Zarys dziejów bibliotek na terenie ziemi włodawskiej do 1999 roku

• Authors: Czyż Piotr A.

Title variants

EN

History of libraries in the Wlodawa country until 1999

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Miejska Biblioteka Publiczna we Włodawie rozpoczęła swoją działalność po II wojnie świato-wej, która nieprzerwalnie trwa do dziś. Pracujący w niej bibliotekarze zarażając pasją do ksią-żek czytelników udowadniają, że warto działać na tym polu działalności kulturalno-oświatowej. Mówiąc o włodawskiej książnicy, trzeba wrócić i przytoczyć tradycje jakie panowały we Wło-dawie i na terenie powiatu włodawskiego poprzez odniesienie się do okresu staropolskiego. W tym okresie wspomniano o dwóch bibliotekach działających w mieście: bibliotece Andrzeja Węgierskiego (znanego kalwińskiego kaznodziei w XVII w. Rzeczypospolitej) oraz bibliotece oo. Paulinów, która działając od 1710 r. do 1864 r. zgromadził wiele cennych woluminów. Jednak zawirowania pierwszej połowy XIX w. sprawiły uszczuplenie księgozbioru i nawet za-niechania uzupełnienia ubytków. W okresie międzywojnia, kiedy sama Polska starała się pod-nieść z okresu zaborów, również na terenie powiatu i miasta Włodawy próbowano działać w podobny sposób, aż do momentu wybuchu wojnie. W okresie powojennym, kiedy Polska wydostała się z okowów niemieckiego totalitaryzmu, rozpoczęto działania, które miały ustabili-zować sytuację w kraju. Począwszy od sierpnia 1944 r rozpoczęły działalność biblioteki w tym włodawska. Okres 1944-1999 to okres borykania się z różnymi problemami, ale i także rozwoju. Brak książek, w początkowym okresie działalności, trudności lokalowe, a przede wszystkim rozwój sieci bibliotecznej na terenie miasta i powiatu.

EN

The Municipal Public Library in Wlodawa started its activity after the Second World War, which continues to this day. Librarians working in it, infecting readers' books with passion, prove that it is worth working in this field of cultural and educational activity. Speaking of the Wlod-awa's book, one must come back and cite the traditions that prevailed in Wlodawa and Wlod-awa poviat by referring to the Old Polish period. During this period, two libraries operating in the city were mentioned: the library of Andrew Wegierski (a well-known Calvinist preacher in the 17th century) of the Polish-Lithuanian Commonwealth) and the library of Fathers St. Paul, which operating from 1710 to 1864, accumulated many valuable volumes. However, the turmoil of the first half of the 19th century caused the depletion of the book collection and even the failure to replace the cavities. In the interwar period, when Poland itself tried to raise from the period of partitions, also in the poviat and the city of Wlodawa, attempts were made to work in a similar manner until the outbreak of the war. In the post-war period, when Poland emerged from the shackles of German totalitarianism, actions were initiated to stabilize the situation in the country. Starting from August 1944, the library, including Wlodawa, began to operate. The period 1944-1999 is a period of struggling with various problems, but also development. Lack of books, in the initial period of activity, housing difficulties, and above all the development of the library network in the city and poviat.

Keywords

PL

biblioteka; książka; wolumin; Włodawa

EN

Library; book; volume; Wlodawa

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2019
• Volume: 17
• Pages: 249-271

Dates

published

2019-09-25

Contributors

author

Czyż Piotr A.

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• Bieleń Z., Biblioteki publiczne Lubelszczyzny 1944-1955: odbudowa, rozwój, umasowienie, „Biblio-tekarz lubelski”, R. LIII, 2010.
• Cichor D. OSPPE, Dzieje kościoła i klasztoru paulinów we Włodawie 1698-1864, „Studia Claro-montana” t. XIII, Częstochowa 1994.
• Ciszewska W. A.,. „Święto Oświaty” w świetle instrukcji z lat 1946-1949, Instytut Informacji Nau-kowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/1625/Swieto%20oświaty%20popraw.pdf?sequence=1 (dostęp: 31.08.2016).
• Czyż P. A., Młodzież gimnazjum nr 536 we Włodawie a okupacja niemiecka, „Zeszyty Muzealne Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego”, t. 16, 2014.
• Ćwik W., Reder J., Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Lublin 1977.
• Epsztein T., Z piórem i paletą, Warszawa 2005.
• Gawarecka M., Ruch kulturalny na Lubelszczyźnie w latach 1944-1974, [w:] Dzieje Lubelszczyzny, t. II, Lublin 1979.
• Gmiterek H., Włodawa w dziejach reformacji i kultury staropolskiej, [w:] Dzieje Włodawy, Lublin – Włodawa 1991.
• Jarzębowska S., Publiczne biblioteki powszechne w dwudziestoleciu Polski Ludowej, „Bibliotekarz Lubelski”, Nr 1-3 (32-34), R. IX.
• Krasicki A., Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914-1916, Warszawa 1984.
• Korneluk T., 5. Sudecki Pułk Czołgów Średnich we Włodawie 3. Pomorskiej Dywizji Zmechanizowa-nej im. Romualda Traugutta, [w:] Włodawa. Miasto i region na przełomie XX/XXI wieku, Włodawa-Lublin 2002.
• Koprukowaniak A., Włodzimierz książę Światopełk-Czetwertyński (1837-1918): szkic do portretu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio K, Politologia 6, Lublin 1999.
• Koprukowaniak A., Aktywność kulturalna mieszkańców wsi w dobrach Milanów na Podlasiu przed pierwszą wojna światową, „Zeszyty wiejskie”, Z. 3, 2001.
• Kowalski Z., Biblioteki i czytelnictwo na Lubelszczyźnie w latach 1918-1939, „Biuletyn Biblioteki UMCS”, r. 32/33, Lublin (1984-1985).
• Michalski S. E., Włodawa. Monografia statystyczno-gospodarcza, Lublin 1939.
• Olszewski E., Miasto w latach powojennych (1944-1949), [w:] Dzieje Włodawy, Lublin – Włodawa 1991.
• Olszewski E., Połuszańczyk B., Dzieje Włodawy od 1950 do 1984 roku, [w:] Dzieje Włodawy, Lu-blin – Włodawa 1991.
• Pils J., Biblioteki oświatowe w Lubelskiem (1918-1939), Lublin 1993.
• Sitko A., Kajetan Kraszewski i jego biblioteka, „Bibliotekarz Lubelski”, R. LI, 2008.
• Sitko A., Księgozbiór romanowski w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskie-go w Lublinie, „Bibliotekarz Lubelski”, R. LIV, 2011.
• Skwirowski K., Świat zapomniany. Historia Żydów włodawskich 1918-1945, Włodawa 2014.
• Słodkowska E., Biblioteki w Królestwie Polskim 1815-1830, Warszawa 1996.
• Wajszczukowa B., Bibliotekarstwo powszechne w Okręgu Szkolnym Lubelskim, „Bibliotekarz”, 1946, nr 8/9.
• Wawryniuk A,, Powiat włodawski. Historia, geografia, gospodarka, polityka. Monografia miejscowo-ści, Włodawa 2012.
• Stefan Sarlej, Czas Dokonany. Mój udział w tworzeniu i utrwalaniu władzy ludowej na Lubelszczyź-nie, wstęp, wybór i oprac. I. Caban, 1977.
• Zubkowicz R., Przejawy ukraińskiej aktywności społeczno-politycznej w tym stowarzyszenia „Ridna Chata” na Podlasiu południowym (1918-1939), „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 4, 2006.