Gry sarmackie w ujęciu anglo-amerykańskich heritage studies

• Authors: Mochocki Michał

Title variants

EN

Sarmatian Games in the Context of Anglo-American Heritage Studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zaczyna się od przeglądu wybranych trendów we współczesnej heritologii i od charakterystyki sprzecznych dyskursów na temat dziedzictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Ten wstęp teoretyczny prowadzi do analizy wybranych gier osadzonych w pierwszej Rzeczypospolitej: narracyjna gra fabularna Dzikie Pola, karciana Veto!, figurkowa Ogniem i mieczem oraz komputerowa Mount & Blade: Ogniem i mieczem. Gry są tu umieszczone jako „praktyki dziedzictwa” w kontekście międzynarodowej debaty heritologicznej i polskiej debaty nad spuścizną epoki sarmackiej. Analiza zwraca uwagę i na cechy formalne gier i na wypowiedzi ankietowanych graczy oraz twórców/wydawców. Patrząc od strony twórców, każda z gier była celowo konstruowana (lub adaptowana) jako nośnik dziedzictwa narodowego, promując tradycje sarmackie jako składnik tożsamości osobistej i grupowej. Od strony użytkowników – granie w gry sarmackie często łączy się z innymi aktywnościami o tej tematyce: gra taka albo rozbudza, albo odpowiada na szersze zainteresowanie historią i kulturą tej epoki.

EN

This paper starts with an overview of trends in contemporary heritage studies, and an introduction to the conflicting discourses about the heritage of the Polish-Lithuanian (“Sarmatian”) Commonwealth (1569–1795). Together, the two theoretical sections form a basis for the analysis of selected historical games: tabletop RPG Dzikie Pola, collectible card game Veto!, miniature wargame By Fire and Sword, and video game Mount & Blade: With Fire and Sword. The games are positioned as “heritage practices” in the context of the contemporary English-speaking debate on heritage and the Polish debate on the Sarmatian legacy. The analysis refers to the formal features of the games, and to survey responses from players and creators/publishers. From the creators’ side, each game was intentionally created (or adapted) as a vehicle of national heritage in order to promote the Sarmatian legacy as an element of personal and social identities. From the players’ side, playing a Sarmatian game is frequently connected with other Sarmatia-themed activities, either sparking off or fueling a general interest in the culture and history of this period.

Keywords

PL

dziedzictwo; historia; gry fabularne; gry historyczne; groznawstwo

EN

heritage; history; role-playing games; historical games; game studies

• Publisher: Polskie Towarzystwo Badania Gier (Games Research Association of Poland)
• Journal: Homo Ludens
• Year: 2017
• Issue: 1(10)
• Pages: 151-192

