Poczucie tożsamości (przynależności) narodowej a wolność artystyczna (swoboda twórcza) – kolizja dóbr osobistych i próba jej rozwiązania

• Authors: Reysner Marta

Title variants

EN

The Sense of National Identity and Artistic Freedom – a Collision of Personal Rights and an Attempt to Resolve the Conflict

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem pracy jest rozważenie możliwości rozwiązania kolizji między poczuciem tożsamości narodowej a wolnością artystyczną, dobrami osobistymi o różnym stopniu ugruntowania na płaszczyźnie orzeczniczej i doktrynalnej. Na znaczenie podejmowanej problematyki wpływa fakt, że tematyka dóbr osobistych z perspektywy dobra osobistego w postaci poczucia tożsamości narodowej dopiero od niedawna jest obiektem badawczym rozważań doktrynalnych. Na podstawie literatury przedmiotu oraz orzecznictwa wskazane zostały dwa sposoby usunięcia kolizji praw podmiotowych, tj. zasada pierwszeństwa oraz zasada redukcji. Zaproponowany model wskazuje na słuszność rozstrzygania kolizji na kanwie zasady proporcjonalnej redukcji kolidujących ze sobą praw, przy czym orzeczenie sądu powinno opierać się na wartościach zgodnych z aksjologią konstytucyjną oraz uwzględniać działanie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

EN

The article proposes a solution to the problem of the collision of two personal rights on differing stages of doctrinal and jurisprudential development, namely, the sense of national identity and artistic freedom. The importance of this issue is influenced by the fact that the topic of a sense of national identity as a personal right has only recently become an object of doctrinal consideration. On the basis of the relevant literature and case law, the article presents methods of resolution of the collision in the form of the primacy rule and the reduction rule. The proposed model indicates the validity of resolving conflicts on the basis of the principle of the proportional reduction of conflicting rights, where the court’s decision should be based on values consistent with constitutional axiology and should take into account Article 31(3) of the Polish Constitution.

Keywords

PL

poczucie tożsamości narodowej; poczucie przynależności narodowej; wolność artystyczna; swoboda twórcza; kolizja dóbr osobistych

EN

sense of national identity; sense of national belonging; artistic freedom; freedom of creation; col-lision of personal rights

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Zeszyt Prawniczy UAM
• Year: 2024
• Issue: Nr 14
• Pages: 109-120

Contributors

author

Reysner Marta

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/https%3A//orcid.org/0009-0008-6792-4706

References

• Bagińska, E., Wałachowska, M. (2014). Nadużycie prawa podmiotowego a dochodzenie roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne z tytułu śmierci osoby bliskiej. „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 1: 9–22.
• Barta, J., Markiewicz, R. (2008). Prawo mediów. Warszawa.
• Białecki, P. (2003). Prawa czy dobra osobiste twórcy?. ,,Monitor Prawniczy” 15: 679–686.
• Bierć, A. (2018). Zarys prawa prywatnego. Część ogólna. Warszawa.
• Brzozowska-Pasieka, M. (2020). Kult pamięci osoby zmarłej i tożsamość narodowa jako dobra osobiste, [w:] P. Ślęzak (red.), Prawo mediów. Warszawa: 224–226.
• Brzozowski, A., Kocot, W.J., Skowrońska-Bocian, E. (2022). Prawo cywilne. Część ogólna. Warszawa.
• Grzeszak T. (2018). Dobro osobiste jako dobro zindywidualizowane. „Przegląd Sądowy” 4: 7–41.
• Grzybowski, S., Kopff, A., Serda, J. (1973). Zagadnienia prawa autorskiego. Warszawa.
• Lutomska, M. (2020). Dobro osobiste twórczości artystycznej a dobra osobiste podmiotów będących pierwowzorami bohaterów fikcyjnych w utworach literackich: próba rozwiązania kolizji. „Studia Prawa Prywatnego” 15(2): 43–56.
• Machnikowski, P. (2021). Komentarz do art. 24, [w:] E. Gniewek (red.), Kodeks Cywilny. Komentarz, Warszawa: 63–68.
• Młynarska-Sobaczewska, A. (2014). Normatywizacja pamięci zbiorowej w preambułach do konstytucji państw postkomunistycznych. „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2(18): 233–250. DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2014.02.14
• Panowicz-Lipska, J. (2021). Komentarz do art. 23, [w:] M. Gutowski, Kodeks Cywilny. Komentarz. Warszawa: Legalis/el.
• Pazdan, M. (2020). Komentarz do art. 23, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks Cywilny. Komentarz. Warszawa: Legalis/el.
• Radwański, Z. (1988). Koncepcja praw podmiotowych osobistych. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 50(2): 1–22.
• Rakiewicz, F. (2017). Poczucie tożsamości narodowej jako dobro osobiste. Studium cywilnoprawne. Rozprawa doktorska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Sadomski, J. (2022). Komentarz do art. 23, [w:] W. Borysiak (red.), Kodeks Cywilny. Komentarz. Warszawa: Legalis/el.
• Sobczak, J. (2016). Wolność ekspresji artystycznej. Regulacje europejskie a rozwiązania polskiego systemu prawnego. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 68(2): 237–293. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2016.69.2.15
• Wojtyczek, K. (2002). Zasada proporcjonalności, [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP. Warszawa: 667–692.
• Wójcik, A. (2019). Prezentacja przetworzonego Znaku Polski Walczącej w ramach zgromadzeń publicznych. „Państwo i Prawo” 12: 24–39.
• Zakolska, J. (2008). Zasada proporcjonalności w orzecznictwie TK. Warszawa.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.14746/zpuam.2024.14.9