Między wojną a pokojem. Bezpieczeństwo Polski w dziejach. Wykład inauguracyjny w Wyższej Szkole Bezpieczeństwa w Poznaniu 4 października i w Bartoszycach 11 października 2014 r.

• Authors: Dopierała Kazimierz
• Languages of publication: PL

Abstracts

W obecnej niestabilnej sytuacji międzynarodowej w Europie związanej z wydarzeniami na Ukrainie, ingerencją Rosji godzącą w suwerenność i całość terytorialną Ukrainy, należy stawiać pytanie o bezpieczeństwo Polski. Mimo, że Polska jest członkiem NATO i posiada gwarancje bezpieczeństwa to (reminiscencje) analogie historyczne wracają – czy te gwarancje, w razie konfliktu zbrojnego, nie okażą się złudne lub spóźnione. Położenie geopolityczne III Rzeczypospolitej pomiędzy Wschodem a Zachodem, w Europie Środkowej, może być czynnikiem stymulującym rozwój gospodarczy. Jednakże w razie konfliktu zbrojnego zimie polskie będą atakowane przez wszystkie skonfliktowane strony. Taka świadomość powinna towarzyszyć przywódcom państwa polskiego i być obecna w polskim narodzie. Zatem pytanie jak wyglądało bezpieczeństwo Polski w przeszłości jest także pytaniem o chwilę obecną. Uwarunkowania geopolityczne spowodowały, że przez wieki Polska była „przedmurzem i szańcem” chrześcijaństwa, uwikłana na Wschodzie i Południu w walkę ze schizmatycką Moskwą (Rosją) i z islamskimi Tatarami i Turkami. Na mocy tego tytułu zasługiwała na wyjątkowe wyróżnienie. Druga połowa wieku XVII ukazała jeszcze innych groźnych przeciwników – Szwedów i Kozaków. Całe terytorium całej I Rzeczypospolitej stanęło w płomieniach, szarpane przez wszystkie państwa ościenne. Z tej pożogi I Rzeczypospolita, mimo jeszcze świetnych zwycięstw (Kłuszyn 1610 i hołd ruski; Wiedeń 1683 r.) i pozorów niekiedy wielkości, nie zdołała się podnieść. Tym bardziej, że z niej zrodził się jeszcze jeden agresywny przeciwnik – Prusy. Nie pomogły próby wzmocnienia militarnego Polski podejmowane w czasie trwania Sejmu Wielkiego. I Rzeczpospolita przestała istnieć. W artykule Autor zwraca uwagę na elementy, które miały zapewnić bezpieczeństwo Polski jako państwa, jak i ludzi w niej mieszkających. Trwałymi elementami, w każdym czasie i w każdym państwie są działania dyplomatyczne, zawierane sojusze (m.in. ligi antytureckie) i siła militarna, a z nimi powiązany – może najważniejszy czynnik ekonomiczny. Jednakże nie można lekceważyć innych zjawisk takich jak – regulacji prawnych dotyczących udziału obywateli w strukturach bezpieczeństwa państwa, kwestii organizacji i wielkości i siły armii (wojska zaciężne, narodowe zawodowe i obywatelskie), konsolidacji wewnętrznej, wyrażającej się w świadomości narodowej, patriotyzmie. Wyrazem tej konsolidacji wewnętrznej był i jest czynnik religijny (dawniej św. Wojciech i św. Stanisław biskup) i uznawane pieśni (Gaude Mater Polonia, Bogurodzica, Boże coś Polskę, hymn Mazurek Dąbrowskiego) oraz symbole narodowe (flaga Biało-Czerwona i Biały Orzeł z koroną). One to pozwalały przetrwać narodowi polskiemu w czasach ponad stuletniej niewoli, odzyskać niepodległość. Te wartości odegrały bardzo istotną rolę w zachowaniu tożsamości narodowej w czasie i po II wojnie światowej. Zatem one powinny być zachowywane, by zapewnić bezpieczeństwo Polski.

• Publisher: Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa z siedzibą w Poznaniu
• Journal: Przegląd Naukowo-Metodyczny „Edukacja dla Bezpieczeństwa”
• Year: 2014
• Volume: 7
• Issue: 4(25)
• Pages: 41-52

Contributors

author

Dopierała Kazimierz

• Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu

References

• Annonim Gall, Kronika Polska, przekł. R. Grodzicki, Ossolineum. Wrocław 1982
• M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie. Warszawa 1974
• O. Halecki, A History of Poland. New York 1976 (wyd. polskie Lublin-Londyn 1992)
• Historia Dyplomacji Polskiej, t. I-VI. Warszawa 1982-2010
• L. Kubala, Wojna Brandenburska i najazd Rakoczego w roku 1656-1657, Lwów Ossolineum 1910 (reprint seria „Szkice Historyczne” 5 reprint Poznań 2005 – Traktat welawsko-bydgoski, s. 234-261)
• M. Kukiel, Zarys historii wojskowości w Polsce. Londyn 1999
• D. Makiłła, Między Welawą a Królewcem 1657-1701. Geneza Królestwa w Prusach (Königtum in Preussen). Studium historyczno-prawne. Toruń 1998
• Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekładzie al-Bekriego, wyd. i tł. T. Kowalski. Kraków 1946
• Sejm Czteroletni i jego tradycje, red. J. Kowecki. Warszawa 1991
• Topolski J., Dzieje Polski. Warszawa 1981

Identifiers

ISSN

1899-3524