-210/06, ECLI:EU:C:2008:723.
• Wyrok TSUE z dnia 29 marca 2012 r., Ufficio IVA di Piacenza vs. Belvedere Costruzioni Srl, sprawa C-500/10, ECLI:EU:C:2012:186.
• Wyrok TSUE z dnia 6 września 2012 r., Trade Agency Ltd. vs. Seramico Investments Ltd., sprawa C-619/10, niepubl., ECLI:EU:C:2012:531.
• Wyrok TSUE z dnia 6 listopada 2012 r., Europese Gemeenschap vs. Otis NV i in., sprawa C-199/11, ECLI:EU:C:2012:684.
• Wyrok TSUE z dnia 31 stycznia 2013 r., H.I.D. i B.A. vs. Refugee Applications Commissioner i in., sprawa C-175/11, ECLI:EU:C:2013:45.
• Wyrok TSUE z dnia 26 lutego 2013 r., Stefano Melloni vs. Ministerio Fiscal, sprawa C-399/11, niepubl., ECLI:EU:C:2013:107.
• Wyrok TSUE z dnia 26 listopada 2013 r., Groupe Gascogne SA vs. Komisja Europejska, sprawa C-58/12 P, ECLI:EU:C:2013:770.
• Wyrok TSUE w pełnym składzie z dnia 18 grudnia 2014 r., ECLI:EU:C:2014:2454.
• Wyrok TSUE z dnia 12 lutego 2015 r., Nóra Baczó i János István Vizsnyiczai vs. Raiffeisen Bank Zrt, sprawa C-567/13, ECLI:EU:C:2015:88.
• Wyrok TSUE z dnia 5 kwietnia 2016 r., Aranyosi i Căldăraru, sprawa C‑404/15 i C‑659/15 PPU, ECLI:EU:C:2016:198.
• Wyrok TSUE z dnia 27 lutego 2018 r., Associação Sindical dos Juízes Portugueses vs. Tribunal de Contas, sprawa C‑64/16, ECLI:EU:C:2018:117.
• Wyrok TSUE (Wielka Izba) z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality (Nieprawidłowości w systemie sądownictwa), sprawa C‑216/18 PPU, ECLI:EU:C:2018:586.
• Wyrok TSUE (Wielka Izba) z dnia 29 lipca 2019 r., Alekszij Torubarov vs. Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal, sprawa C-556/17, ECLI:EU:C:2019:626.
• Wyrok TSUE (Wielka Izba) z dnia 19 listopada 2019 r., A.K vs. Krajowa Rada Sądownictwa oraz PC, DO vs. Sąd Najwyższy, sprawy połączone C-585/18, C-624/18 i C-625/18, ECLI:EU:C:2019:982.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(81)7 z dnia 14 maja 1981 r., <https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168050e7e4>.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(84)15 z dnia 18 września 1984 r., <https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016804e3398>.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(86)12 z dnia 16 września 1986 r., <https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016804f7b86>.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(94)12 z dnia 13 października 1994 r., <https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016804c84e2>.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(2000)2 z dnia 19 stycznia 2000 r., <https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=334147&Sector=secCM&Language=lanEnglish&Ver=original>.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(2010)3 z dnia 24 lutego 2010 r., <https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805cf8e9>.
• Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy nr R(2010)12 z dnia 17 listopada 2010 r., <https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016805afb78>.
• Chlebny J., Europejskie standardy procedury administracyjnej i sądowoadministracyjnej, [w:] Postępowanie administracyjne w Europie, red. Z. Kmieciak, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
• Chmielarz-Grochal A., Bezpośrednie stosowanie art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 3.
• Grzeszczak R., Krajewski M., Pojęcie „sąd” w świetle przepisów art. 47 KPP oraz art. 267 TFUE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 6.
• Grzeszczak R., Szmigielski A., Sądowe stosowanie Karty Praw Podstawowych UE w odniesieniu do państw członkowskich – refleksje na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości i praktyki sądów krajowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2015, nr 10.
• Kloska G., Pojęcie, teorie i badania wartości w naukach społecznych, Dom Wydawniczy PWN, Warszawa 1982.
• Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
• Korybski A., Norma – instytucja: gotowe rozwiązania dylematów decyzyjnych, [w:] Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, red. P. Chmielnicki, LexisNexis, Warszawa 2014.
• Safjan M., Prawo do skutecznej ochrony sądowej – refleksje dotyczące wyroku TSUE z 19.11.2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18, C-625/18, „Palestra” 2020, nr 5.
• Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, red. S. Dubisz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Wróbel A., Autonomia proceduralna państw członkowskich. Zasada efektywności i zasada efektywnej ochrony sądowej w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005, nr 1.
• Wróbel A., Półtorak N., komentarz do art. 47 KPP, [w:] Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2013.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2022.148