Realizacja postulatów reformy cecyliańskiej na ziemi kłodzkiej

• Authors: Prasał Andrzej

Title variants

The implementation of the postulates of the cecilian reform movement in the Kłodzko region

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Idee reformy cecyliańskiej bardzo szybko znalazły oddźwięk na ziemi kłodzkiej. Już pod koniec 1868 r. w Lądku-Zdroju powstało pierwsze koło cecyliańskie, które założył ks. prefekt Franz Urban. W 1873 r. przekształciło się ono w Stowarzyszenie Cecyliańskie Hrabstwa Kłodzkiego i działało na rzecz poprawy stanu muzyki kościelnej aż do 1939 r. W artykule omówiono sposoby realizacji podstawowych celów reformy, którymi były: ożywienie i upowszechnienie chorału gregoriańskiego, troska o śpiew chóralny, pielęgnowanie ludowej pieśni kościelnej w języku niemieckim, a także dbałość o kościelną grę organową. Postulaty te wcielane były w życie, w mniejszym lub większym stopniu, przez chóry parafialne nawet w najmniejszych ośrodkach kościelnych Kłodzczyzny. Muzycy działający w hrabstwie nie byli jednak ortodoksyjnymi cecylianistami. Dzięki impulsom płynącym z Wrocławia, a także w oparciu o rodzimą tradycję z domieszką wpływów czeskich, msze wokalno-instrumentalne i muzyka religijna z towarzyszeniem orkiestry wykonywane były równolegle z dziełami a cappella.

EN

The ideas of the Cecilian Reform Movement found a rapid response in the Kłodzko region. The first Cecilian Circle was founded by the Reverend Prefect Franz Urban in Lądek-Zdrój as early as the end of 1868. In 1873 it evolved into the Cecilian Association of the County of Kłodzko and promoted the improvement of Church music until as late as 1939. The article discusses the ways to achieve the basic objectives of the reform movement, which were the revival and popularisation of Gregorian Chant, the promotion of choral singing, the cultivation of traditional popular hymns in German as well as a serious effort in favour of church organ music. Those postulates were, to a greater or lesser degree, put into practice by parish choirs even in the smallest church communities of the region. However, the musicians serving in the County were not orthodox Cecilians. Thanks to the impulses coming from Wrocław, but also based on a domestic tradition with an admixture of Czech influences, vocal-instrumental masses and religious music with orchestral accompaniment were performed simultaneously with a cappella works.

Keywords

PL

muzyka kościelna; reforma cecyliańska; ziemia kłodzka

EN

Church music; Cecilian Reform Movement; Kłodzko region

• Publisher: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
• Journal: Musica Ecclesiastica
• Year: 2023
• Volume: 18
• Pages: 49-68

Dates

published

2023=06-10

Contributors

author

Prasał Andrzej

• Uniwersytet Opolski

References

• Amft G., Cäcilien-Verein der Grafschaft Glatz, „Musica Sacraˮ 8–9 (1929), s. 249–250.
• Amft G., Jahresbericht des Cäcilienvereins der Grafschaft Glatz (preußischer Anteil der Erzdiözese Prag) für das Vereinsjahr 1911/12, „Fliegende Blätterˮ 11 (1912), s. 256–257.
• Amft G., Jahresbericht des Cäcilienvereins der Grafschaft Glatz (preußischer Anteil der Erzdiözese Prag) für das Vereinsjahr 1912/13, „Fliegende Blätterˮ 12 (1913), s. 270–271.
• Amft G., Pflege des deutschen Kirchenliedes, „Der Gebirgsboteˮ 126, 127 (1913), b. s.
• Heimann M., Das deutsche Kirchenlied in der Grafschaft Glatz, „Glatzer Heimatblätter” 3–4 (1936), s. 134–143.
• Heinze A., Diözesan-Cäcilienverein der Grafschaft Glatz. Jahresbericht für 1927, „Fliegende Blätterˮ 5 (1928), s. 102–104.
• Herzig A., Ruchniewicz M., Dzieje Ziemi Kłodzkiej, Hamburg-Wrocław 2006.
• Hinz E., Z dziejów muzyki kościelnej w diecezji chełmińskiej, Pelplin 1994.
• Jung F., Der Grafenorter Pfarrer Dr. Edmund Scholz – Großdechant der Grafschaft Glatz, w: Grafenort. Geschichte und Erinnerungen, red. P. Heinze, A. Herzig, W. S. Patzelt, Oldenburg 1994, s. 152–153.
• Katholisches Gesang- und Gebetbuch zum Gebrauch beim öffentlichen Gottesdienste, sowie bei Privat-Andachten, red. W. Kothe, E. Scholz, G. Amft, Habelschwerdt 1905.
• Orgelbegleitung zu dem katholischen Gesangbuch für die Grafschaft Glatz, opr. W. Kothe, Leipzig 1879.
• Prasał A., Cecylianizm na ziemi kłodzkiej, „Biuletyn Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych” 7 (2012), s. 36–45.
• Prasał A., Działalność organmistrzowska firmy Lux z Lądka-Zdroju, Opole 2018.
• Prasał A., Kościół św. Barbary w Drogosławiu jako ważny ośrodek cecylianizmu na ziemi kłodzkiej, „Świdnickie Studia Teologiczne” 1 (2017), s. 91–109.
• Prasał A., Ks. Franz Urban (1832-1908) – ojciec cecylianizmu na ziemi kłodzkiej, „Świdnickie Studia Teologiczne” 9 (2012), s. 277–295.
• Prasał A., Rola Grafschafter Gesangbuch Wilhelma Kothego z 1878 r. w upowszechnieniu pieśni kościelnej na ziemi kłodzkiej, w: Creare et cantare 1, red. E. Szendzielorz, A. Prasał, Opole 2020, s. 115–136.
• Prasał A., Z dziejów cecylianizmu w hrabstwie kłodzkim, „Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej” 11 (2011), s. 65–90.
• Prasał A., Z dziejów kultury muzycznej w kościele parafialnym pw. św. Wawrzyńca Męczennika w Starym Waliszowie, „Świdnickie Studia Teologiczne” 1 (2016), s. 71–88.
• Prasał A., Z dziejów muzyki w kościele pielgrzymkowym pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Starym Wielisławiu, „Świdnickie Studia Teologiczne” 2 (2018), s. 157–176.
• Prasał A., Zarys historii budownictwa organowego na ziemi kłodzkiej, w: Ziemia kłodzka w kulturze, architekturze, przyrodzie, red. A. Marek, Pelplin 2020, s. 59–77.
• Speer B., Amft Georg, [hasło w:] Schlesisches Musiklexikon, red. L. Hoffmann-Erbrecht, Augsburg 2001, s. 6–7.
• Speer B., Kothe, Familie, [hasło w:] Schlesisches Musiklexikon, red. L. Hoffmann-Erbrecht, s. 389–390.
• Tarlinski P., Literatura na organy z lat 1850-1920 zachowana w kościołach na Śląsku Opolskim, w: Śląskie organy IV, red. G. Poźniak, P. Tarlinski, Opole 2015, s. 51–71.
• Volksausgabe des Katholischen Gesangbuches für die Grafschaft Glatz, red. G. Amft, Habelschwerdt 1937.