Straty i marnotrawstwo w łańcuchu dostaw żywności – propedeutyka problemu

• Authors: STĘPIEŃ Sebastian , DOBROWOLSKI Dawid

Title variants

EN

Loss and waste in the food supply chain: an introduction to the problem

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Marnotrawstwo żywności to problem, który nabiera szczególnego znaczenia w XXI wieku. Jak wynika z danych Banków Żywności co roku na świecie marnuje się 1,3 mld ton jedzenia. Stanowi to 1/3 wyprodukowanej żywności. W Europie jest to niemal 100 mln ton, a w samej Polsce prawie 9 mln ton rocznie [Banki Żywności 2016]. Dane dotyczące Europy nie obejmują strat w rolnictwie oraz rybołówstwie, czyli w rzeczywistości wartość ta może być znacznie większa. Z drugiej strony w krajach Afryki Subsaharyjskiej i Azji skala marnotrawstwa jest zdecydowanie niższa, a pomimo to występuje tu chroniczny problem niedożywienia, czy wręcz głodu. Jak donosi UNICEF niedożywienie jest przyczyną śmierci ponad 5 milionów dzieci rocznie [UNICEF 2016]. Dlatego konieczne jest opracowanie strategii skutecznej walki z tym zjawiskiem. Takie próby podejmuje Unia Europejska, która zwróciła uwagę na problem w strategii „Europa 2020”, a w roku 2011 Parlament Europejski wydał rezolucję „Jak uniknąć marnotrawienia żywości: strategia na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE” [Parlament Europejski 2011]. Jednocześnie duża część mieszkańców UE (w tym Polaków) deklaruje, że nie są świadomi sytuacji, nie zauważają kampanii informacyjnych i programów, które mają na celu zmniejszenie marnotrawstwa żywności [Federacja Polskich Banków Żywności 2013, s. 10]. Walkę z problemem XXI wieku należy zatem rozpocząć od podstaw, od budowania świadomości poszczególnych gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw wytwarzających i prowadzących obrót żywnością. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na problem marnotrawstwa żywności, jego przyczyny i przejawy, a także określenie możliwych strategii przeciwdziałania temu zjawisku. Metody badawcze zastosowane w pracy to krytyczna analiza literatury przedmiotu i metaanaliza z elementami wnioskowania dedukcyjnego, przy wykorzystaniu dostępnej literatury przedmiotu i raportów.

EN

The problem of food waste is particularly relevant in the twenty-first century. According to the data from the Food Banks, 1.3 billion tonnes of food is wasted every year around the world. This represents a third of the total food production. In Europe, there are almost 100 million tonnes and in Poland there are some 9 million tonnes per annum (Food Banks 2016). The data on Europe do not include losses in agriculture and fisheries, which, in fact, make this figure much higher. However, the scale of waste in sub-Saharan Africa and Asia is much lower and there is a chronic problem of malnutrition and even starvation. As reported by UNICEF, malnutrition is the cause of death of over 5 million children annually (UNICEF 2016). It is therefore necessary to develop strategies to effectively combat this phenomenon. Such attempts are taken by the European Union, which pays attention to the problem in the strategy ‘Europe 2020’. In 2011, the European Parliament adopted a resolution ‘How to avoid food waste: a strategy for improving the efficiency of the food chain in the EU’. At the same time a large part of the EU population (including Poles) declare that they are not aware of the situation, do not notice information campaigns and programmes that aim to reduce food waste. Struggle with this twenty-first century problem should therefore start from building attitudes and awareness of individual households and firms engaged in food production and distribution. The purpose of this article is to point to the problem of food waste, its causes and manifestations, and to identify possible strategies to combat this phenomenon. Research methods used in this work include a critical literature analysis and meta-analysis with elements of deductive reasoning based on available literature and reports.