Dates

published

2017

Contributors

author

Mochocki Michał

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Ahmad, Y. (2006). The Scope and Definitions of Heritage: From Tangible to Intangible. International Journal of Heritage Studies, 12(3), 292–300. Online: <http://doi.org/10.1080/13527250600604639>.
• Bennett, T. (1995). The Birth of the Museum: History, Theory, Politics. London – New York: Routledge.
• Bohuszewicz, P. (2011). Pożytki z  prawicowego neosarmatyzmu. (Nie-prawicowa) obrona Krzysztofa Koehlera. W: P. Biliński (red.), Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej. Studia i szkice kulturoznawcze. Tom 1 (s. 99–117). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Online: <http://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/1848/Bohuszewicz%20-%20Neosarmatyzm.pdf?sequence=2>.
• Brudny, S. (24 listopada 2011). Rozmowa z  Konradem Sosińskim o  grze „Ogniem i mieczem”. Online: <http://www.literatura.gildia.pl/wywiady/rozmowa-z-konradem-sosinskim-o-grze-ogniem-i-mieczem>.
• Carman, J., Sørensen, M. L. S. (2009). Heritage studies: An outline. W:  M. L. S. Sørensen, J. Carman (red.), Heritage Studies: Methods and Approaches (s. 11–28). London – New York: Routledge.
• Czapliński, P. (2015). Plebejski, populistyczny, posthistoryczny. Formy polityczności sarmatyzmu masowego. Teksty Drugie, 26(1), 21–45.
• Doombek (28 października 2009). „Ogniem i mieczem” – wywiad z Michałem Gembickim. Online: <http://www.gaminator.tv/video/9973,Ogniem-i-Mieczem-Wywiad-z-Micha%C5%82em-Gembickim.html>.
• Doombek (2 listopada 2009). „Ogniem i  mieczem”  – wywiad z  Jackiem Komudą. Online: <http://www.gaminator.tv/video/10140,Ogniem-i-Mieczem-Wywiad-z-Jackiem-Komud%C4%85.html>.
• Graham, B., Howard, P. (2008). Introduction: heritage and identity. W:  B. Graham, P. Howard (red.), The Ashgate Research Companion to Heritage and Identity (s. 1–15). Burlington, VT: Ashgate Pub. Co.
• Grochowski, G. (2015). Wąsy. Teksty Drugie, 26(1), 8–20.
• Haldrup, M., Bærenholdt, J. O.  (2015). Heritage as Performance. W:  E. Waterton, S. Watson (red.), The Palgrave Handbook of Contemporary Heritage Research (s. 52–68). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Harrison, R. (2013). Heritage: Critical Approaches. Milton Park, Abingdon – New York: Routledge.
• Harvey, D. C. (2001). Heritage Pasts and Heritage Presents: Temporality, Meaning and the Scope of Heritage Studies. International Journal of Heritage Studies, 7(4), 319–338. Online: <http://doi.org/10.1080/13581650120105534>.
• Harvey, D. C. (2008). The history of heritage. W: B. J. Graham, P. Howard (red.), The Ashgate Research Companion to Heritage and Identity (s. 19–36). Burlington, VT: Ashgate Pub. Co.
• Hooper-Greenhill, E. (1992). Museums and the Shaping of Knowledge. London: Routledge.
• IJHS (2017). Aims and scope. Online: <http://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode=rjhs20>.
• KAm2150 (11 lipca 2006). With Fire and Sword Mod. Online: <http://forums.taleworlds.com/index.php/topic,14261.0.html>.
• Kobus, A. (2015). Sarmatopie. Formacja sarmacka w  twórczości Jacka Komudy. Teksty Drugie, 26(1), 273–293.
• Komuda, J., Mochocki, M., Machlowski, A. (2005). Dzikie Pola. Rzeczpospolita w ogniu. Kraków: Max Pro.
• Kot, D., Puchejda, A., Sowa, J., Twardoch, S. (2012). Nie wracajcie do sarmatyzmu! Debata o Polsce ejdetycznej. Pressje, 28(1), 254–263. Online: <http://pressje.pl/media/pressje_shop/article/article__issue_119.pdf>.
• Kowalski, J. (2006). Niezbędnik Sarmaty. Dumy, pieśni, polonezy. Poprzedzony Obroną i Uświetnieniem Sarmacji Obojej. Poznań: Fundacja św. Benedykta.
• Leder, A. (2013). Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo „Krytyki Politycznej”.
• Logan, W., Kockel, U., Nic Craith, M. (2016). The New Heritage Studies: Origins and Evolution, Problems and Prospects. W: W. Logan, M. Nic Craith, U. Kockel (red.), A Companion to Heritage Studies (s. 1–25). Chichester, West Sussex, UK – Malden, MA: Wiley-Blackwell.
