Kopce jsou lysé, sníh hoří. Zhudebněná poezie Bohuslava Reynka

• Authors: Martinek Libor

Title variants

EN

The Hills are Bare, the Snow is Burning: Bohuslav Reynek's Musical Poetry

PL

Wzgórza są łyse, śnieg płonie. Umuzyczniona poezja Bohuslava Reynek’a

• Languages of publication: CS

Abstracts

CS

Článek se zabývá zhudebněním poezie českého básníka Bohuslava Reynka (31.5.1892 Petrkov – 28.9.1971 Petrkov) v průběhu minulých asi třiceti let. Zhudebnění se ujala celá řada českých hudebních skupin a interpretů z různých žánrových oblastí populární hudby, ale Reynkovy básně byly zhudebněny také skladateli vážné hudby. V oblasti populární hudby to byly skupiny a interpreti české folkové, folkově-křesťanské, folkově-alternativní, rockové, rockově-alternativní, punkové, undergroundové, jazzové, jazzově-alternativní hudby. Reynkova poezie sice vychází z inspirace expresionismem, neboť Reynek sám překládal expresionistické básníky (zejména Georga Trakla), přesto je výrazně hudební a podle názoru četných hudebníků ke zhudebnění přímo vybízí svým výrazným rytmem, skrytou melodičností, avšak je zajímavá také tematicky (mj. četné biblické a křesťanské inspirace) nebo svou lyrickou atmosférou často ovlivněnou podzimním a zimním obdobím kalendářního roku. Bohuslav Reynek patří k velmi často zhudebňovaným českým básníkům, přesto, že po roce 1948 byl v totalitním režimu jako spisovatel umlčován a musel být koncem 60., ale zejména začátkem 90. let minulého století znovu objeven. Zhudebnění se dočkaly také básně Reynkovy francouzské manželky, básnířky a překladatelky české poezie do francouzštiny Suzanne Renaud (1889 Lyon, Francie – 1964 Havlíčkův Brod) v českém překladu. Přínos našeho článku spočívá nejen v komplexnosti zpracování zhudebnění Reynkova díla některým skladatelem, ale také ve zjištění, co obrátilo pozornost jednotlivých skladatelů právě k Reynkově poezii.

EN

The article deals with the musical poetry of the Czech poet Bohuslav Reynek (31 May 1892, Petrkov – 28 September 1971, Petrkov) and its reception by musicians over the last the last three or nearly four decades. Not only numerous Czech musicians from various areas of popular music but also classical composers have turned Reynek’s poetry into music. As far as pop musicians are concerned, they come from the Czech folk, Christian-folk, alternative-folk, rock, indie-rock, punk, underground, jazz and alternative-jazz scenes. Although Reynek’s poetry draws inspiration from expressionism – Reynek himself used to translate expressionist poets (mainly Georg Trakl) – it is also very musical, and many musicians claim that it directly asks to be turned into music via its prominent rhythms and hidden melodies, its interesting themes (i.e. frequent biblical and Christian inspirations), or its lyrical atmosphere, often influenced by the autumn and winter seasons. Bohuslav Reynek is one of the Czech poets who are often set to music even though he was silenced as a writer after 1948 and had to be rediscovered in the late 1960s and – mainly – the early 1990s. The translations of the poems by Reynek’s wife Suzanne Renaud (1889 Lyon, France – 1964 Havlíčkův Brod), a poet and translator of Czech poetry into French, have also been set to music. This article’s main merit lies not only in highlighting the complexity of the musical

PL

Artykuł dotyczy muzycznej poezji czeskiego poety Bohuslava Reyneka (31.05.1892, Petrkov – 28.09.1971, Petrkov) i jej recepcji przez muzyków w ciągu ostatnich trzech lub nawet blisko czterech dekad. Nie tylko liczni muzycy czescy z różnych obszarów muzyki popularnej, ale także kompozytorzy muzyki poważnej przekładali poezję Reyneka na muzykę. Jeśli chodzi o wykonawców muzyki popularnej, to pochodzą oni z takich dziedzin jak czeska muzyka ludowa, chrześcijańska muzyka folkowa, alternatywny folk, rock, indie-rock [rock niezależny], punk, underground, jazz i jazz alternatywny. Chociaż poezja Reyneka inspirowana jest ekspresjonizmem – sam Reynek tłumaczył poezję ekspresjonistyczną (głównie Georga Trakla) – ma ona wiele cech wspólnych z muzyką i wielu muzyków uważa, że po prostu sama prosi się o przełożenie jej na muzykę, ze względu na wyraźne rytmy i ukryte melodie, interesujące tematy (np. częste inspiracje biblijne i chrześcijańskie), lub ze względu na jej liryczną atmosferę, często tworzoną w poezji przez wpływ takich pór roku jak jesień lub zima. Bohuslav Reynek jest jednym z czeskich poetów, których wiersze są często zamieniane na słowa do muzyki, chociaż jako poeta nie był słyszany po 1948 roku i musiał być odkryty na nowo w późnych latach sześćdziesiątych, a głównie na początku lat dziewięćdziesiątych. Tłumaczenia poezji Reyneka przez jego żonę Suzanne Renard (ur. 1889 Lyon, Francja – zm. 1964 Havlíčkův Brod), poetkę i tłumaczkę czeskiej poezji na francuski, zostały także przystosowane do [potrzeb] muzyki. Główna wartość tego artykułu wiąże się nie tylko z ukazaniem złożoności interpretacji muzycznej utworów Reyneka przez poszczególnych kompozytorów, ale także w odnalezieniu i nazwaniu tego, dzięki czemu poezja Reyneka przykuła uwagę tych kompozytorów.

