Między spojrzeniami. Film „Wniebowstąpienie” Larysy Szepitko i tryptyk „Kino” Jurija Rakszy

• Authors: Zgliński Marcin

Title variants

EN

Between the Two Visions. „The Ascent” by Larisa Shepitko and „The Cinema” by Yuri Raksha

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor omawia tryptyk Jurija Rakszy pt. Kino (1977), który stanowi malarską glosę do filmu Wniebowstąpienie (1976) Larysy Szepitko zrealizowanego na podstawie wojennej powieści Wasila Bykaua. Raksza, odpowiedzialny również za koncepcję wizualną filmu, stworzył alegorię traktującą nie tylko o Wniebowstąpieniu, ale też o fenomenie kina, kondycji artysty, jego wyborach etycznych i estetycznych w obliczu zewnętrznych – głównie politycznych – uwarunkowań. Wielowarstwowe dzieło łączy wiele tropów i odwołuje się bezpośrednio do emocji odbiorcy, wciągając go niejako w świat fundamentalnych dylematów moralnych i egzystencjalnych przez aluzje do wielkiej tradycji religijnej sztuki europejskiej, zarówno tradycji Wschodu, jak i Zachodu.

EN

In the article author discusses Yuri Raksha’s triptych The Cinema (1977), which is a painted commentary to the film The Ascent (1976) by Larisa Shepitko, based on a war novel by Vasyli Bykau. Being also the art director of the movie, Raksha created an allegory regarding as much the film itself as the phenomenon of cinema in general, the ethical and aesthetic choices of an artist facing external, mainly political conditions and restrictions. The multilayered work combines multiple tropes and appeals directly to the viewers’ emotions, drawing them in a way into the world of fundamental moral and existential dilemmas, through allusions to the great religious tradition of European art, both of the East and the West, as well as referring to Andrei Tarkowski’s films. Both in the painting and the movie, the supremacy of the spiritual element over materiality was expressed in specific shots of the characters’ faces, which evoke strong emotional resonance in the viewer.

Keywords

PL

Jurij Raksza; Larysa Szepitko; kino radzieckie; malarstwo radzieckie

EN

Yuri Raksha; Larisa Shepitko; Soviet cinema; Soviet painting

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2020
• Issue: 111 Zmysły i afekty
• Pages: 221-240

Contributors

author

Zgliński Marcin

• Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk

References

• Bykow, W. (1973). Sotnikow (tłum. A. Drawicz). Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Chałacińska-Wiertelak, H. (1984). Fenomen „Petersburga” Andrieja Biełego. Powieść i esej. Studia Rossica Posnaniensia, 23, ss. 23-29.
• Chowan’skaja, W. (2004). Łarisa. Wospominanija o rabotie s Łarisoj Szepit’ko na kartinach „Ty i ja”, „Woschożdienije” i „Matiera”. Kinozapiski.ru. http://www.kinozapiski.ru/ru/article/sendvalues/88/
• Dalle Vacche, A. (1996). Cinema and Painting: How Art Is Used in Film. Austin: University of Texas Press.
• de Keghel, I. (2005). Ungewöhnliche Perspektiven. Der Zweite Weltkrieg in neueren rußländischen Filmen. Osteuropa, 55 (4), ss. 337-346.
• Ismael-Simental, E. (2017). Alfred Schnittke and the „Znamiennyi rospev”. W: G. Dixon (red.), Schnittke Studies (ss. 30-58). London – New York: Routledge.
• Klimov, G., Murzina, M., Płachow, A., Fomina, R. (2008). Elem Klimov. Nesnatoje kino. Moskwa: Chroniker.
• Olszewskij, W. (1983). Jurij Raksza. W: Jurij Raksza. Żiwopis’, grafika (ss. 5-6). Moskwa: Sowieckij Chudożnik.
• Quart, B. (1988). Between Materialism and Mysticism: The Films of Larissa Shepitko. Cinéaste, 16 (3), ss. 4-11.
• Raksza, J. (1987). Otrażenije mira. W: Jurij Raksza. Żiwopis’, grafika, kino, stati (ss. 97-102). Moskwa: Goznak.