Funkcja szabat goj w wybranej literaturze rabinicznej

• Authors: Marcinkowski Roman

Title variants

EN

Shabbes Goy in Chosen Rabbinic Literature

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Mędrcy talmudyczni określili zasady zwracania się do obcego, w szczególności w przypadku nastania szabatu, podczas którego Miszna (Szab 7,2) zabrania wykonania trzydziestu dziewięciu rodzajów prac. Powstało pytanie: Czy obcy może w szabat wykonać dla Żyda zabronioną pracę? Biblia hebrajska wyraźnie tego zabrania: „Pamiętaj o dniu szabatu, żeby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracował i wykonywał swoje zajęcia. Siódmy dzień jednak jest szabatem dla Pana Boga twego, nie wykonasz żadnej pracy ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twoje bydło, ani obcy, który jest w twych bramach” (Wj 20,9-10). Główna zasada talmudyczna głosi: „Żadnej pracy, której żydowi nie wolno wykonać w szabat, nie wolno mu zlecić jej wykonania obcemu”. Tora spisana stanowi zamknięty zbiór, do którego nie wolno nic dodać ani nic z niego ująć. Celem Tory ustnej jest wyjaśnienie Prawa spisanego i jego aktualizacja. Czy życie nie niesie sytuacji wyjątkowych i czy w takich przypadkach można zwrócić się do obcego o wykonanie zabronionej pracy, a jeśli tak, to jak to zrobić? Autor przedstawia talmudyczne opinie na ten temat oraz współczesne próby rozwiązania tego problemu.

EN

The sages of the Talmud determined the ways of treating aliens, especially in the case of the Sabbath during which Mishnah (Shab. 7:2) prohibits any of the thirty-nine types of labour. The question arose whether the alien may perform any type of prohibited work for the Jew. The Hebrew Bible most definitely prohibits this: “Remember the Sabbath day in order to sanctify it. Six days you shall work and you shall do your tasks. But the seventh day is the Sabbath to the Lord your God; on it you shall not do any work, neither you, nor your son or daughter, nor your male or female servant, nor your cattle, nor the resident alien who is within your gates” (Ex 20:9-10). The basic principle of the Talmud states: ”No work which the Jew is not allowed to do on the Sabbath may be done by the alien.” The Written Torah is a closed set which does not permit any addition or subtraction of books. The purpose of the Oral Torah is to interpret the meaning of the written Law and to bring it up to date. Doesn’t life bring extraordinary situations and may we ask the alien to do the prohibited work in such cases, and if so, how can it be done? The author of the paper presents the Talmud’s treatment of this subject and modern-day attempts to solve the problem.

Keywords

PL

Szabat; szabat-goj; literatura rabiniczna; Szeelot utszuwot; responsy

EN

Sabbath; Shabbes Goy; Rabbinic literature; Sheelot Utshuvot; Responsa

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2018
• Issue: 42
• Pages: 67-78

Contributors

author

Marcinkowski Roman

• Uniwersytet Warszawski

References

• Albeck, Ch., Szisza Sidre Miszna (hebr. Sześć Porządków Miszny, Dvir, Jeruszalaim t. 1–3/1958, t. 4–6/1959).
• Biblia Hebraica Stuttgartensia, Editio funditus renovata Ed. K. Elliger et W. Rudolph Masoram curavit G.E. Weil, Stuttgart 1969.
• Danby, H., The Mishnah, London 1958.
• Flawiusz, J., Wojna żydowska, tł. Jan Radożycki, Poznań 1980.
• Marcinkowski, R., Paradygmaty religijności w judaizmie rabinicznym. Miszna i inne teksty talmudyczne o szabacie, święcie, półświęcie i powszedniości, Kraków 2004.
• Marcinkowski, R., Z dziejów kultury żydowskiej w starożytności, w: Miszna: Zeraim (Nasiona), red. R. Marcinkowski, Warszawa 2013.
• Marcinkowski, R., Kluczowe zagadnienia porządku Naszim, w: Miszna: Miszna: Naszim (Kobiety), red. R. Marcinkowski, Warszawa – Bellerive-sur-Allier 2016.
• Marcinkowski, R., Utwory pozabiblijne biblioteki esseńskiej z Qumran, „Przegląd Orientalistyczny” 1–4 (1991), s. 132–141.
• Miszna: Moed (Święto), red. R. Marcinkowski, Warszawa 2014
• Miszna: Naszim (Kobiety), red. R.Marcinkowski, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016.
• Miszna: Zeraim (Nasiona), red. R. Marcinkowski, Warszawa 2013
• Neusner, J., The Mishnah. A New Translation, New Haven and London 1988.
• Papa Y., Klale amira lenochri (Zasady zwracania się do obcego), „Or Meir” 752 (1992), s. 97-106, 131-153.
• Talmud Bawli, Wydawnictwo Daniela Bomberga (i późniejsze), Wenecja 1520–1523.
• Talmud Jeruszalmi, Wydawnictwo Daniela Bomberga (i późniejsze), Wenecja 1523–1524.
• The Responsa Project 23 plus, Bar-Ilan University, Ramat Gan 2015.
• Tyloch, W., Rękopisy z Qumran nad Morzem Martwym, Warszawa 1963.