W obecnej niestabilnej sytuacji międzynarodowej w Europie związanej z wydarzeniami na Ukrainie, ingerencją Rosji godzącą w suwerenność i całość terytorialną Ukrainy, należy stawiać pytanie o bezpieczeństwo Polski. Mimo, że Polska jest członkiem NATO i posiada gwarancje bezpieczeństwa to (reminiscencje) analogie historyczne wracają – czy te gwarancje, w razie konfliktu zbrojnego, nie okażą się złudne lub spóźnione. Położenie geopolityczne III Rzeczypospolitej pomiędzy Wschodem a Zachodem, w Europie Środkowej, może być czynnikiem stymulującym rozwój gospodarczy. Jednakże w razie konfliktu zbrojnego zimie polskie będą atakowane przez wszystkie skonfliktowane strony. Taka świadomość powinna towarzyszyć przywódcom państwa polskiego i być obecna w polskim narodzie. Zatem pytanie jak wyglądało bezpieczeństwo Polski w przeszłości jest także pytaniem o chwilę obecną. Uwarunkowania geopolityczne spowodowały, że przez wieki Polska była „przedmurzem i szańcem” chrześcijaństwa, uwikłana na Wschodzie i Południu w walkę ze schizmatycką Moskwą (Rosją) i z islamskimi Tatarami i Turkami. Na mocy tego tytułu zasługiwała na wyjątkowe wyróżnienie. Druga połowa wieku XVII ukazała jeszcze innych groźnych przeciwników – Szwedów i Kozaków. Całe terytorium całej I Rzeczypospolitej stanęło w płomieniach, szarpane przez wszystkie państwa ościenne. Z tej pożogi I Rzeczypospolita, mimo jeszcze świetnych zwycięstw (Kłuszyn 1610 i hołd ruski; Wiedeń 1683 r.) i pozorów niekiedy wielkości, nie zdołała się podnieść. Tym bardziej, że z niej zrodził się jeszcze jeden agresywny przeciwnik – Prusy. Nie pomogły próby wzmocnienia militarnego Polski podejmowane w czasie trwania Sejmu Wielkiego. I Rzeczpospolita przestała istnieć. W artykule Autor zwraca uwagę na elementy, które miały zapewnić bezpieczeństwo Polski jako państwa, jak i ludzi w niej mieszkających. Trwałymi elementami, w każdym czasie i w każdym państwie są działania dyplomatyczne, zawierane sojusze (m.in. ligi antytureckie) i siła militarna, a z nimi powiązany – może najważniejszy czynnik ekonomiczny. Jednakże nie można lekceważyć innych zjawisk takich jak – regulacji prawnych dotyczących udziału obywateli w strukturach bezpieczeństwa państwa, kwestii organizacji i wielkości i siły armii (wojska zaciężne, narodowe zawodowe i obywatelskie), konsolidacji wewnętrznej, wyrażającej się w świadomości narodowej, patriotyzmie. Wyrazem tej konsolidacji wewnętrznej był i jest czynnik religijny (dawniej św. Wojciech i św. Stanisław biskup) i uznawane pieśni (Gaude Mater Polonia, Bogurodzica, Boże coś Polskę, hymn Mazurek Dąbrowskiego) oraz symbole narodowe (flaga Biało-Czerwona i Biały Orzeł z koroną). One to pozwalały przetrwać narodowi polskiemu w czasach ponad stuletniej niewoli, odzyskać niepodległość. Te wartości odegrały bardzo istotną rolę w zachowaniu tożsamości narodowej w czasie i po II wojnie światowej. Zatem one powinny być zachowywane, by zapewnić bezpieczeństwo Polski.