Jakim językiem mówią głusi? – język migowy i polszczyzna w wypowiedziach głuchych

• Authors: Karolina Ruta , Marta Wrześniewska-Pietrzak

Title variants

EN

How Do Hearing Impaired People in Poland Communicate? – The Axiology of Polish Sign Language (PJM) and Polish Spoken Language in the Written Texts of Hearing Impaired People

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł omawia problem różnych sposobów komunikacji osób głuchych w Polsce. Celem tekstu jest jednak nie tyle zaprezentowanie różnych sposobów komunikacji, ile ukazanie sposobów wartościowania tych systemów komunikacyjnych przez ich użytkowników – osoby niesłyszące i niedosłyszące. Zebrane do analizy opinie pochodzą z forum deaf.pl, a także czasopisma „Świat Ciszy” oraz innych tekstów pisanych przez głuchych. Przeprowadzone analizy pokazują, iż głusi w swoich wypowiedziach odnoszą się do trzech sposobów komunikacji – polszczyzny, polskiego języka migowego PJM, a także systemu językowo-migowego stanowiącego subkod języka polskiego. Wartościowanie tych systemów jest w zgromadzonym materiale niezwykle czytelne. Głusi bowiem bezspornie pozytywnie aksjologizują PJM jako własny język, a zarazem symbol przynależności do społeczności głuchych, natomiast polszczyznę, a także jej wizualny subkod SJM postrzegają negatywnie jako język obcy, trudny, narzucony przez większość. Tak wyraźna negatywna ocena polszczyzny i SJM wpływa także na trudności w pozytywnym postrzeganiu zjawiska dwujęzyczności i dwukulturowości głuchych w Polsce.

EN

The article presents the problem of different ways of communication between hearing impaired people in Poland. The aim of the text is to discuss not only the ways of communication, but also to present how hearing impaired people perceive and evaluate Polish Sign Language (PJM), Polish (spoken and written) language and Polish signed language (SJM). The analyzed material comes from the website www.deaf.pl, newspaper “The World of Silence” and other texts written by hearing impaired people. The conveyed analysis have highlighted that deaf people are strictly confirmed that PJM is a valuable way of communication. What is more, they claim that PJM is also the symbol of being a deaf person, that is a part of deaf community and culture. They also perceive Polish language and SJM (the subcode of Polish language) as a foreign language, difficult to learn and the language that is imposed by hearing majority. Such negative valuation of SJM and Polish language influence on the perception of bicultural and bilingual education among deaf people in Poland.

Keywords

PL

sposoby komunikacji głuchych w Polsce; polski język migowy PJM; system językowo-migowy; wartościowanie

EN

different ways of communication among hearing impaired people; Polish Sign Language PJM; Polish Signed Language; axiology

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2015
• Volume: 63
• Issue: 6: Językoznawstwo
• Pages: 193-212

Contributors

author

Karolina Ruta

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Marta Wrześniewska-Pietrzak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Anusiewicz J.: Lingwistyka kulturowa: zarys problematyki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1994.
• 4 Kroki – wsparcie osób niesłyszących na rynku pracy II – podręcznik dobrych praktyk, oprac. M. Sak, Warszawa: PFRON 2012.
• Edukacja niesłyszących. Publikacja konferencyjna, red. E. Twardowska, M. Kowalska, Łódź: Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki 2011.
• www.fundacjakokon.pl [dostęp: 12.09.2014].
• GUS: Stan zdrowia ludności Polski w 2004 roku, Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych 2007.
• GUS: Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2010/2011, Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych 2012.
• Jachimowska K.: Komunikacyjne aspekty tekstów pisanych przez osoby z dysfunkcją słuchu, Łódź: Uniwersytet Łódzki 2013.
• Kowal J.: „Milczący cudzoziemcy” – Głusi jako uczący się języka polskiego jako obcego – wyzwanie współczesnej glottodydaktyki?, w: Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego II, red. K. Pluskota, K. Taczyńska, Toruń: Wydawnictwo UMK 2011, s. 21-27.
• Kowal J., Januszewicz M., Jura M.: Opracowanie na temat metodyki nauczania języka polskiego jako obcego dla głuchych w kontekście aktywacji zawodowej. http://www.glusiwpracy.dobrekadry.pl/dokumenty/Opracowanie_poswiecone_metodyce_nauczania.pdf [dostęp: 12.09.2014].
• Krakowiak K.: Dar języka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.
• Padden C., Humphries T.: Deaf in America: voices from a culture, Cambridge: Harvard University Press 1988.
• Prillwitz S.: Język, komunikacja i zdolności poznawcze niesłyszących, Warszawa: WSiP 1996.
• Ruta K., Wrześniewska-Pietrzak M.: Język jako centralny element budujący tożsamość mniejszości językowej na przykładzie osób niesłyszących, „Przegląd Humanistyczny” 2013, nr 5, s. 107-116.
• Ruta K., Wrześniewska-Pietrzak M.: Język polski jako obcy dla osób niesłyszących i niedosłyszących – szanse, możliwości, trudności [w druku].
• Świdziński M.: Języki migowe, w: Podstawy neurologopedii, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2005, s. 679-692.
• Tomaszewski P.: Child Visual discourse: The use of language, gestures, and vocalizations by deaf preschoolers, „Polish Psychological Bulletin” 2008, vol. 39(1), s. 9-18.
• Tożsamość społeczno-kulturowa głuchych, red. E. Woźnicka, Łódź: Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki 2007; http://www.pzg.lodz.pl/index.php/66-publikacje-pzg/poradniki/29-tozsamosc-spoleczno-kulturowa-gluchych [dostęp: 12.09.2014].
• Głuchy tak jak Polak czy Francuz. Mamy swój język, swoją kulturę i tożsamość. http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,14897467,_Gluchy__tak_jak_Polak_czy_Francuz__Mamy_swoj_jezyk_.html [dostęp: 5.09.2014].

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2015.63.6-11