Keywords

CS

Poezie; zhudebnění poezie; Bohuslav Reynek (1892-1971); Suzanne Renaud (1889-1964); populární hudba; vážná hudba

EN

Poetry; music poetry; Bohuslav Reynek (1892-1971); Suzanne Renaud (1989-1964); popular music; classical music

PL

poezja; poezja umuzyczniona; Bohuslav Reynek (1892-1971); Suzanne Renaud (1989-1964); muzyka popularna; muzyka poważna

• Publisher: Fundacja Naukowa Katolików “Eschaton”
• Journal: Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
• Year: 2014
• Issue: 4(8)
• Pages: 93-112

Contributors

author

Martinek Libor

• The Silesian University in Opava in Czech Republic

References

• Reynek Bohuslav, Podzimní motýli, Sníh na zápraží, Mráz v okně, Ivan Diviš (ed.), Kruh, Hradec Králové 1969.
• Reynek Bohuslav, Vlídné vidiny. Jaroslav Med (ed.), Odeon, Praha 1992.
• Reynek Bohuslav, Básnické spisy Bohuslava Reynka, Milada Chlíbcová (ed.), Archa, Zlín 1995; 2. vyd. Archa, „Petrkov“, Zlín – Petrkov, 2009.
• Reynek Bohuslav, Pod prahem svítá, Jiří Reynek (ed.) „Petrkov“, Petrkov 2012.
• Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, wyd. 2. popr., Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002, ss. 248, [1].
• Hodura Quido, Máchův Máj, „Naše řeč“, r. 1929, nr 2 (13), s. 33-39.
• Kašpárek Milan, Martinek Libor, Hudba – slovo jako kooperující semióza na příkladu písňového textu, „Aluze“, r. 1998, č. 1, s. 65-68.
• Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. Andrzej Hejmej, Universitas, Kraków 2002, ss. XXVIII, 385.
• Elektronické zdroje / Electronic sources / Źródła elektroniczne: http://cs.wikipedia.org/wiki/Bohuslav_Reynek [Access: 01.04.2012].
• http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1105 [Access: 01.04.2012].
• http://www.ceskyhudebnislovnik.cz/slovnik/index.php?option=com_mdictionary&action=record_detail&id=1001709 [Access: 01.04.2012].
• http://www.ceskyhudebnislovnik.cz/slovnik/index.php?option=com_mdictionary&action=record_print&tmpl=component&id=1001613 [Access: 01.04.2012].
• http://magazlin.zln.cz/5/madeska5.htm [Access: 01.04.2012].
• http://hudba.proglas.cz/detail-clanku/karel-veprek-najdem-den-recenze.html [Access: 01.04.2012].
• http://www.nitky.cz/?pg=5 [Access: 01.04.2012].
• http://hudba.proglas.cz/detail-clanku/alice-a-ondrej-skochovi-prvni-snih-recenze-cd.html [Access: 01.04.2012].
• http://www.hukl.cz/main.php?page=reynkarnace [Access: 01.04.2012].
• http://hudba.proglas.cz/detail-clanku/hukl-reynkarnace-recenze-cd.html [Access: 01.04.2012].
• http://musicserver.cz/clanek/20371/HUKL-Reynkarnace [Access: 01.04.2012].
• http://www.casopisfolk.cz/rozhovory/rozhovor-veprek.htm [Access: 01.04.2012].
• http://www.rozhlas.cz/nabozenstvi/prameny_proudy/_zprava/odlet-vlastovek—1026584 [Access: 01.04.2012].

Identifiers

ISSN

2299-9922