Keywords

PL

straty; marnotrawstwo; żywność; przyczyny; przeciwdziałanie

EN

food loss; food waste; reasons; counteraction

• Publisher: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile
• Journal: Progress in Economic Sciences
• Year: 2017
• Volume: 4
• Pages: 305-316

Dates

published

2017-07-24

Contributors

author

STĘPIEŃ Sebastian

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

author

DOBROWOLSKI Dawid

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

References

• Banki Żywności (2016), Skala marnowania żywności, http://bankizywnosci.pl/ (dostęp:26.03.2016).
• Barilla Center for Food&Nutrition (2012), Food waste: causes, impacts, and proposals, Parma.
• BILSKA B., KRAJEWSKI K., KOŁOŻYN-KRAJEWSKA D., WRZOSEK M., Ryzyko powstawania strat i marnotrawstwa żywności a możliwość ich ograniczenia, Tech nologia produkcji i bezpieczeństwo żywności, Komitet Nauk o Żywności PAN,Warszawa.
• CHRZANOWSKA B., ŚMIECHOWSKA M. (2015), Próba określenia przyczyn marnotrawienia żywności w gospodarstwach domowych na przykładzie pieczywa, „Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Roczniki Naukowe”, tom XVII, zeszyt 2.
• DĄBROWSKA A., JANOŚ-KRESŁO M. (2013), Marnowanie żywności jako problem społeczny, „Handel Wewnętrzny”, nr 4 (345).
• DOLATOWSKI Z. J. i in. (2011), Ekologiczne metody przetwórstwa mięsa i wyrobu produktów mięsnych bez stosowania dodatków azotanów i azotynów z uwzględnieniem wydłużania trwałości przechowalniczej tych produktów, sprawozdanie z badań podstawowych na rzecz rolnictwa ekologicznego w roku 2011, Katedra Technologii Mięsa i Zarządzania Jakością Uniwersytet Przyrodniczy, Lublin.
• FAO (2013), Food Wastage Footprint. Impacts on Natural Resources, Rome.
• Food and Agriculture Organization (2011), Global food losses and food waste: extent, causes and prevention, Rome.
• GOSIEWSKA M. (2013), Nie marnuj żywności – myśl ekologicznie, „Przemysł Spożywczy”, nr 9(67).
• JASTRZĘBSKA-SMOLAGA H. (2000), W kierunku trwałej konsumpcji. Dylematy, zagrożenia, szanse. Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Komisja Europejska, 2010. Preparatory study on food waste across EU 27, Bruksela.
• KRAJEWSKI K., KOŁOŻYN-KRAJEWSKA D., WRZOSEK M. (2014), Ocena strat i marnotrawstwa żywności w obiektach handlowych a działania strategiczne handlu – wyniki badań; Etnocentryzm konsumencki na rynku produktów żywnościowych. Stan i perspektywy rozwoju, „Marketing i Rynek”, nr 6.
• KWASEK M. (2016), Zrównoważona konsumpcja żywności sposobem na zmniejszenie marnotrawstwa żywności (prezentacja). Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Jachranka.
• Marnowanie żywności – fakty, http://niemarnuje.pl/marnowanie-zywnosci.html (dostęp: 29.03.2016).
• Parlament Europejski (2011), Jak uniknąć marnotrawienia żywości: strategia na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE, rezolucja nr 2011/2175(INI) z dnia 23.11.2011, Bruksela.
• POGROSZEWSKA M. (2016), Darowizny od przedsiębiorców na cele charytatywne a skutki podatkowe w VAT, PIT i CIT, www.rp.pl (dostęp: 11.01.2016).
• Polska Akcja Humanitarna (2016), Przyczyny głodu, http://www.pah.org.pl (dostęp: 29.03.2016).
• Raport Federacji Polskich Banków Żywności (2013), Zapobieganie marnowaniu żywności z korzyścią dla społeczeństwa, Warszawa.
• SZUBIERAJSKA J. (2016), Marnowanie żywności, to nie tylko problem społeczny czy ekonomiczny, www.ekologia.pl (dostęp: 10.01.2016).
• ŚMIECHOWSKA M. (2015), Zrównoważona konsumpcja a marnotrawstwo żywności. „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, nr 45.
• The European Food Information Council (EUFIC), 2011. Forum n° 5 – Consumer response to portion information on food and drink packaging – A pan-European study, Brussels.
• UNICEF (2016), Głód na świecie – najważniejsze dane, https://www.unicef.pl/ (dostęp: 29.03.2016).

Identifiers

DOI

10.14595/PES/04/022