120 km/h. O Dopędzili prom Carla Th. Dreyera

• Authors: Trwoga Adam

Title variants

EN

120 km/h. They Caught the Ferry by Carl Th. Dreyer

Abstracts

PL

W artykule opisano krótkometrażowy film Carla Th. Dreyera Dopędzili prom (1948), zrealizowany według noweli duńskiego noblisty Johannesa V. Jensena. Wykorzystując wiadomości biograficzne i kontekst powstania, analizowano wyjątkowość tego dzieła wobec ówczesnych produkcji dokumentalnych Dansk Kulturflm z lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku. Pokazano jak wątki propagandowe (postulowane na wzór brytyjski przez duńskich dokumentalistów) zostały uzupełnione poprzez elementy ze sfery nadprzyrodzonej oraz religii, podobnie jak miało to miejsce we wcześniejszych filmach tego reżysera (szczególnie wyeksponowano rolę Wampira). Zwrócono uwagę na symbolikę śmierci i elementy wanitatywne, które sprawiają, że ten krótki film drogi staje się krytyką społeczeństwa kraju w którym powstał. Wykazano również inspiracje twórcy, jak i późniejsze możliwe wpływy Dopędzili prom na innych reżyserów.

EN

The article describes the short film by Carl Th. Dreyer They caught the ferry (1948), based on the novel by Danish Nobel Prize winner Johannes V. Jensen. Using biographical information and the context of the uprising, Trwoga analyses the uniqueness of this work in relation to the then documentary productions of Dansk Kulturflm from the 1940s and 1950s of the twentieth century. The article shows how propaganda themes (postulated on the British model by Danish documentary film-makers) were supplemented with elements from the supernatural sphere and religion, as was the case in earlier films by this director (the role of the Vampire was particularly prominent). In addition, the author draws attention to the symbolism of death and vanitative elements that make this short road movie a critique of the society of the country in which it was made. Trwoga also pointed to the inspiration of the director, as well as later possible influences of the They caught the ferry to other film makers.

Keywords

PL

film dokumentalny; wątki propagandowe; wampir; symbolika śmierci; elementy wanitatywne; film drogi

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2019
• Issue: 107 Podróż, (E)migracja, pielgrzymka
• Pages: 165-175

Contributors

author

Trwoga Adam

References

• Białostocki, Jan. Płeć śmierci. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2007.
• Cianferoni, Marina, and Constantino Frontalini, “The Motorcycle and the Cinema. An Unexpected Love Affair.” Sine datum (after 2013?). www.academia.edu.
• Czapliński, Władysław. Dzieje Danii nowożytnej 1500-1975. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
• Deleuze, Gilles, Kino. 1. Obraz – ruch. 2. Obraz – czas. Translated by Janusz Margański. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
• Dreyer, Carl Th. „Mistyka ucieleśniona (1929).” Translated by Jan Nowak. Film na świecie 366 (1989): 33.
• Drouzy, Maurice. „Człowiek rozdarty.” Translated by Tadeusz Szczepański. Kwartalnik filmowy 73 (2011): 130.
• Drouzy, Maurice. Carl Th. Dreyer né Nilsson. Paris: Les Éditions Du Cerf, 1982.
• Drum, Jean and Drum, Dale D. My Only Great Passion. The Life and Films of Carl Th. Dreyer. Lanham, Maryland; London: The Scarecrow Press Inc., 2000.
• Jensen, Johannes. „Naaede de Færgen? ” In Litteraturens Film, edited by Henrik Poulsen. 106-109. 2nd ed. København: Gyldendal, Det Danske Filminstitut, 2007.
• Kael, Pauline. „Reviews A–Z.” www.geocities.com/paulinekaelreviews.
• Kracauer, Siegfried. Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości. Translated by Wanda Wertenstein. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
• Lavoignat, Jean-Pierre, and Christophe d'Yvoire, "Godard. Le cinéma n'a pas su remplir son rôle." Studio Magazine 96 (March 1995): 156.
• Lubelski, Tadeusz. Nowa Fala 60 lat później. O pewnej przygodzie kina francuskiego. Kraków: Universitas, 2017.
• Munk, Ebbe. “They Caught the Ferry.” EbbeMunk.dk. 2010. www.ebbemunk.dk.
• Mygdal-Meyer, Toni. “The Aviator.” CarlDreyer.dk. 2010. www.carlthdreyer.dk.
• Newark, Quentin. Design i grafika dzisiaj. Translated by Paulina Broma and Karolina Broma. Warszawa: ABE Dom Wydawniczy, 2006.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, edited by Zespół Biblistów Polskich, 5th ed. Poznań: Pallottinum, 2000.
• Richter Larsen, Lisbeth. “They Caught the Ferry.” CarlDreyer.dk. 2010. www.carlthdreyer.dk.
• Roos, Jørgen. „Jørgen Roos om Carl Th. Dreyer.” CarlDreyer.dk. 2017. www.carlthdreyer.dk.
• Rosenbaum, Jonathan. „Jim Jarmusch Favorite shorts.“ Chicago Reader, March 04.2004. www.chicagoreader.com.
• Szczepański, Tadeusz. „Filmografia Carla Theodora Dreyera.” Film na świecie” 366 (1989): 68.
• Szczepański, Tadeusz. „Skandynawowie.” In Historia kina, volume 2. Kino klasyczne. edited by Tadeusz Lubelski et al. Kraków: Universitas, 2011.
• Szelągowska, Grażyna. Dania. Historia państw świata w XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2010.
• Thomson, C. Claire, and Mary Hilson, “Beauty in Bacon.”The Pattern of Co-operation” and the export of postwar Danish democracy.” Kosmorama 255 (2014). (www.kosmorama.org).
• Thomson, C. Claire. Short Films from a Small Nation. Danish Informational Cinema 1935–1965. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2018.
• Tybjerg, Casper. “Pissing into the Well. Dreyer, Film Propaganda and Cognitive Theory.” Kosmorama 249 (2013). www.kosmorama.org.