• Merriman, N. (1991). Beyond the Glass Case: The Past, the Heritage, and the Public in Britain. Leicester: Leicester University Press.
• Mochocki, M. (2016). Larpy sarmackie. Historia prawdziwa. W: P. Milewski (red.), Nasiona – drzewa – ogrody. KoLa – Konferencja Larpowa, 19–21 lutego 2016, Warszawa (s. 49–54). Warszawa: STG Funreal.
• Mochocki, M. (2011). Sarmackie dziedzictwo kulturowe w grze fabularnej Dzikie Pola. Homo Ludens, 3(1), 139–154.
• Mochocki, M. (2012a). Reliving Sarmatia: National Heritage Revived in the Polish Larp Scene. W: J. Pettersson (red.), States of Play. Nordic Larp around the World (s. 54–61). Helsinki: Pohjoismaisen roolipelaamisen seura. Online: <http://nordiclarp.org/w/images/a/a0/2012-States.of.play.pdf>.
• Mochocki, M. (2012b). The Sarmatian Cultural Turn in 21st-century Poland. W: D. Guttfeld, M. Linke, A. Sowińska (red.), (Re)visions of History in Language and Fiction (s. 208–224). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Pub.
• Mochocki, M., Wrona, Ł. (2013). Projekt DEMOkracja. Larp w edukacji obywatelskiej. W: J. Tabisz (red.), Konferencja LARP-owa, 11–13 stycznia 2013, Wrocław (s. 20–26). Wrocław: Wielosfer. Online: <http://kola.org.pl/wp-content/uploads/2016/11/publikacja-Kola-2013.pdf>.
• Niedźwiedź, J. (2015). Sarmatyzm, czyli tradycja wynaleziona. Teksty Drugie, 26(1), 46–62.
• Ogrodnik, K. (15 października 2009). Zawartość edycji kolekcjonerskiej Mount & Blade: Ogniem i  mieczem. Online: <http://www.komputerswiat.pl/gamezilla/newsy/2009/42/zawartosc-edycji-kolekcjonerskiej-mount-blade-ogniem-i-mieczem>.
• Olszewski, R. (2013). By Fire and Sword – historical tabletop game. Online: <http://www.kickstarter.com/projects/1729776659/by-fire-and-sword-historical-tabletop-wargame>.
• Schorch, P. (2014). Cultural feelings and the making of meaning. International Journal of Heritage Studies, 20(1), 22–35. Online: <http://doi.org/10.1080/13527258.2012.709194>.
• Silverman, H. (2015). Heritage and Authenticity. W: E. Waterton, S. Watson (red.), The Palgrave Handbook of Contemporary Heritage Research (s. 69–88). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Simon, N. (2010). The Participatory Museum. Santa Cruz: Museum 2.0.
• Smith, L. (2006). Uses of Heritage. London – New York: Routledge.
• Smith, L., Campbell, G. (2015). The Elephant in the Room: Heritage, Affect, and Emotion. W: W. Logan, M. Nic Craith, U. Kockel (red.), A Companion to Heritage Studies (s. 443–460). Chichester, West Sussex, UK – Malden, MA: Wiley-Blackwell.
• Thompson, E. M. (5 listopada 2007). Sarmatyzm i  postkolonializm. Online: <http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/193060,sarmatyzm-i-postkolonializm.html>.
• Waterton, E., Watson, S. (2015). Heritage as a  Focus of Research: Past, Present and New Directions. W: E. Waterton, S. Watson (red.), The Palgrave Handbook of Contemporary Heritage Research (s. 1–17). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Witcomb, A. (2003). Re-imagining the Museum: Beyond the Mausoleum. London – New York: Routledge.
• Ludografia
• Komuda, J., Baryłka, M., Jurewicz, M. (1997). Dzikie Pola. Szlachecka gra fabularna. Warszawa: Mag.
• Komuda, J., Mochocki, M., Machlowski, A. (2005). Dzikie Pola. Rzeczpospolita w ogniu. Kraków: Max Pro.
• Sosiński, K., Szwelicki, R. (2011). Ogniem i mieczem – historyczna gra strategiczna. Warszawa: Wargamer.
• TaleWorlds (2009). Mount & Blade: Ogniem i mieczem [PC]. Wydanie polskie. Polska, CD Projekt.
• Veto! Szlachecka gra karciana (2004). Kraków: Krakowska Grupa Kreacyjna.
• Veto! Szlachecka gra karciana (2007). Druga edycja. Kraków: Imperium.

Notes

PL

Data dostępu do źródeł internetowych wykorzystanych w tekście: 16 lutego 2017

Identifiers

ISSN

2080-4555